۳ دغدغه این روزهای اهالی بورس/ سرمایه‌داران بازار امن را به ارزندگی سهام ترجیح داده‌اند
به گزارش خبرنگار اقتصادی پول و تجارت، بازار سهام حال مساعدی ندارد و شاخص کل حمایت‌ها را یکی پس از دیگری از دست می دهد، در پایان هفته گذشته شاخص کل به سطح یک میلیون و ۲۴۱ هزار واحد رسید تا به سطحی برگردد که پیش از این در بهمن سال گذشته از آن بالا آمده بود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند بازار ارزنده است ولی با حمایت شکنی‌های متوالی شاخص به نظر می‌رسد سرمایه گذاران ارزندگی را مدنظر قرار نداده و فرار سهامداران از بازار سهام ادامه دارد.
تحلیلگران برای توجیه رفتار بازار، ناآرامی های جامعه را دلیل سقوط بازار معرفی می کنند و مشکلات بازار سرمایه را غیراقتصادی تلقی می‌کنند، ناآرامی های اجتماعی، قیمت گذاری دستوری و نگرانی از تامین آب و انرژی مورد نیاز صنایع در پاییز، مثلثی است که این روزها اهالی بازار سهام را به خود درگیر کرده است.
* اتخاذ تصمیمات مهم درباره بازار سرمایه
بسته ۱۰ بندی که صبح امروز ابلاغ شد همچنین واریز ۱۰۰۰ میلیارد تومان به بازار سهام دو اتفاق مهمی بود که در جریان معاملات امروز رخ داد. در مهمترین بند این بسته ۱۰ بندی آمده که با خرید اوراق تبعی پورتفوی، سهام حاضر در پورتفوی ا..
به گزارش خبرنگار اقتصادی پول و تجارت، بازار سهام حال مساعدی ندارد و شاخص کل حمایت‌ها را یکی پس از دیگری از دست می دهد، در پایان هفته گذشته شاخص کل به سطح یک میلیون و ۲۴۱ هزار واحد رسید تا به سطحی برگردد که پیش از این در بهمن سال گذشته از آن بالا آمده بود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند بازار ارزنده است ولی با حمایت شکنی‌های متوالی شاخص به نظر می‌رسد سرمایه گذاران ارزندگی را مدنظر قرار نداده و فرار سهامداران از بازار سهام ادامه دارد.
تحلیلگران برای توجیه رفتار بازار، ناآرامی های جامعه را دلیل سقوط بازار معرفی می کنند و مشکلات بازار سرمایه را غیراقتصادی تلقی می‌کنند، ناآرامی های اجتماعی، قیمت گذاری دستوری و نگرانی از تامین آب و انرژی مورد نیاز صنایع در پاییز، مثلثی است که این روزها اهالی بازار سهام را به خود درگیر کرده است.
* اتخاذ تصمیمات مهم درباره بازار سرمایه
بسته ۱۰ بندی که صبح امروز ابلاغ شد همچنین واریز ۱۰۰۰ میلیارد تومان به بازار سهام دو اتفاق مهمی بود که در جریان معاملات امروز رخ داد. در مهمترین بند این بسته ۱۰ بندی آمده که با خرید اوراق تبعی پورتفوی، سهام حاضر در پورتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر بیمه می‌شود.
* باید اعتماد به بازار سرمایه ترمیم شود
در این‌باره علی مومنی، کارشناس بازار سرمایه در گفت و‌گو با خبرنگار اقتصادی پول و تجارت، گفت: برنامه ۱۰ بندی که از سوی سازمان بورس منتشر شد، می‌تواند در کوتاه مدت عزم دولت و این سازمان برای تغییر جهت بورس را نشان دهد، اما تا زمانی که جریان خروج پول حقیقی از بازار سهام متوقف نشود، نمی توان شرایط صعودی برای بورس در نظر گرفت.
وی ادامه داد: در روزهایی که انتظارات تورمی سبب رشد قیمت در همه بازارها شده است، بازار سرمایه با رکود و افت قیمت دست و پنجه نرم میکند. در این روزها بسیاری از فروشندگان پرتعداد بازار سبد سهام خود را در وضعیت زیان به فروش می‌رسانند و اغلب خریداران کم تعداد نیز ریسک قابل توجهی را متحمل می‌شوند.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: پیش از انتشار خبر حمایت از بورس با بسته ۱۰ بندی، نشانه ای برای بهبود شرایط بازار سهام دیده نمی شد. در این وضعیت با وجود ارزندگی سهام و p/e پایین کل بازار سرمایه، هنوز اعتماد به بازار سهام بازنگشته است، دولت باید اعتماد از دست رفته را ترمیم کند تا انتظار صعود از بورس یک انتظار منطقی باشد.
