بررسی حجم معاملات و تاثیر آن در روند

حجم معاملات چیست و چگونه می‌توانیم از آن استفاده کنیم؟

حجم معاملات (Trade Volume) مجموع تعداد قراردادها یا سهام‌های معامله شده در یک نماد معاملاتی است. حجم معاملاتی را می‌توان در هر نوع نماد و بازارهایی مثل بورس سهام، اوراق قرضه، قراردادهای آپشن، قراردادهای آتی و انواع کالاها به کار برد.

اصول پایه حجم معاملات

حجم معاملات در یک برهه زمانی خاص، مجموع تعداد سهام‌ها یا قراردادهای مبادله شده در یک نماد معاملاتی خاص را اندازه می‌گیرد، که شامل مجموع مقدار سهام‌های مبادله شده بین خریدار و فروشنده می‌شود.

زمانی که مبادلات به صورت فعالانه‌تر انجام می‌شوند، حجم معاملات بالاست و وقتی که مبادلات کمتری بین خریدار و فروشنده انجام می‌شود، حجم معاملاتی نیز پایین است.

هر صرافی در بازار، حجم معاملاتی خاص خود را دنبال می‌کند و اطلاعات مختص به خود را منتشر می‌کند. اطلاعات مربوط به حجم معاملاتی در هر روز، معمولا هر یک ساعت یک بار، تخمین زده می‌شوند و در انتهای هر روز نیز یک شکل کلی و یک اطلاعات منسجم از حجم معاملات آن روز منتشر می‌شود.

سرمایه گذاران همچنین می‌توانند مقدار تغییرات قیمت قرارداد را به عنوان جانشینی برای حجم معاملات دنبال کنند. در این روش، تغییرات قیمت خیلی سریع‌تر از حجم معاملات اتفاق می‌افتد.

این ابزار به سرمایه گذاران درباره میزان فعالیت و نقدینگی بازار می‌گوید. حجم معاملات بالا، نشان دهنده نقدینگی بالای یک نماد معاملاتی است؛ یعنی رابطه بهتر و فعال‌تری بین خریداران و فروشندگان وجود دارد.

وقتی که سرمایه گذاران درباره روند حرکتی در بازار سهام تردید دارند، حجم معاملات در قراردادهای آتی افزایش می‌یابد. این اغلب باعث می‌شود که قراردادهای آتی و آپشن آن سهام نیز فعال‌تر شوند.

در کل، در روزهای باز شدن بازارهای جهانی مثل فارکس (دوشنبه‌ها)، و روزهای بسته شدن بازار (جمعه‌ها) حجم معامله بالاتر است و در روزهای قبل از تعطیلات، معمولا پایین می‌آید.

امروزه، تریدرهای روزانه و شاخص‌های پول در بازار آمریکا، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین استفاده کنندگان حجم معاملات شده‌اند.

طبق گفته‌های موسسه مالی و بانکداری JPMorgan‌ در سال ۲۰۱۷، سرمایه گذاران راکدی مثل ETFها (صندوق‌های قابل معامله) و حساب‌های سرمایه گذاری کمّی که معاملات الگوریتمی با سرعت بالا انجام می‌دهند، مسئول ۶۰ درصد از کل حجم معاملاتی بودند؛ در حالی که تریدرهای محتاط فاندامنتالی (تریدرهایی که فاکتورهای فاندامنتالی را قبل از سرمایه گذاری بر روی یک سهام ارزیابی می‌کنند)، تنها مسئول ۱۰ درصد از آن بودند.

تریدرها و حجم معاملات

تریدرهای از عوامل مختلفی در تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند. حجم معاملاتی یکی از آسان‌ترین فاکتورها برای ارزیابی بازار توسط تریدرهاست.

این ابزار، در طول بالا رفتن سریع قیمت یا پایین آمدن سریع آن، برای تریدرها اهمیت زیادی دارد، چون می‌توانند با استفاده از آن، معاملات خود را تشخیص و سازماندهی کنند.

همچنین حجم معاملات بالا که معمولا با تغییر روند قیمت همراه است، می‌تواند ارزش سهام مورد نظر تریدرها را تقویت کند.

سطوح مختلف حجم معاملات، می‌تواند به تریدرها کمک کند تا تصمیم گیری بهتری برای زمان ورود به بازار داشته باشند؛ تریدرها میانگین حجم معامله در طول روز را، هم برای معاملات کوتاه مدت و هم بلندمدت دنبال می‌کنند، تا بتوانند برای ورود به بازار تصمیم درستی بگیرند. همچنین آنها می‌توانند اندیکاتورهای تکنیکال دیگر را نیز با حجم معاملاتی تلفیق کنند.

نمونه‌ای ساده از حجم معاملات

فرض کنید که بازار شامل دو تریدر است؛ تریدر اول ۵۰۰ سهم از سهام اپل را می‌خرد و ۲۵۰ سهم از سهام آمازون را می‌فروشد. تریدر دوم نیز ۵۰۰ سهم از سهام تسلا را می‌خرد و ۲۵۰ تا از این سهم را به تریدر اول می‌فروشد.

کل حجم معاملات در بازار ۱۰۰۰ است (۵۰۰ سهم اپل + ۲۵۰ سهم آمازون + ۲۵۰ سهم تسلا).

استفاده از حجم معاملات برای بهبود معاملات

حجم معاملات یک مقیاس است که نشان می‌دهد در یک دوره زمانی خاص، چه مقدار از یک دارایی معامله شده است. در بورس سهام، حجم معاملات به صورت تعداد سهم‌های خرید و فروش شده نمایش داده می‌شود و در قراردادهای آتی و آپشن نیز این حجم بر مبنای تعداد قرارداد دست به دست شده نشان داده می‌شود. خود حجم معاملات و دیگر اندیکاتورهایی که از دیتاهای حجم معاملاتی بهره می‌گیرند، معمولا در نمودارهای آنلاین استفاده می‌شوند.

