سود مرکب را چطور محاسبه کنیم؟

سود ۲ درصد ماهانه با حساب شما چه می کند؟

از نظر آلبرت انیشتین بزرگ‌ترین اختراع بشر، نرخ بهره مرکب است. اینکه آیا واقعاً انیشتین این حرف را زده یا خیر معلوم نیست، اما همه از تأثیر خارق‌العاده نرخ بهره مرکب بر دارایی‌ها خبر دارند. به زبان ساده نرخ بهره مرکب، نرخ سود مرکب را چطور محاسبه کنیم؟ بهره‌ای است که علاوه بر اصل سرمایه، بر سودهای به‌دست‌آمده هم اعمال می‌شود.
اجازه دهید با یک مثال تأثیر نرخ بهره مرکب بر حساب سرمایه‌گذاری را بررسی کنیم. فرض کنید شما ۵ هزار دلار در حساب خود دارید و این ۵ هزار دلار را به مدت ۱۰ سال نگه می‌دارید. در پایان ۱۰ سال ارزش ۵ هزار دلار به دلیل تورم خیلی کمتر از مقدار امروزی آن خواهد بود. اما اگر سالانه ۶ درصد به حساب شما سود تعلق گیرد، در پایان سال اول موجودی حساب شما ۵۳۰۰ دلار و در پایان سال دوم ۵۶۱۸ دلار خواهد بود. اما در پایان سال دهم، موجود حساب شما به ۸۹۵۴ دلار خواهد رسید! این یعنی موجودی حساب شما در ۱۰ سال نزدیک به دو برابر شده است.
خیلی از معامله‌گران تازه وارد به بازار فارکس فکر می‌کنند که بایستی ماهانه ۱۰۰ درصد بازدهی داشته باشند. شاید عده‌ای بخواهند منطقی به موضوع نگاه کنند و انتظار سود ۱۰ درصد ماهانه‌ای را داشته باشند. اما کسب سود ۱۰ درصدی بدون استفاده از اهرم‌های بسیار بالا تقریباً غیرممکن است. دیدگاه‌ها نسبت به میزان سود منطقی ماهانه متفاوت است. برخی از سرمایه‌گذاران با سود ۸ درصد سالیانه راضی می‌شوند و عده‌ای دیگر به دنبال کسب سود ۲۰ درصد در سال هستند.
اما چیزی که باید برای معامله‌گران تازه وارد به بازار مهم باشد، استمرار در کسب سود ماهانه است. کسب سود دو درصد ماهانه می‌تواند برای خیلی از تازه‌کارهای فارکس خنده‌دار باشد، اما آیا می‌دانید سود ۲ درصد ماهانه به چه معنی است و حساب سرمایه‌گذاری شما را چگونه تغییر خواهد داد؟ ۲ درصد سود در ماه به معنی ۲۴ درصد سود در یک سال است. ما در اینجا تورم را به حساب نمی‌آوریم و حساب‌ها هم به دلار است.
برای درک بهتر سود ۲ درصد ماهانه، سه حساب زیر را در نظر بگیرید:
• حساب A با موجودی ۵ هزار دلار
• حساب B با موجودی ۲۰ هزار دلار
• حساب C با موجودی ۱۰۰ هزار دلار
فرض کنید که هر سه حساب توسط معامله‌گری مدیریت می‌شوند که سالانه به‌طور مرتب ۲۴ درصد سود کسب می‌کند. اگر در اینجا سود مرکب را برای هر سه حساب محاسبه کنیم، نتیجه کار شما را شگفت‌زده خواهد کرد.
• حساب A با موجودی ۵ هزار دلاری، در پایان سال اول موجدی ۶۲۰۰ دلاری خواهد داشت. اما در پایان سال دهم، موجودی حساب تقریباً به ۴۳ هزار دلار خواهد رسید.
• حساب B با ۲۰ هزار دلار موجودی، در پایان سال اول ۲۴٫۸ هزار دلار موجودی خواهد داشت و در پایان سال دهم به ۱۷۱٫۸۸ هزار دلار خواهد رسید.
• حساب C با ۱۰۰ هزار دلار موجودی، در پایان سال اول ۱۲۴ هزار دلار موجودی خواهد داشت و در پایان سال دهم به ۸۵۹٫۴۴ هزار دلار خواهد رسید.
اگر بازه زمانی ده‌ساله را به ۱۵ ساله تغییر دهیم، حساب C میلیونی خواهد شد و حساب B به نیم میلیون دلار خواهد رسید!
واقع‌بین باشید!
همان‌طور که در بالا هم اشاره شد، معمولاً معامله‌گران تازه وارد احساساتی برخورد می‌کنند و انتظار کسب سودهای عجیب‌وغریبی دارند. این موضوع باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران از اهرم‌های بالا و نامتعارفی استفاده کنند. کسب سود ۲ درصد ماهانه یا چهار درصد سه‌ماهه و حتی ۱ درصد ماهانه کاملاً منطقی است و تجربه ثابت کرده که معامله‌گرانی که در بازار به‌طور حرفه‌ای کار می‌کنند، معمولاً چنین انتظاراتی از بازار دارند. در نگاه اول شاید کسب سود ۲ درصدی غیرمنطقی باشد، اما استفاده از نرخ بهره مرکب و استمرار در کار معامله‌گری می‌تواند موجودی حساب را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
در پایان توصیه می‌شود، معامله‌گرانی که به تازگی از حساب‌های آزمایشی به حساب‌های واقعی منتقل شده‌اند، به‌جای تمرکز بر کسب سودهای نامتعارف، بیشتر بر پروسه تبدیل‌شدن به یک معامله‌گر حرفه‌ای تمرکز کنند. پیش از اینکه به فکر میزان سود باشید، به استراتژی و پلن معاملاتی توجه کنید. کسب سود ۵ تا ۱۰ درصدی سالانه با اهرم و موجودی سود مرکب را چطور محاسبه کنیم؟ حساب منطقی می‌تواند برای یک معامله‌گر تازه‌کار ایده آل باشد. از آنجایی که معامله‌گری حرفه‌ای سخت و پر از استرس است، بهتر است که معامله‌گران از هدف قرار دادن سودهای غیرمعمول خودداری کنند.