مومنی افزود: در چنین شرایطی، سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند که سرمایه خود را از بازار ارزنده به بازاری منتقل کنند که امنیت بیشتری داشته باشد. البته بازار سهام چنین شرایطی را به خود دیده و در دهه های قبل، روند نزولی متوالی در بازار سهام کشور تجربه شده بود.
* رشد شاخص کل بورس در روز افت ۷۵ درصد نمادهای بازار سرمایه
در پایان معاملات روز شنبه، شاخص کل بورس نسبت به روز کاری قبل ۳ هزار و ۵۶۰ واحد رشد کرد و به رقم یک میلیون و ۲۴۴ هزار و ۶۲۷ واحد رسید، بازدهی این شاخص مثبت ۲۹ صدم درصد بوده است.
شاخص کل هموزن بورس با افت ۳ هزار و ۲۲۰ واحدی در سطح ۳۵۸ هزار و ۱۴۶ واحدی ایستاد. بازدهی این شاخص منفی ۸۹ درصد بوده است. همچنین شاخص کل فرابورس، ۶۹ واحد پائین آمد و در سطح ۱۷ هزار و ۱۴۰ واحد قرار گرفت.
* افت ارزش کل معاملات بازار سهام
امروز ارزش معاملات کل بازار سهام با افت ۱۷ درصدی به رقم ۱۶ هزار و ۳۸۹ میلیارد تومان کاهش یافت. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه ۱۰ هزار و ۷۳ میلیارد تومان بود که ۶۱ درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می دهد.
امروز ارزش معاملات خرد سهام با کاهش یک درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم ۲ هزار و ۸۳۱ میلیارد تومان رسید. سهم این معاملات از کل معاملات بورس ۱۷ درصد بوده است.
* رشد خروج پول حقیقی از بورس
در مجموع معاملات شنبه، ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای بیستمین روز متوالی منفی شد و ۹۷۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد که بیشترین رقم در ۵ ماه اخیر است.
بیشترین خروج پول حقیقی به سهام بپاس (شرکت بیمه پاسارگاد)، وبملت (بانک ملت) و فولاد (شرکت فولاد مبارکه) اختصاص داشت و نمادهای غگلپا (شیر پاستوریزه پگاه گلپایگان)، خموتور (موتورسازان تراکتورسازی ایران) و رافزا (رایان هم افزا) بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند.
* رشد صف‌های فروش بازار سهام
در جریان معاملات روز شنبه، ۲۵ درصد نمادها با رشد قیمت و ۷۵ درصد سهم ها با کاهش قیمت روبرو شدند. در پایان معاملات امروز، ارزش صف‌های فروش پایانی بازار ۸۴ میلیون تومان بود و ارزش صف‌های خرید نیز در رقم ۹ میلیارد تومان ایستاد.
در پایان معاملات نمادهای وتعاون (شرکت بیمه تعاون)، ثغرب (شرکت سرمایه گذاری مسکن شمال غرب) و خموتور (شرکت موتورسازان تراکتورسازی ایران) بیشترین صف خرید را داشتند.
بیشترین صف فروش بازار در پایان معاملات به نماد غدشت (دشت مرغاب)، مادیرا (صنایع مادیران) و غنوش (نوش مازندران) تعلق داشت.
۳ دغدغه این روزهای اهالی بورس/ سرمایه‌داران بازار امن را به ارزندگی سهام ترجیح داده‌اند
به گزارش خبرنگار اقتصادی پول و تجارت، بازار سهام حال مساعدی ندارد و شاخص کل حمایت‌ها را یکی پس از دیگری از دست می دهد، در پایان هفته گذشته شاخص کل به سطح یک میلیون و ۲۴۱ هزار واحد رسید تا به سطحی برگردد که پیش از این در بهمن سال گذشته از آن بالا آمده بود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند بازار ارزنده است ولی با حمایت شکنی‌های متوالی شاخص به نظر می‌رسد سرمایه گذاران ارزندگی را مدنظر قرار نداده و فرار سهامداران از بازار سهام ادامه دارد.
تحلیلگران برای توجیه رفتار بازار، ناآرامی های جامعه را دلیل سقوط بازار معرفی می کنند و مشکلات بازار سرمایه را غیراقتصادی تلقی می‌کنند، ناآرامی های اجتماعی، قیمت گذاری دستوری و نگرانی از تامین آب و انرژی مورد نیاز صنایع در پاییز، مثلثی است که این روزها اهالی بازار سهام را به خود درگیر کرده است.
* اتخاذ تصمیمات مهم درباره بازار سرمایه
بسته ۱۰ بندی که صبح امروز ابلاغ شد ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی همچنین واریز ۱۰۰۰ میلیارد تومان به بازار سهام دو اتفاق مهمی بود که در جریان معاملات امروز رخ داد. در مهمترین بند این بسته ۱۰ بندی آمده که با خرید اوراق تبعی پورتفوی، سهام حاضر در پورتفوی ا..