هر از گاهی، نگاه کردن به الگوهای حجم معاملات، می‌تواند قدرت یک سهام یا ارز دیجیتال خاص را نشان دهد. در حقیقت، حجم معاملات نقش مهمی در تحلیل تکنیکال بازی می‌کند.

نکات مهم

• حجم معاملات می‌تواند یک مقیاس خوب برای تشخیص قدرت بازار باشد. معمولا بازارهایی که دارای حجم معاملات بالایی هستند، روند قدرتمندتر و سالم‌تری دارند.
• زمانی که در حجم معاملات بالا، بازار ریزش می‌کند، قدرت بازار در روند نزولی بیشتر می‌شود.
• زمانی که قیمت در روند نزولی بالای بالاتر (Higher High) جدیدی را ثبت می‌کند، باید خیلی مراقب باشید! چون ممکن است روند صعودی شکل بگیرد.
• اندیکاتورهای حجم موجود (OBV) و کلینگر (Klinger)، ابزارهایی هستند که بر مبنای حجم بازار کار می‌کنند.

اصول اولیه استفاده از حجم معاملات

وقتی که حجم معاملاتی را بررسی می‌کنید، معمولا اطلاعات از قبیل قدرت یا ضعف یک روند را به دست می‌آورید. به عنوان یک تریدر، ما تمایل بیشتری به همراهی با حرکات قوی‌تر داریم و در روندهای ضعیف نیز، ما به دنبال معکوس شدن روند می‌گردیم.

البته این دستورالعمل‌ها همیشه و برای تمام مسائل پاسخگو نیست؛ اما برای تصمیم‌گیری برای ورود به بازار، مناسب است.

۱. تایید روند

یک بازار رو به رشد (نزولی یا صعودی)، باید حجم معاملاتی بالایی داشته باشد. گاوها به افزایش حجم خریداران برای هل دادن قیمت به سمت بالا نیاز دارند؛ کاهش حجم معاملات در روند صعودی، می‌تواند نشانه کاهش جذابیت نماد مورد نظر و در نتیجه، معکوس شدن قیمت باشد.

این یک حقیقت واضح است که ریزش یا جهش قیمت با حجم معاملاتی کم، یک سیگنال خرید یا فروش ضعیف است. ریزش یا جهش قیمت با حجم بالا، سیگنال قوی‌تری ارائه می‌دهد که نشانه تغییر چیزی در آن نماد خاص است.

۲. اشباع حرکت و حجم معاملات

در یک بازار صعودی یا نزولی، ما می‌توانیم اشباع قیمت را ببینیم. اشباع‌ها، حرکات واضحی در قیمت هستند که با افزایش حجم معاملات ترکیب شده‌اند؛ آنها می‌توانند سیگنال‌هایی مبنی بر پتانسیل اتمام روند ارائه دهند.

تریدرهایی که بیشتر صبر کرده‌اند و از عدم دریافت سودهای بیشتر ترس دارند، خریداران را خسته می‌کنند؛ در نتیجه، بازار معکوس می‌شود.

زمانی که بازار نزولی است، نزول بیشتر قیمت تریدرها را تحت فشار قرار می‌دهد و این، بر روی نوسانات تاثیر می‌گذارد و حجم معاملات را افزایش می‌دهد. این نیز می‌تواند سیگنالی مبنی بر اتمام روند نزولی باشد.

۳. نشانه‌های صعودی

حجم معاملات می‎تواند در تشخیص نشانه‌های صعودی بازار مفید باشد. برای مثال،‌ فرض کنید که بر روی یک خط مقاومت که قیمت را پس می‌زند، حجم معاملات افزایش می‌یابد؛ در این حالت، قیمت نیز پس از یک اصلاح کوچک، افزایش پیدا می‌کند.

در یک روند نزولی، باید پایین پایین‌تر (Lower Low) ساخته شود؛ زمانی که این حرکت تمام شد، حجم معاملات کاهش می‌یابد، که این یک نشانه صعودی تلقی می‌شود.

۴. معکوس شدن قیمت

پس از یک حرکت بزرگ قیمتی (بالا یا پایین)، اگر قیمت شروع به بی‌روند یا رنج شدن (Range) با حجم معاملاتی بالا کرد، می‌تواند نشانه‌ای از معکوس شدن قیمت باشد.

۵. بریک اوت‌ها و فیک اوت‌ها

در بریک اوت اولیه از بازار بی روند و یا هر الگوی قیمتی دیگر، افزایش در حجم معاملاتی می‌تواند قدرت روند را بیشتر کند. کم بودن مقدار حجم معاملات، پس زدن قیمت در بریک اوت را نشان می‌دهد، که به آن فیک اوت می‌گویند.

۶. تاریخ حجم معاملات

حجم معاملات باید مربوط به تاریخ اخیر باشد؛ مقایسه حجم معاملات امروز با ۵۰ سال قبل، اطلاعات اشتباهی به ما می‌دهد. هرچه تاریخ حجم معاملات جدیدتر باشد، امکان اتفاق مشابه بیشتر است.

حجم معاملات اغلب به عنوان یک اندیکاتور نقدینگی تلقی می‌شود. بازارهایی مثل بورس سهام که دارای نقدینگی بالایی هستند،‌ به عنوان یک استراتژی ترید کوتاه مدت در نظر گرفته می‌شوند؛ چون در قیمت‌های مختلف، خریداران و فروشندگان زیادی وجود دارند.

۳ اندیکاتور پرکاربرد برای حجم معاملات

اندیکاتورهای حجم معاملات، فرمول‌های ریاضی هستند که به صورت مشترک در بیشتر پلتفرم‌های نموداری وجود دارند.

فرمول کارکرد هر اندیکاتور مقداری با اندیکاتورهای دیگر فرق دارد. تریدرها می‌توانند اندیکاتوری را انتخاب کنند که بهترین عملکرد را برایشان دارد.