آخرین مطالب

شارژ حساب فیبوگروپ با ارزان ترین نرخ بازار

از نرخ های بسیار بسیار رقابتی و ارزان ما برای شارژ حساب فارکس خود در بروکر فیبوگروپ بهره مند شوید

محاسبه نقطه سر به سر با مثال؛ مزایا و محدودیت‌ها

خیلی رک و راست بگوییم هدف نهایی شما در کسب و کار، به دست آوردن پول و کسب درآمد است. بله البته پیشرفت و توسعه‌ی جامعه هم جزو اهداف والای شماست، اما وقتی پول‌تان ته کشید و دچار ورشکستگی شُدید پیشرفت جامعه دیگر کیلویی چند؟! هدف شما هرچه که باشد در نهایت باید به دنبال راهی باشید که بفهمید پول‌تان تا کجای مسیر همراهی‌تان می‌کند و آخرش چقدر برای خودتان می‌ماند. این راهی که دنبالش می‌گردید، همان محاسبه نقطه سر به سر است.

چرا تحلیل نقطه سر به سر مهم است؟

وقتی محصول جدیدی را ارائه می‌کنید یا قطعه‌ای جدید از تجهیزات را می‌خرید، چطور می‌فهمید که آیا سرمایه گذاری بالقوه حداقل هزینه‌های مربوطه را پوشش خواهد داد یا نه؟

خب می‌توانید در دل‌تان آرزو کنید و امیدوار باشید که همه چیز به خوبی کار می‌کند؛ یا می‌توانید پروژه را دقیق‌تر بررسی کنید و ببینید آیا از نظر مالی منطقی هست یا نه. یکی از روش‌هایی که به شما کمک می‌کند تا پروژه را از نظر مالی ارزیابی کنید، تجزیه و تحلیل نقطه‌ سر به سر است.

تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر نقطه‌ای را که هزینه‌ها و درآمدتان با هم برابر می‌شود، تعیین می‌کند. در نقطه‌ سر به سر شما پولی به دست نمی‌آورید و چیزی هم از دست نمی‌دهید. به محض اینکه نقطه سر به سر را رد کنید، شروع می‌کنید به پول درآوردن و پایین‌تر از آن نقطه پول‌تان را از دست می‌دهید.