به گزارش خبرنگار اقتصادی پول و تجارت، بازار سهام حال مساعدی ندارد و شاخص کل حمایت‌ها را یکی پس از دیگری از دست می دهد، در پایان هفته گذشته شاخص کل به سطح یک میلیون و ۲۴۱ هزار واحد رسید تا به سطحی برگردد که پیش از این در بهمن سال گذشته از آن بالا آمده بود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند بازار ارزنده است ولی با حمایت شکنی‌های متوالی شاخص به نظر می‌رسد سرمایه گذاران ارزندگی را مدنظر قرار نداده و فرار سهامداران از بازار سهام ادامه دارد.
تحلیلگران برای توجیه رفتار بازار، ناآرامی های جامعه را دلیل سقوط بازار معرفی می کنند و مشکلات بازار سرمایه را غیراقتصادی تلقی می‌کنند، ناآرامی های اجتماعی، قیمت گذاری دستوری و نگرانی از تامین آب و انرژی مورد نیاز صنایع در پاییز، مثلثی است که این روزها اهالی بازار سهام را به خود درگیر کرده است.
* اتخاذ تصمیمات مهم درباره بازار سرمایه
بسته ۱۰ بندی که صبح امروز ابلاغ شد همچنین واریز ۱۰۰۰ میلیارد تومان به بازار سهام دو اتفاق مهمی بود که در جریان معاملات امروز رخ داد. در مهمترین بند این بسته ۱۰ بندی آمده که با خرید اوراق تبعی پورتفوی، سهام حاضر در پورتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر بیمه می‌شود.
* باید اعتماد به بازار سرمایه ترمیم شود
در این‌باره علی مومنی، کارشناس بازار سرمایه در گفت و‌گو با خبرنگار اقتصادی پول و تجارت، گفت: برنامه ۱۰ بندی که از سوی سازمان بورس منتشر شد، می‌تواند در کوتاه مدت عزم دولت و این سازمان برای تغییر جهت بورس را نشان دهد، اما تا زمانی که جریان خروج پول حقیقی از بازار سهام متوقف نشود، نمی توان شرایط صعودی برای بورس در نظر گرفت.
وی ادامه داد: در روزهایی که انتظارات تورمی سبب رشد قیمت در همه بازارها شده است، بازار سرمایه با رکود و افت قیمت دست و پنجه نرم میکند. در این روزها بسیاری از فروشندگان پرتعداد بازار سبد سهام خود را در وضعیت زیان به فروش می‌رسانند و اغلب خریداران کم تعداد نیز ریسک قابل توجهی را متحمل می‌شوند.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: پیش از انتشار خبر حمایت از بورس با بسته ۱۰ بندی، نشانه ای برای بهبود شرایط بازار سهام دیده نمی شد. در این وضعیت با وجود ارزندگی سهام و p/e پایین کل بازار سرمایه، هنوز اعتماد به بازار سهام بازنگشته است، دولت باید اعتماد از دست رفته را ترمیم کند تا انتظار صعود از بورس یک انتظار منطقی باشد.
مومنی افزود: در چنین شرایطی، سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند که سرمایه خود را از بازار ارزنده به بازاری منتقل کنند که امنیت بیشتری داشته باشد. البته بازار سهام چنین شرایطی را به خود دیده و در دهه های قبل، روند نزولی متوالی در بازار سهام کشور تجربه شده بود.
* رشد شاخص کل بورس در روز افت ۷۵ درصد نمادهای بازار سرمایه
در پایان معاملات روز شنبه، شاخص کل بورس نسبت به روز کاری قبل ۳ هزار و ۵۶۰ واحد رشد کرد و به رقم یک میلیون و ۲۴۴ هزار و ۶۲۷ واحد رسید، بازدهی این شاخص مثبت ۲۹ صدم درصد بوده است.
شاخص کل هموزن بورس با افت ۳ هزار و ۲۲۰ واحدی در سطح ۳۵۸ هزار و ۱۴۶ واحدی ایستاد. بازدهی این شاخص منفی ۸۹ درصد بوده است. همچنین شاخص کل فرابورس، ۶۹ واحد پائین آمد و در سطح ۱۷ هزار و ۱۴۰ واحد قرار گرفت.
* افت ارزش کل معاملات بازار سهام
امروز ارزش معاملات کل بازار سهام با افت ۱۷ درصدی به رقم ۱۶ هزار و ۳۸۹ میلیارد تومان کاهش یافت. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه ۱۰ هزار و ۷۳ میلیارد تومان بود که ۶۱ درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می دهد.
امروز ارزش معاملات خرد سهام با کاهش یک درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم ۲ هزار و ۸۳۱ میلیارد تومان رسید. سهم این معاملات از کل معاملات بورس ۱۷ درصد بوده است.