استفاده از این اندیکاتورها الزامی نیست؛ اما آنها می‌توانند در تصمیم گیری درست شما را راهنمایی کنند. اندیکاتورهای زیادی برای حجم معاملاتی وجود دارند، اما ما ۳ اندیکاتور با عملکرد خوب را در اینجا بررسی می‌کنیم:

۱. اندیکاتور حجم موجود (OBV)

OBV یک اندیکاتور ساده اما مفید است. در این اندیکاتور، حجم معاملات زمانی افزایش می‌یابد که بازار به انتهای روند صعودی رسیده است. همچنین، حجم معاملات زمانی کاهش می‌یابد که قیمت به انتهای روند نزولی رسیده است.

OBV یک مجموعه از انباشت قیمت یا اشباع را نشان می‌دهد. همچنین می‌تواند واگرایی را نیز نشان دهد؛ مثل زمانی که قیمت بالا برود، اما حجم با نسبت آرامی شروع به رشد کند و یا حجم معاملات کم شود.

۲. اندیکاتور جریان پول چایکین (CMF)

افزایش قیمت باید با افزایش حجم همراه باشد. اندیکاتور CMF بر روی انبساط قیمت در زمانی که قیمت بالاتر از میانگین قیمتی کل روز قرار می‌گیرد، تمرکز دارد، سپس یک ارزش مطابق با قدرت این روند ارائه می‌کند.

اگر حجم معاملاتی در آن افزایش پیدا کند، قیمت نیز افزایش پیدا می‌کند و اگر حجم پایین باشد، قیمت نیز منفی خواهد بود.

CMF‌ می‌تواند به عنوان یک اندیکاتور کوتاه مدت استفاده شود، به این دلیل که نوسان می‌کند؛ اما بیشتر برای نشان دادن واگرایی کاربرد دارد.

۳. اسیلاتور کلینگر (Klinger Oscillator)

نوسان در پایین و بالای خط صفر، می‌تواند سیگنال‌هایی برای خرید و فروش ارائه کند.

اسیلاتور کلینگر انباشتگی قیمت را برای حجم خرید، و پراکندگی قیمت را برای حجم فروش در یک دوره زمانی خاص ارائه می‌دهد.

سخن آخر

حجم معاملاتی یک ابزار کاربردی برای تشخیص روند است. همانطور که می‌بینید، روش‌های زیادی برای استفاده از آن وجود دارد. اصلی‌ترین راه استفاده از آن، تشخیص قدرت یا ضعف بازار و بررسی تاییدیه روند یا معکوس شدن روند است.

اندیکاتورهای مبتنی بر حجم معاملات، برای تصمیم گیری درست برای ورود به بازار به تریدرها کمک می‌کنند.

البته حجم معاملاتی ابزار خیلی دقیقی برای ورود و خروج نیست و باید برای تشخیص این نقاط از رفتار قیمت (Price Action) نیز کمک گرفت.

حجم معاملات در تحلیل تکنیکال چیست؟

حجم (Volume)، مقدار اوراق بهادار و یا دارایی‌ای است که در یک بازه زمانی (معمولاً روزانه) جابه‌جا می‌شود. برای مثال، حجم سهام، اشاره به تعداد سهام مبادله شده در بین بازه زمانی باز شدن، و بسته شدن بازار دارد. حجم، و تغییرات آن در طی زمان، اطلاعاتی مهم برای معامله‌گران تکنیکال به شمار می‌رود.
نکات کلیدی:

• حجم، تعداد سهام یا دارایی مبادله شده در طی یک بازه زمانی است.
• به‌طورکلی، اوراق بهاداری با حجم بالا، دارای نقدینگی بیشتری نسبت به اوراقی هستند که حجم معاملاتی پائینی دارند؛ زیرا آن‌ها «فعال‌تر» می‌باشند.
• حجم، یک اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود، زیرا برای بررسی اهمیت حرکت قیمت در بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• هرچه حجم یک حرکت قیمتی بیشتر باشد، آن حرکت از اهمیت بیشتری برخوردار است و هرچه حجم در طی یک حرکت قیمتی کمتر باشد، آن حرکت از اهمیت پایین‌تری برخوردار است.

درک مفهوم حجم

هرگونه مبادله‌ای که بین خریدار و فروشنده یک سهم انجام می‌شود، در محاسبه حجم معاملاتی کلی آن سهم؛ در نظر گرفته می‌شود. معامله، زمانی صورت می‌گیرد که خریدار قبول کند تا مبلغ مورد نظر فروشنده را بپردازد. اگر تنها 5 سهم در یک روز معامله شوند، حجم معاملاتی آن سهم در آن روز، برابر با عدد 5 بوده است.

برای آشنایی با میانگین حجم معاملات روزانه مقاله آموزشی «میانگین حجم معاملات روزانه» را مطالعه نمایید.

تمامی بازارهای مبادلاتی، حجم‌های معاملات را ثبت کرده و آن‌ها را به شکل اطلاعات حجم معاملاتی (trading volume)، به‌صورت رایگان و یا با دریافت هزینه‌ای با کاربران خود به اشتراک می‌گذارد.

اعداد مربوط به حجم‌های معاملاتی، ساعتی یک‌بار طی روز معاملاتی بروز رسانی می‌شوند. البته در نظر داشته باشید که این گزارش‌های منتشرشده، تخمینی می‌باشند. هم‌چنین میزان کلی حجم معاملاتی که در پایان روز اعلام می‌شود نیز عددی تخمینی است.

اعداد واقعی و دقیق، در روز بعدی منتشر می‌شوند. هم‌چنین ممکن است سرمایه‌گذاران به دنبال حجم تیک (tick volume) یک سهم، و یا تغییرات در قیمت قراردادها (changes in contract’s price)، به‌عنوان جایگزینی برای حجم معاملاتی باشند. زیرا قیمت‌ها در حجم‌های معاملاتی بالا تمایل به تغییر بیشتری دارند.

