اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن

تشکیلات سازمان بورس و اوراق بهادار ۱۳۸۵/۰۹/۰۸

تشکیلات سازمان بورس و اوراق بهادار که به اختصار تشکیلات سازمان نامیده می‌شود به شرح مواد این تصویب نامه است.

سازمان دارای چهار معاونت به شرح زیر است:
الف - معاونت نظارت بر نهادهای مالی
ب - معاونت نظارت بر بورسها و ناشران
ج - معاونت اجرایی
د - معاونت حقوقی

سازمان علاوه بر معاونتها، دارای واحدهای اداری دیگری به شرح زیر است که به طور مستقیم زیر نظر رییس سازمان فعالیت خواهند کرد:
۱ - مدیریت روابط عمومی و بین الملل
۲ - مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی
۳- مدیریت حراست

شرح تفصیلی وظایف هر یک از واحدهای اداری سازمان و همچنین رده های استخدامی آنان در چارچوب اساسنامه و قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران - مصوب ۱۳۸۴- به موجب دستورالعملی است که به تصویب هیئت مدیره سازمان خواهد رسید.

کارگروههای تخصصی هیئت مدیره پس از تصویب هیئت مدیره، تشکیل میگردد. اعضای هیئت مدیره در قالب کارگروههای تخصصی فعالیت خواهند کرد. هر یک از اعضای هیئت مدیره نظارت بر بخشی از عملیات اجرایی سازمان را با تعیین رییس سازمان برعهده خواهند گرفت.

بورسها، کانونها، نهادهای مالی و سایر شرکتهایی که مجوز خود را از سازمان یا شورا دریافت نموده اند موظفند ساختار نظارتی خود را در چارچوب مصوبات سازمان شکل دهند.

شرایط احراز و تایید صلاحیت مدیران ارشدی که در تشکیلات مندرج در ماده (۶) این تصویب نامه فعالیت می نمایند توسط هیئت مدیره سازمان انجام می‌گیرد.

چارچوب گزارشات بورسها، نهادهای مالی و سایر شرکتهایی که مجوز فعالیت خود را از سازمان و یا شورا دریافت نموده اند به موجب دستورالعملی است که به تصویب سازمان میرسد.

بورسها، کانونها و شرکتهایی که مجوز فعالیت خود را از سازمان و یا شورا دریافت نموده اند موظفند گزارشات درخواستی سازمان را به نحوی که سازمان معین می کند به سازمان ارایه دهند.

سازمان محتوای اطلاعات اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن مورد نیاز خود از گزارشات ویژه حسابرسان و بازرسان را تعیین خواهد نمود و آنان موظفند که براساس آن اقدام نمایند.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار همطراز معاون وزیر می‌باشد.

نمودار سازمانی و تشکیلات سازمان به شرح نمودار پیوست که تایید شده به مهر دفتر هیئت دولت می‌باشد، است.

اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن

• تعریف بورس

در اصطلاح به معنای بازار است که در فرهنگ لغات در برابر کلمه مبادله آمده است. از نظر علم اقتصاد اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن بورس، به نوعی بازار داد و ستد و یا نوعی سیستم خرید و فروش اطلاق می شود که در آن کار قیمت گذاری و خرید و فروش اوراق بهادار مانند سهام شرکت ها، پول های کشورهای مختلف ، طلا و کالا و . انجام می شود. بورس به دو نوع تقسیم می شود :
1- بورس کالا
2- بورس اوراق بهادار

• تعریف بورس اوراق بهادار

بازاری است با اوصاف ذیل : ( بند 3 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار ) اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن
1- متشکل و خود انتظام
2- در آن اوراق بهادار مانند سهام شرکت ها توسط کارگزاران و یا معامله گران، مورد داد و ستد قرار می گیرد.
3- بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تاسیس و اداره می شود.

• تعریف اوراق بهادار

هر نوع ورقه یا مستندی است که : ( بند 24 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار )
1- متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد.
2- تعیین و اعلام اوراق بهادار قابل معامله بر عهده شورای عالی بورس و اوراق بهادار است.
3- به اوراق بهادار ، ابزار مالی نیز گفته می شود.