* رشد خروج پول حقیقی از بورس
در مجموع معاملات شنبه، ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای بیستمین روز متوالی منفی شد و ۹۷۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد که بیشترین رقم در ۵ ماه اخیر است.
بیشترین خروج پول حقیقی به سهام بپاس (شرکت بیمه پاسارگاد)ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی ، وبملت (بانک ملت) و فولاد (شرکت فولاد مبارکه) اختصاص داشت و نمادهای غگلپا (شیر پاستوریزه پگاه گلپایگان)، خموتور (موتورسازان تراکتورسازی ایران) و رافزا (رایان هم افزا) بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند.
* رشد صف‌های فروش بازار سهام
در جریان معاملات روز شنبه، ۲۵ درصد نمادها با رشد قیمت و ۷۵ درصد سهم ها با کاهش قیمت روبرو شدند. در پایان معاملات امروز، ارزش صف‌های فروش پایانی بازار ۸۴ میلیون تومان بود و ارزش صف‌های خرید نیز در رقم ۹ میلیارد تومان ایستاد.
در پایان معاملات نمادهای وتعاون (شرکت بیمه تعاون)، ثغرب (شرکت سرمایه گذاری مسکن شمال غرب) و خموتور (شرکت موتورسازان تراکتورسازی ایران) بیشترین صف خرید را داشتند.
بیشترین صف فروش بازار در پایان معاملات به نماد غدشت (دشت مرغاب)، مادیرا (صنایع مادیران) و غنوش (نوش مازندران) تعلق داشت.
کاهش ورود پول به صندوق‌های با درآمد ثابت
خروج پول سهامداران حقیقی از بازار سرمایه در حالی هفتمین هفته خود را پشت سر می‌گذارد که میزان این خروج در هفته گذشته روندی کاهشی داشته است.
به گزارش ایراسین به نقل از فارس، روند معاملات در بازار سرمایه در هفته‌ای که سپری شد، با دور کندی از تغییرات شاخص همراه بود. در هر صورت شاخص کل بورس از نیمه دوم کانال ۱.۳ میلیون واحد به نیمه اول کانال ۱.۳ میلیون واحد عقب نشینی کرد؛ اما با مقاومت خریداران این روند در نیمه اول کانال ۱.۳ میلیون واحدی قرار گرفت و به کانال پایین تر سقوط نکرد.ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی
رفتار سهامداران در هفته گذشته بیشتر شبیه سرمایه‌گذاران منتظری بود تا با کوچک ترین تغییر در بورس، برای ورود یا خروج پول تصمیم‌گیری کنند.
در سومین هفته کاری دی ماه موج خروج سرمایه افراد حقیقی از بورس ادامه داشت و برای هفتمین هفته پی در پی شاهد خروج نقدینگی حقیقی از بازار سرمایه بودیم. روز چهارشنبه هفته گذشته رکورد ۱۵ روز پیاپی خروج پول حقیقی‌ها از بورس به ثبت رسید.
کاهش ارزش صف‌های خرید و فروش
میانگین ارزش صف‌های خرید در هفته سوم دی ماه، ۶۴ میلیارد تومان بوده است که از میانگین هفته پیشین ۵۸ میلیارد ریال کمتر بود و افت ۸ درصدی داشته است. بالاترین رقم هفته ۹۹ میلیارد تومان بود که در روز دوشنبه ثبت شد و پایین‌ترین رقم به روز شنبه برمی‌گردد که ۳۸ میلیارد تومان بود.
میانگین ارزش صف های فروش در هفته گذشته، ۱۲۴ میلیارد تومان بود که از میانگین هفته گذشته ۵۰ میلیارد تومان کمتر بود. در این هفته، میانگین ارزش صف های فروش ۲۹ درصد کاهش یافت. بالاترین رقم هفته ۱۹۵ میلیارد تومان بود که در روز یکشنبه ثبت شد و پایین ترین رقم به روز چهارشنبه برمی گردد که ۹۱ میلیارد تومان بود.
روند خروج پول حقیقی ها ادامه دارد
بازار سرمایه طی دو هفته گذشته شاهد خروج پول سهامداران خرد بوده است، به طوری که روز چهارشنبه برای پانزدهمین روز متوالی پول حقیقی ها از بازار خارج شد.
در مجموع کل هفته هزار و ۳۲۲ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد و میانگین روزانه خروج پول حقیقی ۲۶۴ میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیشین افت ۱۵ درصدی داشته است.
از ابتدای دی ماه سال جاری، ۴ هزار و ۱۶۵ میلیارد تومان نقدینگی حقیقی از بازار سهام خارج شده که میانگین روزانه آن ۲۹۰ میلیارد تومان بوده است. این هفتمین هفته ای است که بازار سهام شاهد خروج پول سهامداران حقیقی بوده است.