حجم معاملاتی به سرمایه‌گذاران در مورد فعالیت بازار و میزان نقدینگی (liquidity) آن اطلاع‌رسانی می‌کند. میزان حجم معاملاتی بالاتر برای یک سهام به معنی نقدینگی بالا، اجرای بهتر دستورات معاملاتی و بازاری فعال برای متصل کردن خریداران و فروشندگان به یکدیگر، می‌باشد.

زمانی که سرمایه‌گذاران در مورد جهت حرکت بازار مُردد هستند، حجم معاملاتی در قراردادهای آتی افزایش می‌یابد، که باعث می‌شود که قرارداد اختیار معامله (options) و قراردادهای آتی (futures) مربوط به این سهام، به‌صورت فعال‌تری مورد معامله قرار گیرند.

حجم‌های معاملاتی به‌صورت کلی حین باز شدن و بسته شدن بازارها، بالاتر می‌باشند. هم‌چنین میزان این حجم‌های معاملاتی در روزهای دوشنبه و جمعه بالاتر است. به یاد داشته باشید که حجم‌های معاملاتی در ظهر و هم‌چنین روزهای پیش از تعطیلات، کاهش پیدا می‌کنند.

حجم در تحلیل تکنیکال

برخی از سرمایه‌گذاران از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند، استراتژی که بر اساس قیمت سهام بنا شده و به‌منظور تصمیم‌گیری برای ورود به یک سهم از آن استفاده می‌شود.

تحلیل‌گران تکنیکال به دنبال پیدا کردن نقاط ورود و یا خروج هستند. سطوح حجم بازار نقشی مهم را در یافتن این نقاط بازی می‌کنند، و می‌تواند سرنخ‌هایی برای پیدا کردن بهترین نقاط ورود و یا خروج از بازار را به ما بدهند.

حجم، یک اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود، زیرا برای بررسی میزان اهمیت حرکات بازار از آن استفاده می‌شود. اگر قیمت‌ها در بازار، حرکت بزرگی را در یک بازه زمانی داشته باشند، قدرت این حرکت به دو شکل تفسیر می‌شود:

1. یا این قدرت حرکتی به روند ما اعتبار بیشتری می‌دهد
2. ایجاد بدبینی در خصوص حجم معاملاتی در آن بازه زمانی، می‌کند.

هر چه حجم معاملاتی در یک حرکت قیمتی بالاتر باشد، آن حرکت از اهمیت بیشتری در تحلیل ما برخوردار خواهد بود. به‌طور عکس، اگر حجم معاملاتی در یک حرکت قیمتی پایین‌تر باشد، آن حرکت اهمیت پایین‌تری خواهد داشت.

حجم یکی از شاخصه‌های اصلی در اندازه‌گیری قدرت حرکت سهام، برای معامله‌گران و تحلیل‌گران تکنیکال می‌باشد. از دیدگاه مزایده‌ای (َauction perspective)، زمانی که خریداران و فروشندگان در یک قیمت خاص در بازار به فعالیت بیشتری می‌پردازند، حجم معاملاتی بالاتری را نیز در آن نقطه از بازار شاهد خواهیم بود.

تحلیل‌گران از نمودارهای میله‌ای ( bar charts) برای تشخیص سریع سطوح حجم استفاده می‌کنند. نمودارهای میله‌ای هم‌چنین تشخیص روند در حجم‌های معاملاتی را آسان‌تر می‌کنند. زمانی که میله‌ها در یک نمودار میله‌ای از میانگین بالاتر باشند، نشانه‌هایی از حجم معاملاتی بالا و یا قدرت بیشتر بازار، در یک قیمت خاص را شاهد هستیم.

با بررسی نمودارهای میله‌ای، تحلیل‌گران می‌توانند از حجم معاملاتی به‌عنوان یک تأییدیه حرکات قیمتی، استفاده کنند. اگر حجم در هنگام حرکات صعودی و یا نزولی قیمت افزایش پیدا کند، حرکت مد نظر یک حرکت قدرتمند خواهد بود.

اگر معامله‌گران قصد گرفتن تأییدیه بازگشت قیمتی در سطوح حمایتی را داشته باشند، به حجم خرید بالا (high buying volume) نگاه می‌کنند. به‌طور عکس، اگر معامله‌گران به دنبال تأییدیه شکست یک سطح حمایتی باشند به دنبال حجم معاملاتی پایین از خریداران، خواهند بود.

اگر معامله‌گران بخواهند تا تأییدیه در خصوص بازگشت قیمتی در یک سطح مقاومتی (یا سقف قیمتی) را به دست آورند، آن‌ها به دنبال حجم فروش بالا در بازار خواهند بود. به‌طور عکس، اگر معامله‌گران به دنبال تأییدیه یک شکست در یک محدوده مقاومتی باشند، به دنبال حجم معاملاتی بالا از خریداران، خواهند بود.

دیگر ملاحظات

در دوران اخیر، معامله‌گرانی که با تناوب بالا به معامله می‌پردازند (High Frequency Traders – HFT) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در شاخص‌ها (Index Funds)، بخش مهمی از حجم‌های معاملاتی در بازارهای ایالات‌متحده آمریکا را تشکیل داده‌اند.

با استناد به تحلیل سال 2017 موسسه JP Morgan، سرمایه‌گذاران منفعل مانند صندوق‌های قابل معامله در بازار بورس (Exchange traded funds – ETFs) که از الگوریتم‌های متناوب برای معامله‌گری استفاده می‌کنند، حدود 60 درصد از کل حجم معاملاتی در بازار را تشکیل داده‌اند.

در حالی‌که معامله‌گران بنیادی اختیاری (fundamental discretionary traders) – یا معامله‌گرانی که پیش از سرمایه‌گذاری، به بررسی عوامل بنیادی تأثیرگذار در قیمت سهام می‌پردازند – تنها 10 درصد از کل حجم معاملاتی در بازار را تشکیل داده‌اند.

اگر علاقه مند به یادگیری بیشتر در این حوزه هستید می‌توانید از نقشه راهنمای دیجی کوینر به نام «درخت یادگیری» دیدن نمایید که از نقطه ابتدایی تا انتهای مسیر را ریل گذاری کرده است.