با استفاده از تجزیه و تحلیل نقطه‌ سر به‌سر، می‌توانید به چنین پرسش‌هایی پاسخ دهید:

• سودها و ضررها در هر سطح خروجی مفروض، چه میزان هستند؟
• حداقل میزان فروشی که می‌توانید مطمئن باشید ضرر نمی‌کنید، چه میزان است؟
• آیا میزان فروش‌تان برای یک محصول جدید، نقطه سر به سر را رد کرده است؟
• اگر محصولی را از رده خارج کنید، آیا نقطه سر به سر جابه‌جا می‌شود؟
• افزایش یا کاهش قیمت‌ها چه تأثیری روی سوددهی‌تان می‌گذارند؟
• اگر هزینه‌ها افزایش یابند، چه تأثیری روی وضعیت نقطه سر به سر می‌گذارند؟
• آیا سرمایه‌گذاری در بهبود تجهیزات، در وضعیت نقطه سر به سر تأثیرگذار است؟

محاسبه نقطه سر به سر

تعیین نقطه سر به سر یک معادله‌ی محاسباتی ساده است. وقتی هزینه‌های نهایی‌تان (TC) مساوی درآمدهای نهایی (TR) می‌شوند، به نقطه سر به سر دست یافته‌اید.

هزینه‌های نهایی دارای مؤلفه‌های ثابت و متغیر هستند:

• هزینه‌های ثابت (FC) بدون توجه به خروجی (تولید) شما یکسان می‌مانند. اجاره، بیمه و حقوق پایه پرسنل، نمونه‌هایی از هزینه‌های ثابت هستند.
• هزینه‌های متغیر (VC) متناسب با تعداد واحدهای تولیدی یا فروخته‌شده تغییر می‌کنند. نمونه‌هایی از هزینه‌های متغیر، مواد و کمیسیون‌های فروش و هزینه‌های کار مستقیم هستند. بنابراین هزینه‌های متغیر نهایی (TVC) مساوی هزینه‌های متغیر ضربدر تعداد واحدها هستند یا TVC = n x VC، وقتی n تعداد واحدهاست.
• مجموع هزینه‌ها مساوی هزینه‌های ثابت به اضافه‌ی هزینه‌های متغیر نهایی است: (TC = FC + (n x VC.

درآمد نهایی به صورت قیمت هر واحد ضربدر تعداد واحدهای تولید یا فروخته شده است. TR = n x P، وقتی P مساوی قیمت واحد است.

می‌توانید خط درآمد نهایی را در شکل ۱ همراه با نقطه سر به سر در جایی که خط TR، خط TC را قطع می‌کند، ببینید.

می‌توانید نقطه سر به سر را از طریق جایگذاری عبارت‌ها در معادله‌ی نقطه سر به سر محاسبه کنید.

FC + (n x VC) = n x P

با به دست آوردن n، تعداد واحدهای موردنیاز برای یافتن نقطه سر به سر مشخص می‌شود.

اگر هدف‌تان رسیدن به سودی مشخص است، می‌توانید از معادله‌ی نقطه سربه‌سر برای محاسبه‌ی تعداد واحدهایی که برای رسیدن به آن هدف باید بفروشید، استفاده کنید.

n x P = FC + (n x VC) + Profit

n = (FC + Profit)/(P – VC)

مثالی از محاسبه نقطه سر‌ به سر

تصور کنید که به عرضه‌ی محصول جدیدی فکر می‌کنید. تحقیقات بازار نشان داده است که مشتریان حاضرند مبلغ ۱۱۵,۰۰۰ تومان برای خرید آن بپردازند و گروه فروش شما مطمئن است که می‌تواند حداقل ۵۰۰ واحد در هر ماه بفروشد. تجهیزاتی که برای تولید محصول نیاز دارید ۹۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و این هزینه برای سه سال محاسبه شده است. به عبارت بهتر ۲۵ میلیون تومان هزینه‌ی ثابت در هر ماه خواهید داشت. باید تصمیم بگیرید که آیا این محصول از نظر مالی ارزش تولید دارد یا نه.

هزینه‌های ثابت در ماه ۲۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان

هزینه‌های متغیر هر واحد

کار مستقیم ۲۰,۰۰۰ تومان

مواد اولیه مستقیم ۱۵,۰۰۰ تومان

حمل و نقل ۱۰,۰۰۰ تومان

کمیسیون فروش ۱۰,۰۰۰ تومان

VC نهایی به ازای هر واحد ۵۰,۰۰۰ تومان

قیمت هر واحد ۱۱۵,۰۰۰ تومان

برای محاسبه‌ی نقطه‌ سربه‌سر، از این معادله استفاده کنید:

n = 25,000/(115 – 50)

نقطه سربه‌سر ۳۸۵ واحد در هر ماه است. این مقدار، پایین‌تر از حداقل حجم فروشی است که گروه فروش فکر می‌کردند به آن دست پیدا می‌کنند، بنابراین این محصول فرصت خوبی برای سودآوری دارد.