کاهش ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی
در هفته سوم دی ماه ارزش معاملات اوراق بدهی رشد نسبی داشت. مجموع ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه در هفته اخیر ۱۴۵ هزار و ۴۲۳ میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیشین ۱۲ درصد افزایش داشته است. این هفته به طور میانگین سهم ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام ۳۶ درصد بود که نسبت به سهم ۴۲ درصدی هفته پیشین کاهش یافته است.
روز شنبه ۱۸ درصد از معاملات بازار به اوراق بدهی اختصاص داشت و در روز یکشنبه این رقم به ۱۰ درصد کاهش یافت. روز دوشنبه ارزش معاملات اوراق بدهی در بورس ۱۴۱ هزار و ۱۲۶ میلیارد تومان بود که ۹۷ درصد معاملات بازار را تشکیل می‌داد.
روز سه‌شنبه نیز ارزش معاملات اوراق ۲ هزار و ۳۹۷ میلیارد تومان بود که ۳۹ درصد از معاملات کل بازار را تشکیل داد و در آخرین روز کاری هفته ارزش معاملات اوراق با افت ۷۸ درصدی نسبت به روز پیش از آن، به ۵۲۹ میلیارد تومان رسید که ۱۴ درصد از ارزش کل معاملات بازار را شامل می‌شود.
رکود معاملات در هفته آخر بهمن / تجلی پُرمعامله‌ترین سهام
در آخرین هفته معاملاتی بهمن ماه 1400، میانگین ارزش معاملات کل بازار سهام رشد 3 درصدی داشت و ارزش معاملات خرد سهام 15 درصد کاهش یافت.
به گزارش خط بازار؛ در هفته اخیر شاهد کاهش میانگین ارزش معاملات خرد بورس بودیم. میانگین ارزش معاملات خرد بورس 2 هزار و 767 میلیارد تومان بود که نسبت به رقم 3 هزار و 270 میلیاردی هفته پیشین، افت 15 درصدی داشته است. این دومین هفته متوالی است که ارزش معاملات خرد افت 15 درصدی را پشت سر می‌گذارد.
در این هفته کمترین رقم ارزش معاملات خرد به روز دوشنبه برمی‌گردد که ارزش معاملات خرد 2 هزار و 452 میلیارد تومان بود و بیشترین رقم هفته نیز در روز شنبه ثبت شد که به رقم 3 هزار و 444 میلیارد تومان بالغ شد.
جدول معاملات
در این هفته سهام تجلی (شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات) صدرنشین جدول معاملات بود و بیشترین ارزش معاملات و بیشترین حجم معاملات بازار سهام را داشت.
تجلی روزهای یکشنبه و دوشنبه بیشترین ارزش معاملات و بیشترین حجم معاملات را داشت و روز چهارشنبه بیشترین حجم معاملات بازار را به خود اختصاص داد. همچنین در روز چهارشنبه، پس از فزر، تجلی در رتبه دوم جدول بیشترین ارزش معاملات بازار قرار گرفت.
رشد معاملات بازار سهام
در هفته اخیر در روز دوشنبه به علت رشد ارزش معاملات اوراق بدهی ارزش کل معاملات بازار سهام تفاوت زیادی نسبت به روزهای دیگر داشت. روز دوشنبه معاملات کل بازار ارزشی معادل 153 هزار و 64 میلیارد تومان داشت که بالاترین رقم هفته بود. میانگین ارزش معاملات کل هفته 42 هزار و 524 تومان بود که نسبت به رقم 41 هزار و 249 میلیاردی هفته پیشین، رشد 3 درصدی داشته است.
ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی
در هفته اخیر میانگین ارزش معاملات اوراق بدهی رشد نسبی داشت. میانگین روزانه ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه در هفته اخیر 37 هزار و 757 میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیشین 9 درصد افزایش داشته است. این هفته به طور میانگین سهم ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام 37 درصد بود که نسبت به هفته پیشین کاهش داشته است.
در آخرین روز کاری هفته ارزش معاملات اوراق با افت 99 درصدی -نسبت به روز دوشنبه- به هزار و 17 میلیارد تومان رسید که 20 درصد از ارزش کل معاملات بازار را شامل می‌شود.
اوراق بهادار (Security) چیست؟
بازارهای مالی در سرتاسر جهان، شامل بخش‌های مختلفی است، یکی از مهمترین بخش‌ها در بازارهای مالی، «اوراق بهادار» است. در این مطلب، با کمک مقاله‌ای از وب‌سایت اینوستوپدیا، با تعریف اوراق بهادار، انواع آن، سرمایه‌گذاری و معامله‌گری در این حوزه و وضعیت قانون‌گذاری آن آشنا خواهید شد.
اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار (Security)، به هر دارایی یا حقی گفته می‌شود که ماهیت غیرفیزیکی دارد، از نظر قانون معتبر شناخته می‌شود و می‌توان آن را به فروش رساند.
در بیشتر کشورها، اوراق بهادار شامل موارد زیر می‌شود:
- یک موقعیت مالکیتی در شرکت‌هایی که به صورت عمومی در بورس معامله می‌شوند (سهام در بورس)
- یک رابطه طلبکاری از یک نهاد دولتی یا خصوصی (اوراق قرضه)
- یا یک حق مالکیت بر ابزارهای مالی مشتقه (قرارداد آتی یا قرارداد اختیار)
به زبان ساده، اوراق بهادار وعده‌ای است که از نظر قانونی لازم‌الاجرا است و می‌توان آن را خرید، فروخت و یا با چیز ارزشمند دیگری مبادله کرد.
برای درک بهتر اوراق بهادار به این مثال توجه کنید. فردی روی کاغذی می‌نویسد:
من در تاریخ ۱۰ فروردین ۱۴۰۰، خودروی خود را به دارنده‌ی این برگه انتقال خواهم داد.
اگر این برگه به تأیید یک نهاد دولتی یا قانونی برسد، تبدیل به اوراق بهادار می‌شود؛ یعنی ورقی که بها دارد. بنابراین این برگه دارای ارزش است و ممکن است مردم به خرید یا فروش این برگه علاقه نشان دهند. بدیهی است که اگر خودرو تا قبل از تحویل صحیح و سالم مانده باشد، ارزش برگه نیز بالا خواهد رفت. در مقابل اگر مشکلی برای اتومبیل پیش بیاید، افراد علاقه کمتری به در اختیار داشتن آن برگه نشان خواهند داد و در نتیجه، ارزش آن افت خواهد کرد.
انواع اوراق بهادار
انواع اوراق بهادار
اوراق بهادار را می‌توان به دو دسته عمده سهام ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی و بدهی تقسیم کرد. با این حال، دسته دیگری به نام ترکیبی وجود دارد که در آن، بخشی از ویژگی‌های اوراق سهام و اوراق بدهی ترکیب شده است. در ادامه، با این سه دسته بیشتر آشنا خواهیم شد.
«سهام» یا «اوراق حقوق صاحبان سهام»، متداول‌ترین نوع از انواع اوراق بهادار است. سهام، یک نفع مالکیتی است که سهامداران در یک نهاد (مانند یک شرکت) در اختیار دارند و یکی از انواع سهم در بازار سرمایه است. اوراق سهام شامل دو دسته‌ی سهام عادی و سهام مقدم است.
دارندگان سهام معمولاً دریافتی منظم ندارند، هر چند در برخی موارد سود سهم را دریافت می‌کنند. اما سود اصلی سهامداران از این سرمایه‌گذاری، سودی است که از فروش خود سهام (اوراق بهادار) به دست می‌آید (با این فرض که ارزش سهم افزایش یافته باشد).
دارندگان سهام این اختیار را دارند که به میزان سهام خود، در کنترل شرکت سهیم باشند. ضریب تأثیر رأی هر سهام‌دار به نسبت سهمی است که در اختیار دارد. در صورت ورشکستگی شرکت، سهامداران پس از پرداخت کلیه تعهدات به طلبکاران، باقی‌مانده دارایی شرکت را به نسبت سهمی که دارند، بین خود تقسیم می‌کنند. در صورتی‌که دارایی مالی شرکت برای پرداخت تعهدات به طلبکاران کافی نباشد، این بدهی از کالاها یا خدمات شرکت پرداخت می‌شود.
اوراق بدهی
«اوراق بدهی» بیانگر پولی است که وام گرفته شده است و باید بازپرداخت شود. اندازه وام، نرخ بهره و تاریخ سررسید یا تمدید، تحت شرایطی در این اوراق قید می‌شود. اوراق بهادار بدهی شامل اوراق قرضه دولتی و شراکتی، گواهی‌های سپرده و اوراق وثیقه‌دار است.
زمانی که کسب‌وکارها یا نهادهای دولتی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی نیاز به پول داشته باشند، با فروش اوراق قرضه می‌توانند سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کنند. سرمایه‌گذار با خرید اوراق قرضه که از آن به عنوان «اوراق بهادارِ با درآمد ثابت» نیز یاد می‌شود، برای بازه زمانی خاصی مقداری پول به یک نهاد قرض می‌دهد و بهرۀ ثابتی (ماهانه یا سالانه) از آن نهاد تحت عنوان درآمد ثابت دریافت میکند. اوراق قرضه دارای تاریخ سررسید است. وقتی اوراق قرضه به موعد سررسید خود می‌رسد، نهادی که پول سرمایه‌گذاران را دریافت کرده است، اصل پول را بازپرداخت میکند.