شما با مطالعه درخت یادگیری تا حد مطلوبی دانش خود را افزایش داده‌اید اما برای حرفه ای شدن و انجام معاملات در این بازار نیاز به یک راهنمای مجرب و با تجربه دارید. مجموعه دیجی کوینر بر آن است که با برگزاری کلاس‌های آموزشی تجریبات چند ساله خود را در اختیار هم وطنان عزیز قرار دهد تا در این بحران اقتصادی بتوانند در آمد دلاری کسب نمایند. (تاریخ برگزاری کلاس‌ها متعاقبا از طریق وب‌سایت اعلام خواهد شد.)

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.

حجم معاملات در بورس چیست؟

با نگاهی به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ( tsetmc.com )، به عنوان یک معامله­‌گر در بازار سرمایه قطعا آن چه بعد از مقدار شاخص کل و تغییرات آن، برای واکاوی بازار سرمایه نظر ما را بخود جلب می‌­نماید؛ حجم معاملات انجام شده در بازار است. به علاوه در بررسی هر سهم فعال در بازار سرمایه، بعد از بررسی قیمت سهم، بررسی حجم معاملا‌ت انجام گرفته بر روی آن سهم از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین در بحث تحلیل تکنیکال، از بررسی تغییرات حجم معاملات در شناسایی روند آتی قیمت یا شاخص‌­ها و پیش بینی تغییرات آینده قیمت‌ها استفاده موثری می­‌گردد. حال می‌خواهیم بدانیم حجم معاملا‌ت چیست و تغییرات آن چگونه در روند آتی یک سهم و یا کل بازار مورد تفسیر قرار می‌­گیرد.

حجم معاملات چیست؟

به تعداد معاملات خرید و فروشی که در یک بازه زمانی بر روی یک سهم انجام می­‌پذیرد، حجم معاملا‌ت آن سهم و به تعداد معاملات خرید و فروش کل سهام موجود در بازار در یک بازه زمانی، حجم معاملات بازار گفته می­­‌شود؛ لازم به ذکر است که بازه زمانی را می­توان روزانه، هفتگی بررسی حجم معاملات و تاثیر آن در روند و یا ماهانه در نظر گرفت. حجم معاملا‌ت را می‌توان برای تمام بخش‌های بازار مانند شاخص بورس، شاخص صنعت و یا سهم خاص مورد بررسی قرار داد.

یکی از نکات قابل توجهی که در مورد حجم معاملا‌ت وجود دارد این است که حجم معاملا‌ت باید تایید کننده روند معاملات باشد و این مهمترین کاربردی است که حجم معاملات می تواند در تحلیل سهام داشته باشد. در توضیح این مطلب باید بیان کرد؛ حجم معاملا‌ت سنگین‌­تر حاکی از تمایل خریداران به سهم و یا فشار فروش بیشتر بر روی یک سهم است که همراستا با روند حرکتی سهم است. اگر روند قیمتی یک سهم صعودی باشد، برای تداوم این صعود لازم است حجم در روزهای مثبت سنگین­تر بررسی حجم معاملات و تاثیر آن در روند و بالعکس اگر روند نزولی بر سهم حاکم باشد، تا زمانی که حجم معاملات در روزهای منفی سنگین‌تر است، روند نزولی همچنان ادامه خواهد داشت. از این رو گفته می شود که باید حجم معاملات تایید کننده روند باشد.

اندیکاتور حجم معاملات

براساس آنچه گفته شد این نکته را نیز باید بدانیم که روند صعودی با حجم معاملات بالا بر روند صعودی با حجم معاملا‌ت پایین ارجح‌تر است. ساده‌­ترین، معروف­ترین و یکی از پرکاربردترین اندیکاتورهای حجم مورد استفاده برای معامله گران تکنیکال، اندیکاتور حجم معاملا‌ت (volume) است که در نمودارها به صورت میله­‌های سبز و قرمز نشان داده می­‌شود. میله های سبز نشان دهنده افزایش حجم در بازه زمانی مورد نظر و میله­‌های قرمز نشان دهنده کاهش حجم در آن بازه زمانی نسبت به قبل است.

همانطور که قبلا نیز بدان اشاره داشتیم این حجم باید با روند حرکت نماید تا آنجا که اگر قیمت‌ها در یک روند رو به بالا حرکت نمود، حجم نیز باید افزایش یابد و بالعکس. لذا اگر رابطه بین حجم و قیمت رو به زوال رفت، معمولا نشانه ضعف در روند است و در اصطلاح بدان واگرایی گفته می‌شود. تایید و تثبیت الگوهای کلاسیک در بحث تکنیکال از دیگر کاربردهای حجم معاملات است؛ الگوهای قیمتی مانند دو قلوی کف یا سقف، سر و شانه، مثلث، پرچم و یا کانال را می­توان با استفاده از حجم معاملا‌ت مورد تایید قرار داد زیرا اگر افزایش انجام شده در نقاط حساس این الگوها، شکل گیری و تشکیل چنین الگوهایی را تایید نکند، کیفیت الگوهای تشکیل شده پایین می‌آید و تضعیف می‌گردد. در پایان باید به این نکته اشاره کرد که صرف نظر از نوع روندی که سهم در پیش دارد؛ حجم معاملا‌ت بالا در یک سهم نشان دهنده قدرت نقدشونگی آن سهم است و قدرت نقد شوندگی سهم از آن جهت دارای اهمیت است که این تعهد را به ما خواهد داد که این سهم در هر نوع روندی، صعودی یا نزولی از قابلیت خرید و فروش مناسبی برخوردار می‌باشد.