تجزیه و تحلیل نقطه سربه‌سر می‌تواند درباره‌ی قیمت گذاری هم نکات مفید و کاربردی ایجاد کند. برای مثال، اگر شما قیمت را تا ۱۰۵,۰۰۰ تومان کاهش دهید، نقطه‌ سربه‌سر چقدر جابه‌جا می‌شود؟ برای این کار آیا باید حجم فروش را افزایش داد یا برای قیمت‌های پایین‌تر هم این میزان فروش (۵۰۰ عدد) سودآور خواهد بود؟ با استفاده از نقطه‌ سربه‌سر، می‌توانید هزینه‌ها و متغیرهای درآمد گوناگونی برای درک تأثیرات سناریوهای مختلف ارائه دهید.

محدودیت‌ها

بهترین استفاده از تجزیه و تحلیل نقطه‌ سربه‌سر، ابزاری برای برنامه ریزی است. در مثال ما، مسائل بسیار دیگری هم برای بررسی وجود دارند. هزینه فرصت صرف ۹۰۰ میلیون تومان برای تجهیزات به عنوان هزینه سرمایه، در برابر سرمایه‌گذاری این پول در موارد دیگر چیست؟ آیا محصول دیگری هست که بازده سرمایه‌گذاری (RoI) بهتری ارائه کند؟

تجزیه و تحلیل نقطه سربه‌سر در آنچه در معادله آمده است هم بسیار محدود و جزئی است. محاسبات هزینه و درآمد می‌توانند خیلی پیچیده‌تر از آنهایی باشند که در تجزیه و تحلیل نقطه‌ سربه‌سر وجود دارند. هزینه‌های مواد و هزینه‌های دیگر می‌توانند به طور قابل توجهی تغییر کنند و همیشه مشخص نیست که چه هزینه‌های ثابتی باید محاسبه شوند. برای مثال، از چه بخشی از هزینه‌های اجرایی باید استفاده کنید؟ تجزیه و تحلیل نقطه سربه‌سر مسئله‌ی جریان نقدی و اینکه پروژه‌ی پیشنهادی چه تأثیری روی صرفه به مقیاس می‌گذارد را هم در نظر نمی‌گیرد، ارزش پول را هم به حساب نمی‌آورد، چرا که ارزش پول در طول زمان مدام تغییر می‌کند.

به این دلایل و بسیاری دلایل دیگر، نقطه سر‌به‌سر اغلب در مراحل اولیه‌ی بررسی یک تصمیم استفاده می‌شود. از آنجا شما می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا به بررسی بیشتری نیاز هست یا نه.

تفاوت روش محاسباتی «رِبح مرکب» و «رِبح ساده»

خبرگزاری ایکنا نوشت: مجلس شورای اسلامی در روزهای پایانی سال ۹۷ با پیشنهاد حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین حسین‌زاده بحرینی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، درخواست حذف «رِبح مرکب» از نظام بانکی را داشت که البته با مخالفت شورای نگهبان روبه‌رو شد و در نهایت به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده شد تا در این مورد به داوری بپردازد و پس از بررسی در مجمع تشخیص هم رأی به نفع شورای نگهبان صادر و مصوبه مجلس در این‌ باره رد شد.

در این راستا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و نایب‌ رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌و گو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره «رِبح مرکب» و همچنین دیدگاه‌های خود درباره اختلافات مجلس و شورای نگهبان در این زمینه پرداخت و گفت: واژه «رِبح مرکب» در مقابل «رِبح ساده» دو روش محاسباتی سود و بهره به حساب می‌آیند؛ به این معنا که در بانکداری ربوی و در بانک‌های اسلامی، گاهی از روش محاسبه سود ساده استفاده و گاهی از روش سود مرکب یا «رِبح مرکب» استفاده می‌کنند.