• بازارهای مرتبط با بورس اوراق بهادار

بازارهای بورس به شرح ذیل می باشند : ( ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار )
1- بازار اولیه :
بازاری است که اولین عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار جدید الانتشار در آن انجام می شود و منابع حاصل از عرضه اوراق بهادار در اختیار ناشر قرار می گیرد.
2- بازار ثانویه :
بازاری است که اوراق بهادار، پس از عرضه اولیه، در آن مورد دادوستد قرار می گیرد.
3- بازار مشتقه :
بازاری است که در آن قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر اوراق بهادار یا کالا دادو ستد می شود.

• اوراق معاف از ثبت در سازمان بورس و اوراق بهادار

اوراق ذیل از ثبت در نزد سازمان بورس معاف اند. با این وجود ناشر اوراق بهاداری که از ثبت معاف اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن است، موظف است مشخصات و خصوصیات اوراق و نحوه و شرایط توزیع و فروش آن را به سازمان بورس گزارش کند. اوراق معاف از ثبت در نزد سازمان بورس عبارت اند از : ( ماده 27 قانون بازار اوراق بهادار )
1- اوراق مشارکت دولت ، بانک مرکزی و شهرداری ها
2- اوراق مشارکت دولت ، بانک مرکزی و شهرداری ها
3- اوراق بهادار عرضه شده در عرضه های خصوصی مانند سهامی که توسط شرکت های سهامی عام در قبال دیون شرکت برای اختصاص به طلبکاران صادر می شود.
4- سهام هر شرکت سهامی عامی که کل حقوق صاحبان سهام آن کمتر از رقن تعیین شده توسط سازمان بورس باشد.
5- سایر اوراق بهاداری که به تشخیص شورای عالی بورس نیاز به ثبت نداشته باشند، از قبیل اوراق منتشره توسط سازمان و مراجع قانونی
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره با ما تماس حاصل فرمایید.
همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر، با افتخار در خدمت شما خواهند بود.

سازمان بورس و اوراق بهادار چیست؟ (بررسی تاریخچه و شرکت های تابعه)

سازمان بورس اوراق بهادار یک مؤسسه غیردولتی، که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است و درآمد این سازمان از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی که از حق پذیرش شرکت ‌ها در انواع بورس ‌دریافت می‌کند، تأمین می‌شود. سازمان بورس ایران که به اختصار “سبا” نامیده می‌شود، توسط هیئت ‌مدیره که منتخب شورا هستند، اداره می‌شود.

تاریخچه سازمان بورس و اوراق بهادار:

در ابتدا و در سال 1345 سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به ‌عنوان تنها رکن اجرایی، با شخصیت حقوقی مستقل، مسئولیت اداره بورس ایران را به عهده داشت. این سازمان توسط یک هیئت هفت نفره اداره می‌شد، که توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شدند. دبیر کل بورس نیز توسط هیئت ‌مدیره به ‌عنوان بالاترین مقام اجرایی انتخاب می‌شد.

با تصویب قانون جدید در سال 1384، نهاد جدیدی بنام سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل شد و زیر نظر شورای عالی بورس شروع به فعالیت کرد. وظایف این سازمان نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و سایر وظایف مرتبط به بازار سرمایه می‌باشد.

با تغییرات جدید مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسیم گردید در پی تغییرات انجام ‌شده بورس اوراق بهادار تهران نیز از یک سازمان عمومی غیرانتفاعی به یک شرکت سهامی عام انتفاعی تبدیل شد و مسئولیت امور اجرایی را بر عهده گرفت. بعد از تصویب قوانین جدید در سال 1384 شورای بورس ایران به عنوان بالاترین رکن در بازار اوراق بهادار لقب گرفت. اعضای این شورا تشکیل ‌شده است از:

• وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان ریاست شورا
• وزیر بازرگانی
• رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
• روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
• رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان
• دادستان کل کشور یا معاون وی
• یک نماینده از طرف کانون‌ها
• چهار نفر خبره مالی

کانون ها و شرکت های تابعه سازمان بورس و اوراق بهادار:

این سازمان شامل چندین نهاد و شرکت تابعه می‌باشد. در زیر اسامی و کارکرد هرکدام را به‌اختصار توضیح خواهیم داد.