حجم معاملات؛ معیاری برای قدرت روند قیمت‌ها در بورس

معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به شاخص کل توجه ویژه‌ای دارند و تغییرات آن را مد نظر قرار می‌دهند. ولی این تنها نکته‌ای نیست که باید مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار گیرد. در کنار عواملی مانند شاخص‌ها و قیمت سهام، حجم معاملات نیز عامل مهمی است که باید در تحلیل روند سهام در بورس به آن توجه کرد. به همین دلیل است که افراد بسیاری هر روز نمودار حجم معاملات را بررسی می کنند. حجم معاملات در واقع نشانگر قدرت یک روند است و بررسی آن از این جهت اهمیت دارد. در ادامه این مطلب توضیح می‌دهیم که حجم معاملات نشانگر چیست و چگونه بر وضعیت سهام تاثیر می‌گذارد.

حجم معاملات در بازار بورس چیست؟

هر روز در بازار بورس معاملات زیادی در نمادهای مختلفی انجام می‌شود. این میزان معاملات دستخوش تغییراتی می‌شود که در روند سهام اثرگذار است. این تغییر می‌تواند در قالب اثرات مثبت و یا منفی در سهام بروز کند. تعداد این معاملات در بورس در قالب مفهومی به نام حجم معاملات شناخته می‌شود. حجم معاملات در بورس را می‌توان در بازه‌های زمانی متفاوت (روزانه، هفتگی، ماهانه) مورد بررسی قرار داد. این آمار همچنین می‌تواند به طور جداگانه در تحلیل شاخص بورس، یک سهم خاص و یا شاخص صنعت بررسی شود. حجم معاملات هر سهم را می‌توان در صفحه مربوط به هر نماد در سایت tsetmc.com مشاهده کرد.

توجه به این نکته ضروری است که این حجم، باید در راستای تایید روند معاملات باشد. اگر بخواهیم این جمله را ساده‌تر بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم که هنگامی که حجمی سنگین را مشاهده می‌کنیم، این امر نشان از وجود میل به خرید یا فروش دارد. در واقع این مسئله به صورت موازی با روند سهم رخ می‌دهد. اگر سهمی درگیر روند نزولی باشد، حجم معاملات سنگین در روزهای منفی بازار، حاکی از ادامه روند نزولی خواهد بود. در سمت مقابل نیز برای استمرار روند صعودی یک سهم، به افزایش این حجم در روزهای مثبت بازار نیاز داریم. این امر بیان‌گر ارتباط میان میزان معاملات بازار و قدرت روند سهم است.

اندیکاتور حجم معاملات چیست؟

گفتیم که روند معاملات، متاثر از میزان حجم آن‌ است. دو سهم A و B را با روند صعودی در نظر بگیرید. همچنین فرض کنید که سهم A میزان معاملات بیشتری در قیاس با سهم B‌ دارد. نکته‌ای که از این مطلب می‌توان دریافت، برتری سهم A بر سهم B است.

افرادی که طبق تحلیل تکنیکال اقدام به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی می‌کنند، از اندیکاتورهای مختلفی استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین اندیکاتورهایی که در تحلیل تکنیکال سهام در بورس نیز استفاده می‌شود، اندیکاتور حجم معاملات است. این اندیکاتور را در نمودارها می‌توان به شکل میله‌های قرمز و سبز رنگ مشاهده کرد. در این اندیکاتور، افزایش حجم با رنگ سبز و کاهش آن با رنگ قرمز نمایش داده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با اندیکاتورها، توصیه می‌کنیم که مقاله «اندیکاتور چیست» را مطالعه کنید.

در بخش قبل، از رابطه مستقیم میان میزان معاملات و روند حرکتی سهم در بازار بورس صحبت کردیم. زمانی که قیمت سهم بالا می‌رود، باید در پی آن افزایش حجم داشته باشیم. مشابه این مطلب در افت قیمت نیز صادق است. اما هنگامی که این رابطه منطقی میان حجم و قیمت از بین می‌رود، این امر را باید به عنوان اختلال در روند سهم تلقی کرد. اصطلاحی که برای این وضعیت به کار برده می‌شود، واگرایی نام دارد.

بیشتر بخوانید

حجم معاملات کاربردهای دیگری نیز در تحلیل تکنیکال بازار بورس دارد. یکی از این کارکردها، تثبیت الگوهای بازگشتی یا الگوهای ادامه دهنده است که در این روش تحلیلی وجود دارد. الگوهایی مانند الگوی دوقلوی کف یا سقف، مثلث، سر و شانه، کانال و یا پرچم بر مبنای این مفهوم تایید می‌شوند. در صورتی که افزایش حجم در قسمت‌های حساس این الگوها مشاهده شود ولی این افزایش در راستای تایید این الگوها نباشد، آن‌گاه کیفیت این الگوها زیر سوال خواهد رفت و قطعا نمی‌توان بر آن‌ها تکیه کرد.

جمع‌بندی

یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که در بررسی روندها در بازارهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرد، حجم معاملات است. حجم معاملات بیانگر تعداد معاملات است که در بازه‌های مختلف زمانی یا در هر صنعت، بازار یا سهم صورت گرفته است. میزان این عدد در واقع بیانگر قدرت یا سستی یک روند است. از همین رو، از اندیکاتور حجم معاملات در تحلیل تکنیکال بورس یا بازارهای دیگر استفاده فراوانی می‌شود.

فارغ از اینکه روند سهم مثبت است یا منفی، بالا بودن میزان حجم معاملات در آن نکته‌ای مثبت است و به معنای قدرت نقدشوندگی بالای سهام است. قدرت نقدشوندگی به این دلیل حائز اهمیت است که به سهامداران این اطمینان را می‌دهد که در هر روندی (چه مثبت و چه منفی)، امکان خرید و فروش سهم به میزان مناسبی وجود خواهد داشت.