تفاوت «ربح مرکب» و «ربح ساده»

وی ادامه داد: بنابراین ربح مرکب روشی برای محاسبه سود در مقابل روش محاسبه ساده است. تفاوت آن با ربح ساده در این است که در «ربح ساده» وقتی برای مثال گفته می‌شود که سود بانکی ۲۰ درصد است، یعنی هر سال ۲۰ درصد به اصل تسهیلات سود تعلق می‌گیرد، اما در سال‌های بعدی به خود ۲۰ درصد سود دیگر سودی تعلق نخواهد گرفت.

حجت‌الاسلام موسویان یادآور شد: با این اوصاف اگر فرض کنیم قراردادی ۵ ساله با نرخ بهره یا سود ۲۰ درصد باشد، به روش ساده، بعد از پنج سال، ۱۰۰ میلیون تسهیلات تبدیل به ۲۰۰ میلیون می‌شود، اما اگر روش محاسباتی «رِبح مرکب» استفاده کنیم، معنایش این است که سال اول میزان تسهیلات از ۱۰۰ میلیون تبدیل به ۱۲۰ میلیون می‌شود و در سال دوم ۲۰ درصد به ۱۲۰ میلیون سود تعلق می‌گیرد و تبدیل به ۱۴۴ میلیون می‌شود.

ربح ساده و مرکب فی نفسه ارتباطی با ربا ندارند

عضو شورای فقهی بانک مرکزی تأکید کرد: در سال سوم به ۱۴۴ میلیون تومان میزان ۲۰ درصد سود تعلق می‌گیرد و سال چهارم هم به همین ترتیب است و نتیجه‌اش این است که در پایان سال پنجم به جای اینکه ۱۰۰ میلیون تبدیل به ۲۰۰ میلیون شود، تبدیل به حدود ۲۲۰ میلیون می‌شود. در نتیجه همواره در روش محاسباتی «ربح مرکب» خود سودهای سال اول و دوم مبنای محاسبه سودهای سال‌های بعدی هم قرار می‌گیرد.

این کارشناس اقتصاد اسلامی با اشاره به ارتباط ربح ساده و مرکب با ربا بیان کرد: نکته دیگر این است که در عین حالی که «ربح ساده»، از جهت محاسباتی، همواره سود را پائین نشان می‌دهد و «ربح مرکب»، همواره از جهت محاسباتی، سود را بالاتر نشان می‌دهد، اما هیچ کدام از این دو مورد ارتباطی با بحث ربا ندارند. به این معنا که اگر قرارداد ما، قرارداد قرض با بهره باشد، هم روش ربح ساده و هم روش ربح مرکب آن ربا محسوب می‌شوند.

ربا به قرارداد فی‌مابین بانک و مشتری مربوط است

موسویان افزود: اگر بانکی به متقاضی تسهیلات قرض دهد، چه این قرض را با ربح ساده و چه با ربح مرکب حساب کند، این ربوی و حرام است و اشکال دارد اما اگر یک بانک اسلامی، قرارداد فروش اقساطی یا اجاره به شرط تملیک داشته باشد یا از قراردادهای شرعی دیگر همانند استصناع یا سایر قرارادها، استفاده کند، چه از روش ربح ساده و چه ربح مرکب استفاده کند، این ربا نخواهد بود و اشکال شرعی هم نخواهد داشت.

نایب‌‌رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به اهمیت توجه به قرارداد منعقد شده میان بانک و مشتری پرداخت و یادآور شد: با این اوصاف، بحث ربوی بودن یا ربوی نبودن، هیچ ارتباطی با ربح ساده یا مرکب ندارد بلکه به قرارداد فی‌مابین بانک و مشتری مربوط است. اگر قرارداد بین آن‌ها، قراداد قرض باشد، ربح ساده و مرکب آن هر دو ربا است و اگر قرارداد بین بانک و مشتری، قرارداد شرعی همانند فروش، اجاره، جعاله، سَلَف و سایر قراردادهایی باشد که در قانون عملیات بانکی بدون ربا آمده، در این صورت، هیچ کدام ربا نخواهد بود.

اشکالات مصوبه مجلس درباره «ربح مرکب»

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به پرسشی درباره ارتباط «رِبح مرکب» و معوقات بانکی و اختلافاتی که بین مجلس و شورای نگهبان در این زمینه وجود دارد، گفت: بنده مصوبه مجلس را که به شورای نگهبان رفت و سپس به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده شد مطالعه کردم و با برخی نمایندگان مجلس هم صحبت کردم و معتقدم اشکال شورای نگهبان بر این مصوبه مجلس مبنی بر خلاف شرع بودن آن وارد است و مجمع تشخیص هم به خوبی حق را به شورای نگهبان داده است.