به‌طور کلی، دارندگان اوراق بدهی به طور منظم بهره، بازپرداخت اصل پول و سایر حقوق قراردادی تصریح شده (که شامل حق رأی نیست) را دریافت می‌کنند. این اوراق برای مدت معینی صادر می‌شوند و در پایان توسط صادرکننده یا «ناشر» بازخرید می‌شوند. ناشر، نهادی حقوقی است که اوراق بهادار را به نام خود منتشر میکند.
اوراق ترکیبی
«اوراق بهادار ترکیبی» همانطور که از نامش پیداست، برخی از ویژگی‌های اوراق بدهی و سهام را در کنار هم دارد. اوراق ترکیبی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- سهام تضمینی: قرارداد اختیاری که توسط شرکت صادر می‌شود و به سهامداران حق خرید سهام را در یک بازه زمانی و با یک قیمت مشخص می‌دهد.
- سهام ترجیحی: سهم شرکت‌هایی که پرداخت بهره، سود سهام یا سایر بازدهی‌های سرمایه در آن‌ها ارجح است.
- اوراق قابل تبدیل: اوراق قرضه‌ای که می‌توان آن‌ها را در بازار بورس به سهام شرکت ناشر تبدیل کرد.
سرمایه‌گذاری در حوزه اوراق بهادار
نهادی که اوراق بهادار را تولید کرده و به فروش می‌رساند، «ناشر» نام دارد و کسانی که این اوراق را می‌خرند، سرمایه‌گذار نامیده ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی ارزش معاملات ثانویه اوراق بدهی می‌شوند.
به‌طور کلی، اوراق بهادار نمایانگر یک سرمایه‌گذاری و وسیله‌ای است که نهادها، شرکت‌ها و سایر بنگاه‌های تجاری می‌توانند به‌وسیله آن سرمایه جذب کنند. شرکت‌ها با عرضه سهام خود به عموم مردم از طریق عرضه اولیه سهام (IPO) می‌توانند سرمایه بسیار زیادی جذب کنند.
برای مثال، مسئولین یک شهر یا ایالت یا کشور می‌توانند با صدور اوراق قرضه شهری، وجوه مورد نیاز برای یک پروژه را جمع‌آوری کنند. بسته به تقاضای بازار و یا ساختار قیمت‌گذاری یک موسسه، جذب سرمایه از طریق عرضه اوراق می‌توند گزینه مناسب‌تری نسبت به تأمین اعتبار از طریق وام بانکی باشد.
سرمایه‌گذاری در حوزه اوراق بهادار
از طرف دیگر، خرید این اوراق با پولِ وام‌گرفته‌شده، که اصطلاحاً «خرید وجه تضمین با اهرم» نیز نامیده می‌شود، یکی از روش‌های محبوب برای سرمایه‌گذاری است. در اصل، یک شرکت ممکن است برای تسویه بدهی یا سایر تعهدات خود به نهادهای دیگر، حقوق مالکیتی خود را به صورت پول نقد یا سایر انواع اوراق بهادار به اشخاص حقیقی واگذار کند. این نوع تمهیداتِ وثیقه‌ای اخیرا در بین سرمایه‌گذاران نهادی افزایش یافته است.
اوراق بهادار چگونه معامله می‌شوند؟
اوراقی که به صورت عمومی معامله می‌شوند، در فهرست «بورس» قرار می‌گیرند. بورس، بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران و طبق مقررات، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
ناشران می‌توانند با اطمینان دادن به معامله‌گران از جنبه قانون‌گذاری و تأمین نقدینگی، نظر معامله‌گرها را به سهام خود جلب کنند. در سال‌های اخیر، سیستم‌های تجاری الکترونیکی غیر رسمی متداول‌تر شده‌اند و معامله‌گران به جای دادوستد اوراق کاغذی، به صورت آنلاین معامله می‌کنند.
همانطور که اشاره شد، به اولین فروش عمده سهام یک شرکت در بورس، «عرضه اولیه» (IPO) گفته می‌شود. بازاری که یک سهم برای اولین بار در آن پذیره‌نویسی و عرضه می‌شود، «بازار اولیه» نامیده می‌شود.
در جریان عرضه اولیه، ناشر، فروشنده سهم است و سرمایه‌گذار یا تریدر، معامله‌گر سهم هستند. اما بعد از پایان عرضه اولیه، سهم وارد معاملات ثانویه می‌شود که در آن، سهم‌ها صرفا به عنوان یک دارایی از یک تریدر یا سرمایه‌گذار به تریدر دیگر منتقل می‌شوند. به بازاری که معاملات ثانویه در آن جاری است، «بازار ثانویه» گفته می‌شود. سهامداران می‌توانند سهام خود را در ازای پول نقد یا سود سرمایه به سایر سرمایه‌گذاران بفروشند، بنابراین، بازار ثانویه بازار اولیه را تکمیل میکند.