شرکت بورس اوراق بهادار تهران:

مأموریت این نهاد ایجاد بازاری منصفانه، کارا و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان به منظور ایجاد ارزش ‌افزوده برای ذینفعان در بازار سرمایه کشور می‌باشد.

شرکت فرابورس ایران:

شرکت فرابورس ایران نیز تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار بازاری در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیر الکترونیک برای معاملات اوراق بهادار بر پایه مذاکره، معرفی شده است. طبق ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار صدور، تعلیق و لغو فعالیت‌های بازارهای خارج از بورس بر عهده شورای عالی بورس نهاده شده و در ماده ۲۸ این قانون نیز تأسیس بازارهای خارج از بورس همانند تأسیس بورس‌ها و نهادهای مالی منوط به ثبت نزد این سازمان است و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان انجام می‌شود.

بورس کالای ایران:

شرکت بورس کالای ایران مرجع اصلی کشف قیمت و ارائه دهنده خدمات متنوع مبتنی بر کالا و اوراق بهادار کالایی در راستای پاسخ به نیازهای صاحبان صنایع، تجار و فعالان بازار سرمایه از طریق بستری رقابتی، منصفانه، شفاف و امن بوده و بدین منظور با بهره‌گیری از سرمایه‌های انسانی سرآمد و فناوری‌های نوین، همواره ضمن تمرکز بر بازارهای داخلی به دنبال شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌های بین‌المللی خواهد بود. بورس کالای ایران تشکیل ‌شده از بازار فیزیکی، بازار فرعی، بازار مشتقه (آتی و اختیار معامله)، بازار مالی (اوراق سلف استاندارد – گواهی سپرده کالایی – صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی) می‌باشد.

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه:

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)، جهت انجام امور پس از معاملات بازارهای بورس اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن یا خارج از بورس تشکیل شده است. وظایف پس از معاملات بازارهای مالی شامل، سپرده گذاری و ثبت، نگهداری و انتقال اوراق بهادار، و پایاپای و تسویه معاملات انجام شده در بازارهای مالی می‌باشد.

شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس:

این شرکت غیردولتی وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار ، در سال 1383 تأسیس شد و مهم‌ترین هدف شرکت اطلاع ‌رسانی و خدمات بورس، “گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی” است.

شرکت مدیریت فناوری بورس تهران:

این شرکت به عنوان یکی از شرکت‌های این سازمان برای ارائه خدمات معاملات رایانه‌ای ابزار مالی به بازار سرمایه فعالیت می‌کند. این شرکت با هدف بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت مشتریان بازار سرمایه و بهبود پیوسته فعالیت‌ها و فرایندهای خود، برنامه کاری خود را طرح ریزی و اجرا می‌کند.

شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه:

شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان انتشار اوراق بهادار اسلامی (صکوک)، وظیفه تاسیس و راهبری نهادهای واسط را در بازار سرمایه‌ی ایران عهده‌دار می‌باشد. در واقع این شرکت نقش امین را دارد که جهت حفظ منافع دارندگان اوراق بهادار اسلامی و حصول اطمینان از صحت عملیات ناشر، نسبت به مصرف وجوه، نحوه نگهداری حساب‌ها و صورت‌های مالی و عملکرد اجرایی به صورت مستمر رسیدگی و اظهارنظر می‌نماید. از دیگر وظایف این شرکت انجام کلیه امور اداری، مالی مدیریتی، حقوقی و قانونی نهاد واسط و همچنین نگهداری حساب‌ها و دفاتر مالی نهاد واسط و رد آن پس از اتمام مدت قرارداد است.

کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار:

ماهیت تشکیل این کانون که زیر نظر مستقیم سازمان بورس فعالیت می‌کند، بر مبنای نظارت به فعالیت کارگزاری ، کارگزار / معامله‌گری و بازار گردانی به هر شکل و تحت هر عنوان می‌باشد. همچنین شروع فعالیت این کارگزاری‌ها و شرکت‌ها منوط به عضویت در این کانون و رعایت مقررات این اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن قانون و آیین نامه‌های و دستورالعمل‌های اجرایی آن است. بنابراین انجام فعالیت کارگزاری، کارگزار/معامله‌گری و بازار گردانی در کلیه بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس بدون عضویت در کانون کارگزاران غیرقانونی قلمداد می‌گردد.

کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران:

این کانون در واقع یک نهاد غیرانتفاعی و غیردولتی است که بر مبنای «دستورالعمل تشکیل و ثبت کانون‌های فعال در بازار اوراق بهادار» تشکیل گردیده است. کانون نهادهای سرمایه ‌گذاری دارای استقلال مالی است و شخصیت حقوقی مستقلی می‌باشد و منابع مالی آن از طریق حق عضویت اولیه، حق عضویت سالانه، سپرده‌های اعضا، کمک‌های بلاعوض، درآمد دوره‌های آموزشی و فعالیت‌های پژوهشی، درآمدهای سپرده بانکی، اوراق مشارکت و گواهی سپرده و… تأمین می‌شود.

مرکز مالی اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن ایران:

این مرکز آموزشی که فعالیت خود را از سال 1384 همراه با تصویب قانون تغییرات کلی بازار سرمایه شروع کرد، یکی دیگر از زیرمجموعه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد. عمده فعالیت‌های این شرکت ارائه خدمات آموزشی، پژوهشی، مالی و مشاوره در بازار پول و سرمایه است.

سازمان بورس و اوراق بهادار

سازمان بورس و اوراق بهادار ایران را می شناسید؟ آیا از ارکان سازمان بورس و اوراق بهادار شناختی دارید؟در سال‌های گذشته اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن کمتر کسی با بورس آشنایی داشت و تنها افرادی که در حوزه مالی مطالعه داشته و یا کسانی که دوست یا آشنایی در کارگزاری‌ها داشتند در این زمینه فعالیت می‌کردند. تعداد کدهای فعال در این بازار کمتر از یک درصد جمعیت ایران بود. حتی چندین سال پیش که عرضه سهام عدالت آغاز شد باز هم تعداد کمی از افراد به سمت بورس و اوراق بهادار (تهران) جذب شدند.

اما در سال جاری (1399) شاهد ورود جمعیت زیادی از افراد به بورس بودیم که دلایل زیادی باعث جذب آن‌ها شد. یکی از دلایل این بود که دولت برای مدیریت سهام عدالت افراد دو روش پیشنهاد داد. که اگر می‌خواستید مدیریت از طریق مستقیم را انتخاب کنید می‌بایست کد بورسی دریافت می‌کردید. از دیگردلایل جذابیت بازار بورس می‌شود به عرضه اولیه‌های پربازده اشاره کرد. علاوه‌بر آن بالا رفتن نرخ تورم و رشد طلا و ارز باعث جلب توجه بیشتر افراد شد. اما پیش ازورود به این بازار، باید بدانید که این بازار چیست، چه ریسک‌هایی دارد و هدف شما از ورود به آن چیست؟

در این مقاله قصد داریم شما را با ماهیت و ارکان این بازار آشنا کنیم.

اگر بخواهیم بازارهای مالی را از لحاظ سررسید اوراق بهادار تقسیم‌بندی کنیم، می‌توان آن را به دو دسته بازار پول و بازار سرمایه تقسیم کرد.

بازار پول و سرمایه چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

بازار سرمایه (Capital Market) کار جمع‌آوری، هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را بر عهده دارد. یعنی وجوه مازاد افراد را جمع‌آوری می‌کند و آن‌ها را در بخش‌هایی از صنعت و اقتصاد که برای پیشبرد اهداف خود به منابع مالی نیاز دارند، تزریق می‌کند. معمولا این وجوه بعد از گذشت یک‌سال به سرمایه تبدیل می‌شوند. اوراق بهادار مختلفی مثل سهام، اوراق اجاره و. در این بازار معامله می‌شوند. همان‌طور که می‌دانید این اوراق ریسک زیادی دارند و به‌دنبال ریسک بالا بازدهی بیشتری نیز می‌توانند داشته باشند.