آموزش اندیکاتور حجم معاملات (Volume)

حجم معاملات (volume) اندیکاتوری است که تعداد معاملات یا حجم معاملات را در یک رنج قیمتی و در یک بازه زمانی مشخص نشان می دهد. اما در اکثر مواقع معامله گران به دلیل ساده بودن این اندیکاتور استفاده ای از آن نمی کنند. در حالی که با استفاده از اندیکاتور volume سرمایه گذار می تواند سود خود را افزایش داده و همچنین ریسک معملات خودش را به حداقل برساند. با تجزیه و تحلیل حجم معاملات (volume) امکان اینکه قوی بودن یا ضعیف بودن روند توسط معامله گر تخمین زده بشود، وجود دارد. در نمودار قیمت حجم معاملات دو رنگ (سبز یا قرمز) دارد، که رنگ سبز نشانه افزایش حجم معاملات نسبت به حجم قبلی بوده و رنگ قرمز نمادی از کاهش حجم معاملات نسبت به حجم معاملاتی قبل است. حجم دادوستدها معمولاً به صورت ستون های عمودی نشان داده می شود. البته این رنگ ها ممکن است در اندیکاتور ها و نرم افزار های دیگر معانی دیگری داشته باشند.

حجم معاملات بالا در نمودار به این معنی است که، امکان شروع یک روند جدید وجود دارد، در حالی که حجم معاملات پایین نشانی از عدم تمایل معامله گران به انجام معامله در بازار می باشد.

یکی از کاربردهای مهم این اندیکاتور این است، حجم معاملات تایید کننده الگوهای استفاده شده در تحلیل های معامله گر می باشد. (منظور از الگوها، الگوی پرچم، سر و شانه، مثلث می باشد).

در استفاده کردن از این اندیکاتور، این نکته را در نظر داشته باشیم که:

1- ابتدا حجم معاملات را مشاهده می کنیم.

2- نمودار سهم را ببرسی می کنیم.

و در صورتی که حجم معاملات در حال افزایش پیدا کردن باشد، امکان اینکه روند سهم هم تغییر کند وجود دارد.

نمودار زیر حجم معاملات را در مقاطع زمانی مختلف نشان می دهد.

حجم معاملات می تواند به عنوان یک راهنما عمل کند که حرکات سهم را زمانی که نزولی و یا بررسی حجم معاملات و تاثیر آن در روند صعودی باشد را شناسایی کند. چون معامله گر به دنبال موقعیت های مناسب برای ورود به سهم است. و زمانی که روند سهم ضعیف است و شرایط مناسب نمی باشد از ورود به سهم جلوگیری می کند.

تنظیمات حجم معاملات در نرم افزار مفید تریدر

تعداد معاملات با حجم معاملات در اندیکاتور متفاوت است. باکلیک راست به روی اندیکاتور گزینه به صورت زیر نمایش داده می شود.

با انتخاب گزینه propertise پنجره ای به صورت زیر باز می شود:

با انتخاب گزینه Tick اندیکاتور بر اساس تعداد معاملات تنظیم می شود.

تصویر بالا، نماد حسینا در تایم فریم روزانه است که volume در آن براساس تعداد معاملات تنظیم شده است.

اما زمانی که گزینه Real فعال شود، اندیکاتور بر اساس حجم معاملات تنظیم می گردد.

نمودار بالا سهم سمگا را نشان می دهد که volume در آن براساس حجم معاملات تنظیم شده است.

موضوع مهمی که باید در نظر گرفت، این است که حتما اندیکاتور volume بر حسب حجم معاملات نتظیم شود. معامله گران از حجم معاملات برای تحلیل های خود استفاده می کنند.

تصاویر بالا سهم وبصادر است که حجم معاملات در آن مشخص شده است. در نمودار، حجم برابر با همان میزانی است که سهم وبصادر در حال معامله می باشد.

اعتبار حجم معاملات

برخلاف خط روند که هر چه نقاطی را در گذشته سهم هستند، به یکدیگر وصل می کنیم خط روند اعتبار بیشتری پیدا می کند،در تحلیل حجم معاملات باید، معاملاتی را که اخیرا صورت گرفته است را بررسی کند. برای مثال اگر حجم معاملات را در ۵۰ روز آخر سهم مشاهده کنیم اطلاعات نامربوطی از سهم در خصوص حجم معاملات می دهد. اما اگر اطلاعات را بر اساس حجم معاملات اخیر نماد مشخص نماییم، معتبرتر می باشد.

سیگنال های حجم معاملات

۱٫ زمانی که قیمت ها در حال افزایش هستند و حجم معاملات هم در حال زیاد شدن، این موضوع نشانه ای از تایید روند صعودی در سهم می باشد.

۲٫ زمانی که قیمت ها در حال افزایش هستند ولی حجم معاملات در حال کاهش یافتن است، این موضوع سیگنالی مبنی بر معکوس شدن روند سهم دارد (از حالت صعودی به نزولی در آمدن)

۳٫ شکسته شدن خط روند، همراه با تغییر در حجم معاملات

به مثال زیر توجه نمایید:

همان طور که در شکل بالا مشخص شده است، در زمان شکست خط روند، حجم معاملات افزایش پیدا کرده است.

تصویر بالا سهم کهرام در نمودار روزانه است، همان طور که مشخص است، زمانی که خط روند صعودی شکسته شده است همزمان حجم معاملات هم کاهش پیدا کرده، و بعد از کاهش حجم معاملات شاهد نزولی شدن روند سهم می باشیم.

نکته مهم

یک واقعیت مهمی در خصوص حجم معاملات وجود دارد و آن هم این است که وقتی قیمت کاهش پیدا می کند در صورتی که حجم معاملات هم پایین می باشد نمی تواند یک سیگنال قوی محسوب بشود. اما سیگنالی که حجم معاملات پایین همراه با افزایش قیمت صورت بگیرد، سیگنال مهم تری محسوب می شود.

نحوه اضافه کردن اندیکاتور در نرم افزار مفید تریدر

نتیجه گیری در آموزش اندیکاتور حجم معاملات (Volume)

اندیکاتور volume بهترین راهنما برای شناسایی حمایت و مقاومت های حال و آینده سهم می باشد. همان طور که گفتیم نمودار به صورت دورنگ (سبز و قرمز) می باشد. زمانی که نمودار قرمز است نشانه ای از افزایش عرضه و اینکه می تواند مقاومت معتبر را مورد بررسی قرار دهد با استفاده از حجم معاملات وجود دارد و زمانی که سبز است، نشانه ای مثبت از حجم معاملات و وجود حمایت قوی و افزایش تقاضا برای نمودار قیمت سهم است. اما به طور کلی بهتر این اندیکاتور در کنار اندیکاتورهای دیگر مورد استفاده قرار بگیرد برای مثال اندیکاتور مومنتوم و یا پیدا کردن الگوها در نمودار قیمت سهم، در این صورت تحلیل معتبرتری صورت خواهد گرفت.