اوراق بهادار ممکن است به صورت خصوصی و به گروه محدودی که واجد شرایط هستند، عرضه شود. هر از گاهی سهام شرکت‌ها به صورت ترکیبی از عرضه عمومی و خصوصی ارائه می‌شوند.
انواع دیگر اوراق بهادار
اوراق بهادار دارای گواهی به صورت فیزیک و کاغذی ارائه می‌شوند. این اوراق همچنین ممکن است در سیستم ثبت مستقیم نگه‌داری شوند. به عبارت دیگر، یک مامور ثبت به نمایندگی از شرکت، سهام شرکت را بدون اینکه نیاز به صدور گواهی فیزیکی باشد، حفظ میکند.
فناوری‌ها و سیاست‌های مدرن، نیاز به اوراق دارای گواهی را برطرف کرده است. اکنون سیستمی توسعه یافته است که در آن ناشران می‌توانند یک گواهی جهانی واحد را به نمایندگی از تمام اوراق بهادار معتبر، در یک صندوق امانت‌داری بین‌المللی به نام شرکت «Depository Trust» یا «DTC» سپرده‌گذاری کنند. کلیه اوراق بهاداری که در DTC معامله می‌شوند، به صورت الکترونیکی هستند. شایان ذکر است که اوراق بهادار دارای گواهی و بدون گواهی هیچ تفاوتی از نظر حقوق و امتیازات سهام‌دار و ناشر ندارند.
اوراق بهادار حامل به اوراق قابل مذاکره گفته می‌شود که حقوق مربوط به اوراق را به سهام‌دار می‌دهد. این اوراق تحت موارد خاص از یک سرمایه‌گذار به سرمایه‌گذار دیگر منتقل می‌شوند. اوراق حاملی که قبل از الکترونیکی شدنِ اوراق وجود داشتند، از لحاظ ماهیت مالکیتی همیشه مجزا از هم بودند؛ یعنی هر ورق بهادار، بیانگر یک دارایی جداگانه بود و از نظر قانونی با سایر اوراق تفاوت داشت. این اوراق بهادار در اکثر موارد قابل دادوستد هستند، اما در موارد نادری نیز این‌گونه نیست. این بدان معناست که با وام گرفتن، وام‌گیرنده می‌تواند در زمان بازپرداخت، خودِ دارایی یا یک دارایی مشابه دیگر را که معادل با دارایی اصلی است، پرداخت کند. در برخی موارد، ممکن است از اوراق بهادار حامل برای دور زدن مالیات استفاده شود. به همین دلیل، ناشران، سهامداران و قانون‌گذاران دید مثبتی به این اوراق ندارند. بنابراین استفاده از این اوراق در ایالات متحده نادر است.
اوراق بهادار ثبت‌شده به گونه‌ای از اوراق گفته می‌شود که نام سهام‌دار و سایر جزئیات لازم توسط ناشر در یک دفتر کل ثبت می‌شود. هرگونه دادوستد این اوراق به شرطی انجام می‌شود که اصلاحات لازم در دفتر کل ثبت شود.
قانون‌گذاری
در ایالات متحده، «کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا» (SEC)، عرضه عمومی و فروش این اوراق را قانون‌گذاری میکند.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا
اما در ایران، این وظیفه به «شورای عالی بورس و اوراق بهادار» و «سازمان بورس و اوراق بهادار» محول شده است. طبق قوانین اوراق، مصوب سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی، تعریف این دو نهاد به شرح زیر است:
«شورا» بالاترین رکن بازار است که تصویب سیاست‌های کلان آن بازار را برعهده دارد. اعضـای شورا به شرح زیر است:
- وزیر امور اقتصادی و دارایی
- وزیر بازرگانی
- رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- رؤسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
- رئیس «سازمان» که به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان نیز انجام وظیفه خواهد کرد
- دادستان کل کشور یا معاون وی
- یک نفر نماینده از طرف کانون‌ها
- سه نفر خبره مالی منحصراً از بخش خصوصی با مشورت تشکل‌هـای حرفـه‌ای بـازار اوراق بهـادار بـه پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران
- یک نفر خبره منحصراً از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذيربط و تصویب هیئت وزیـران بـرای هـر بورس کالایی
سازمان بورس
«سازمان بورس»، یک موسسه عمومی غیردولتی است که دارای شخصیت حقـوقی و مـالی مسـتقل بـوده و از محـل کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار و سایر درآمدها اداره می‌شود.
ساختمان سازمان بورس
برای اطلاع از جزئیات تعاریف و قوانین بورس در ایران، می‌توانید به وب‌سایت سازمان بورس مراجعه کنید.
دیدگاه شما