اما در بازار پول (Money Market) اوراقی معامله می‌شوند که سررسید کوتاه مدت دارند یعنی سررسید آن‌ها کمتر از یک‌سال است. به‌طور کلی در این بازار تامین مالی برای عملیات تولیدی و تجاری پیش‌بینی نشده انجام می‌شود. حواله‌های بانکی، اوراق بهادار دولتی کوتاه‌مدت، اوراق تجاری مثل چک و. نمونه‌هایی از ابزارهای مالی بازار پول هستند.

با توجه به توضیحات گفته شده، بورس اوراق بهادار تهران جزئی از بازار سرمایه ایران به‌حساب می‌آید. بنابراین هنگامی اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن که وارد این بازار می‌شوید برای موفقیت در آن بهتر است دیدگاهی بلند‌مدت داشته باشید. در ادامه به بررسی این بازار می‌پردازیم.

بورس چیست؟

بورس یک بازار قانونمند است که وجوه مازاد سهامداران خرد را به منظور تامین سرمایه برای شرکت‌ها جمع‌آوری می‌کند. یعنی شرکت‌ها برای تامین مالی لازم نیست که فقط از بانک‌ها و موسسات وام بگیرند. شرکت‌ها اگر شرایط لازم برای پذیرفته‌شدن در این بازار را داشته باشند، می‌توانند از طریق آورده‌های نقدی افراد، تامین مالی کنند. در مقابل آن نیز افرادی که سرمایه لازم جهت تامین مالی را فراهم آوردند، به نسبت سهامشان در آن شرکت سهیم هستند.

سازوکار این تامین مالی چگونه است؟

همان‌طور که گفته شد بورس یک بازار است که در آن بجای کالا، اوراق بهادار خرید و فروش می‌شود. اوراق بهاداری همانند سهام، اوراق اجاره، اوراق مشارکت دولتی و خصوصی و. در این بازار معامله می‌شوند.

تاریخچه بورس در ایران

اولین زمزمه‌های تشکیل بورس در ایران به سال 1315 هجری شمسی مربوط می‌شود. در آن زمان ران لوترفلد بلژیکی با توجه به مطالعاتی که در ایران انجام داده بود، پیشنهاد راه‌اندازی بورس را مطرح کرد. اما به دلیل شروع کشمکش و اختلاف میان کشورها و شروع جنگ جهانی دوم در سال 1318، این پیشنهاد در آن زمان مورد توجه قرار نگرفت.

در سال 1341 موافقتنامه اولیه تاسیس بورس در ایران تصویب شد. به‌دنبال تصویب این موافقتنامه هیاتی از بورس بروکسل (بلژیک) برای مشارکت در راه‌اندازی بورس به ایران آمدند. سرانجام در اردیبهشت 1345 قانون تشکیل بورس تصویب شد و در پانزدهم بهمن‌ماه 1346 فعالیت بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد.

دوران بعد از آغاز فعالیت بورس اوراق بهادار را می‌توان به‌صورت زیر تقسیم‌بندی کرد.

دوره اول سازمان بورس و اوراق بهادار

دوره اول مربوط به پیش از پیروزی انقلاب اسلامی یعنی در بازه زمانی 1346 تا 1357 است. در این 11 سال فعالیت، تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از 6 عدد به 105 شرکت افزایش یافت. به‌دنبال افزایش تعداد شرکت‌ها، ارزش معاملات نیز از 15 میلیون ریال به بیش از 34 میلیارد ریال رسید.

دوره دوم سازمان بورس و اوراق بهادار

دوره دوم مربوط به بعد از پیروزی جمهوری اسلامی است. این دوره از سال 1358 آغاز شد و تا پایان جنگ تحمیلی هشت ساله یعنی سال 1367 ادامه پیدا کرد.