با سلام و احترام ، آموزش شما مفید بود و من مطلب جدیدی یاد گرفتم . سپاسگزارم .

سلام.
رنگ ستونهای حجم در چخ موقعی قرمز میشن و در بررسی حجم معاملات و تاثیر آن در روند چه موقعی سبز؟ درکل کاربرد رنگ رو در این اندیکاتور توضیح بدید.
ممنون

باسلام دوست عزيز
زمانی که نمودار قرمز است نشانه ای از افزایش عرضه و اینکه می تواند مقاومت معتبر را مورد بررسی قرار دهد با استفاده از حجم معاملات وجود دارد و زمانی که سبز است ، نشانه ای مثبت از حجم معاملات و وجود حمایت قوی و افزایش تقاضا برای نمودار قیمت سهم است.

سلام
زمانی که حجم را بر اساس real تنظیم میکنم هیچ نموداری نشان داده نمیشه آیا نیازی به تنظیمات scale , و سایر موارد نیست ؟

باسلام دوست عزيز
زماني كه گزینه Real فعال شود ، اندیکاتور بر اساس حجم معاملات تنظیم می گردد اين احتمال وجود دارد كه حجمي براي معاملات ثبت نشده باشد

بنظر من این بخش کاملا اشتباهه توخط بعداز سایت خودتون کپیش کردم . اطلاعاتتون کامل نیست آموزشم میزارین خنده داره
که رنگ سبز نشانه افزایش حجم معاملات نسبت به حجم قبل و رنگ قرمز نمادی از کاهش حجم معاملات نسبت به حجم معاملاتی قبل است می باشند که معمولا به صورت ستون های عمودی نشان داده می شود . البته این رنگ ها ممکن است در اندیکاتور ها و نرم افزار های دیگر معانی دیگری داشته باشند.

با سلام و احترام
در مورد اشکال نگارشی فرمایش شما صحیح بوده و بلافاصله مورد مذکور اصلاح شد؛ اما مفهوم متن ایرادی ندارد.

بیشتر بودن حجم معاملات روزانه از حجم مبنا چه تاثیری درروند قیمت سهم دارد ؟

باسلام دوست عزیز
باعث می شود تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود

بالاتربودن حجم معاملات روزانه از حجم مبنا چه تاثیری در روند قیمت سهم دارد؟

باسلام دوست عزیز
تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود

با سلام :
اینکه گفته میشود اهمیت حجم در معاملات از روند بیشتر است به حق است و در این مقاله هم به این موضوع پرداخته شده ولی قابل مفهوم نیست و درک درستی به مخاطب منتقل نشده و نتنها در اینجا بلکه در بسیاری از مقالات و ویدئوهای مرتبط با آن همین اشکال وارد است ، در صورتیکه این نکته و درک واقعی از حجم معامله توسط اندیکاتور ها مثل volume در موفقیت معاملات بسیار مهم وکلیدی است ولی اساتید محترم نمیتوانند به مخاطب خود مطلب را رمز گشایی و یا بطور ساده تفهیم و جا اندازی بکنند و موضوع گیج کننده در اینجا تشابه رنگ میله های اندیکاتور با کندلهاست و دانستن آن بعنوان ارتباط بین کندل مثلا نزولی با رنگ قرمز میله همزمان است!
واما اصل مطلب برای فهم :
رنگ بررسی حجم معاملات و تاثیر آن در روند قرمز مثلا بعد از سبز نمایانگر کاهش حجم است و فرقی نمیکند کندل به چه رنگی باشد ممکنست هر دو کندل صعودی باشند ولی کندل دومی قرمز باشد در صورتیکه در نگاه ظاهری قیمت بالا رفته !! در اینجا بر خلاف انتظار ما قیمت نسبت به کندل قبلی بالا رفته ولی میله قرمز شده !!
ونکته اصلی و مفهومی و کلیدی در اینجاست که یعنی چه ؟ چه چیزی میخواهیم از این بدست بیاریم ؟!
و اما جواب ساده به این سوال بسیار مهم :
منظور اینست که حجم معاملات در این قیمت و یا کندل صعودی نسبت به کندل قبلی کم شده هر چند کندل بعدی صعودی است و میله مربوط به آن قرمز و پایین تر آمده
ونتیجه گیری نهایی و کلیدی اینکه :قدرت وحجم معامله گران کندل دومی نسبت به اولی کم شده است پس نتیجه میگیریم یک نوع واگرایی بوجود آمده و قیمت صعودی از حرکت خسته شده و توانش برای صعود در حال تحلیل رفتن است و مثال دیگر کندل اول صعودی و کندل دومی نزولی است ولی میله اولی سبز و میله دومی نیز سبز است واما نتیجه :
یعنی اینکه هر چند کندل نزولی است ولی میله مربوط به آن صعودی است پس حجم معامله نسبت به قبل زیاد شده ، پس هر چند کندل نزولی است ولی چون حجم معامله زیاد شده نمایانگر این نیست که چون کندل نزولی زده پس میخواهد برگردد بلکه برعکس نشان میدهد حجم زیاد شده پس روند صعودی با قدرت به پیش خواهد رفت هر چند در کندل نزولی میبینیم و ظاهر کندل که نزولی است نباید ما را گول بزند!!
ولذا از این نکته کلیدی استفاده بسیار مهم و حیاتی میتوانیم در معاملات خصوصا در شکست حمایت و مقاومت و کمک به تشخیص درست شکست و پولبک و معامله موفق داشته باشیم. موفق وسربلند باشید