در این بازه زمانی تغییرات چشمگیری در وضعیت اقتصادی و نحوه امور بانک‌ها و شرکت‌های بیمه بوجود آمد. بعد از ادغام برخی از شرکت‌های بیمه با همدیگر و تغییر مالکیت آن‌ها از شکل خصوصی به شکل دولتی و همچنين تصويب قانون حفاظت و توسعه صنايع ايران در تيرماه سال 1358، بسیاری از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از آن خارج شدند. به‌طوری که در این دوره تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از 105 عدد به 56 شرکت کاهش یافت. حجم معاملات نیز در این دوره کاهش چشم‌گیری یافت و به کمترین میزان خود رسید. دلیل کاهش حجم معاملات را نیز می‌توان به همزمانی آن با جنگ و وجود ابهام در آینده اقتصادی کشور ربط داد.

دوره سوم سازمان بورس و اوراق بهادار

دوره سوم با پایان جنگ 8 ساله ایران آغاز شد، در این بازه زمانی (1368-1383) دولت به‌دنبال اجرای سیاست‌های خصوصی‌سازی بود. یعنی قصد داشت که با انتقال وظایف به بخش‌های خصوصي، نقدينگي را به سمت بازار هدایت کند و منجر به توسعه اقتصادی شوند. تعداد شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی در این دوره از 56 شرکت به 422 شرکت افزایش یافت. در این دوره شورای بورس تصمیم گرفت که شبکه رایانه‌ای به‌منظور ایجاد امکان خرید و فروش الکترونیک اوراق بهادار در سطح ملی ایجاد کند.

محاسبه شاخص بورس نیز از سال 1369 آغاز شدو این سال به‌عنوان سال پایه در نظر گرفته شد. یعنی تغییرات سال‌های بعد را نسبت به این سال سنجیدند.

دوره چهارم سازمان بورس و اوراق بهادار

دوره چهارم از سال 1384 آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در یکم آذر ماه 1384 تصویب شد. به‌دنبال تصویب این قانون نهاد و بخش‌های نظارتی و اجرایی بازار از هم جدا شدند و زمینه توسعه بازار ایجاد شد.

در این دوره شاهد تشکیل شورای عالی، سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت سهامی عام بورس اوراق بهادار و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه نیز بودیم. در سال 1388 شرکت فرابورس ایران راه‌اندازی شد و ابزارهایی مانند اوراق مشارکت، اوراق خزانه و. در آن معامله شدند. در سال 1389 نیز سامانه معاملات آنلاین سهام، تالار مجازی بورس و معاملات قرارداد آتی راه‌اندازی شدند.

بیایید قبل از پرداختن به ارکان اوراق بهادار و این‌که هر بخش اصلی چه وظایفی برعهده دارد، لوگوی این بازار را بررسی ‌کنیم و با جزئیات آن آشنا شویم.

در واقع لوگوی بورس اوراق بهادار تهران از یک نشان کشف شده در لرستان اقتباس شده است. در این نشان چهار انسان در حالی که دست‌هایشان با هم گرده خورده درون دایره‌ای قرار گرفته‌اند. این دست در دست هم بودن نشان‌دهنده همدلی و اتحاد افراد است. همان‌طور که در شکل بالا می‌بینید این افراد درون دایره‌ای هستند که روی شاخ‌های دو گاو قرار گرفته است. منظور از این دایره، جهان است، جهانی که بر اساس افسانه‌های قدیمی ایران، روی شاخ دو گاو قرار گرفته است که خود نشانه ثروت و بهره‌وری است.

ارکان بورس در ایران

شورای عالی بورس

بالاترین رکن بازار اوراق بهادار، شورای عالی بورس است. وزیر امور اقتصادی و دارایی، ریاست این شورا را برعهده دارد. رئیس سازمان بورس اوراق بهادار نیز نقش سخنگو و دبیر شورا را ایفا می‌کند.

دیگر اعضای این شورا را وزیر بازرگانی، رییس کل بانک مرکزی، روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، اتاق تعاون، دادستان کل کشور، نماینده کانون‌ و سه خبره مالی از بخش خصوصی تشكيل مي شود.

شورای عالی بورس وظایف متعددی نظیر تعیین سیاست‌ها و خط‌مشی بازار، تصویب سیاست‌های کلان بازار، اتخاذ تدابیر لازم برای ساماندهی و توسعه بازار اوراق بهادار برعهده دارد. علاوه‌بر موارد ذکر شده این شورا نقش نظارتی هم ایفا می‌کند. یعنی عملکرد سازمان بورس را زیر نظر دارد و بررسی می‌کند که آیا این سازمان بر اساس قوانین، سیاست‌ها و خط مشی‌های تعیین شده عمل می‌کند یا خیر.

سازمان بورس و اوراق بهادار

سازمان بورس و اوراق بهادار (سبا) در یکم آذرماه 1384 ایجاد شد. این سازمان یک موسسه عمومی غیردولتی است که علاوه‌بر نظارت به اجرای قوانین و مقررات در سایر بخش‌ها ( بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالا و بورس انرژی)، به تنظیم و تدوین قوانین نیز می‌پردازد.

این سازمان به‌وسیله اعضای هیات مدیره که توسط شورای عالی بورس انتخاب می‌شوند، اداره می‌شود. اداره امور اجرایی این سازمان بر عهده رئیس هیات مدیره است که توسط اعضای هیات مدیره انتخاب می‌شوند. قسمتی از درآمد این سازمان از طریق دریافت درصدی از کارمزد معاملاتی است که در بازار انجام می‌شود.

می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده بفرمایید.

اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن

مأموریت کلی سازمان بورس و اوراق بهادار عبارتست از ایجاد محیطی امن برای سرمایه گذاران در اوراق بهادار از طریق نظارت بر فعالیت مشارکت کنندگان در این بازار به گونه ای که کارایی، انصاف و نظم در این بازار حاکم باشد. نتیجه ی این اقدامات تسهیل در تشکیل سرمایه و به تبع، بهبود متغیرهای کلان اقتصادی خواهد بود. این مهم از طریق نظارت بر حسن اجرای قانون بازار اوراق بهادار اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن مصوب سال 1384 ممکن است که برای تحقق آن، مجموعه ای از آئین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی تدوین، تصویب و ابلاغ می گردد. تمامی سرمایه گذاران شامل سرمایه گذاران نهادی و سرمایه گذاران فردی باید به تمامی واقعیت های پایه که در تصمیم گیری های خود برای خرید، نگهداری و فروش اوراق بهادار نیاز دارند، دسترسی داشته باشند. بدین منظور سازمان بورس و اوراق بهادار تمامی شرکت های سهامی عام را به ثبت نزد خود موظف کرده و شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را به انتشار کلیة اطلاعات مالی و سایر اطلاعات مؤثر در تصمیم گیری سرمایه گذاران موظف ساخته است. این مهم سرمایه گذاران را در قضاوت ها و تصمیم گیری های سرمایه گذاری کمک خواهد نمود. برای اطمینان از ایجاد چنین فضایی، سازمان بورس و اوراق بهادار در حال تقویت ساختار نظارتی خود و تعامل با سرمایه گذاران، متخصصین و سایر دست اندرکاران صنعت اوراق بهادار است تا نگرانی های آنان را استماع نموده و از تجربیات آنها در راستای رسیدن به قله های غرورآفرین آینده استفاده کند. سازمان، بازارها و نهادهای مالی را به عنوان عناصر کلیدی در بازار سرمایه نظارت می کند. بازارهایی که وجود دارند و در حال تکامل اند و بازارهایی که به وجود خواهند آمد. نهادهایی که در دست طراحی و قانونمند شدن هستند از جمله: صندوق های مشترک سرمایه گذاری که به سرمایه گذاران غیرحرفه ای طعم سرمایه گذاری در اوراق بهادار را خواهند چشانید، شرکت های تأمین سرمایه و شرکت های رتبه بندی که بنگاه های اقتصادی را در زمینة تأمین مالی، مدیریت ریسک و نفوذ در بازارهای جهانی یاری خواهند اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن رسانید، مشاورین سرمایه گذاری که مشارکت کنندگان در صنعت اوراق بهادار را در تصمیم گیری ها مشاورت خواهند داد و نهادهایی که در حال حاضر در خدمت سرمایه گذاران اند از جمله کارگزاران و شرکت های سرمایه گذاری.