وی با اشاره به اشتباهاتی که در مصوبه مجلس درباره ربح مرکب وجود دارد، تأکید کرد: علت این است که در مصوبه مجلس، چند مسئله با هم خلط و اشتباه شده است. اولاً همین واژه ربح مرکب را اشتباه گرفته‌اند و در آنجا اصطلاحاً می‌خواستند چند مسئله را مطرح کنند که مقداری به هم ریخته هستند و از اصطلاحات صحیح استفاده نکرده‌اند. بنده ربح مرکب را توضیح دادم و شورای نگهبان هم به خوبی متوجه شده و به آن اشکال گرفته است.

دیدگاه شورای نگهبان درباره نحوه صحیح دریافت وجه التزام

عضو شورای فقهی بانک مرکزی تصریح کرد: آنچه در مصوبه مجلس وجود دارد درباره دو مسئله است. یکی از این موارد، نحوه محاسبه وجه التزام‌های بانکی است که بانک‌ها چه رویه‌ای در محاسبه وجه التزام دارند و دیگری هم در بحث امهال از طریق تبدیل قراردادها و اعطای تسهیلات جدید است. در بحث نحوه محاسبه وجه التزام، یک بخش از گفته‌های نمایندگان مجلس درست است و آن اینکه برخی از بانک‌ها و نه همه آنها، برخلاف مجوز شورای نگهبان، همان طور که بر اصل تسهیلات و سود تسهیلات وجه التزام می‌گیرند که این درست است بر وجه التزام سال‌های قبل هم سود می‌گیرند.

حجت‌الاسلام والمسلمین موسویان به دیدگاه شورای نگهبان درباره دریافت وجه التزام بانکی اشاره کرد و افزود: شورای نگهبان براساس مصوبه‌ای که داشته، گرفتن وجه التزام را فقط برای اصل بدهی مجاز دانسته است. البته اصل بدهی عبارت است از اصل تسهیلات به علاوه سود تسهیلات. بانک‌ها فقط حق دارند وجه التزام را به اصل بدهی که عبارت است از اصل تسهیلات و سود آن، دریافت کنند اما اگر یک بدهکار بانکی، چند سال بدهی خود را پرداخت نکرد، اگر قرار بود گرفتن وجوه التزام برای سال دوم و سوم تکرار شود، صحیح نیست بلکه فقط به اصل بدهی و سود تسهیلات اولیه تعلق می‌گیرد، نه اینکه بر اصل بدهی به علاوه سود به علاوه وجه التزام سال‌های قبل، وجه التزام تعلق بگیرد.

تخلف برخی بانک‌ها از روش شرعی دریافت وجه التزام

وی با اشاره به تخلف برخی از بانک‌ها در این زمینه ادامه داد: متأسفانه برخی از بانک‌ها از این روش استفاده می‌کنند و این روش، تخلف در مقام اجرا است که باید بانک مرکزی جلوی آن را بگیرد. البته باید تأکید کنم که همه بانک‌ها این‌گونه نیستند بلکه فقط برخی از بانک‌ها از این روش خلاف استفاده می‌کنند.

حجت‌الاسلام و المسلمین موسویان یادآور شد: نکته دومی که در مصوبه مجلس وجود دارد این است که نمایندگان مجلس، فرمایش شورای نگهبان را به معنای اصل تسهیلات گرفته‌اند اما این صحیح نیست. طبق تصحیحی که خود شورای نگهبان چند مرتبه اعلام کرده، گفته است که مقصود از مانده بدهی، اعم از بدهی ناشی از اصل تسهیلات یا سود تسهیلات است، چراکه در مقوله وجه التزام هیچ تفاوتی نمی‌کند که بدهکار اصل تسهیلات یا سود تسهیلات را نپردازد.

وجه التزام فقط به اصل تسهیلات مربوط نمی‎شود

عضو شورای فقهی بانک مرکزی به مکانیزم شرعی صحیح دریافت وجه التزام اشاره و تأکید کرد: هر دوی این موارد بدهی محسوب می‎شود و اگر آن را نپردازد مشمول وجه التزام خواهد بود. بنابراین، اینکه در فرمایش نمایندگان مجلس آمده سخن درستی نیست، چراکه وجه التزام فقط به اصل تسهیلات مربوط نمی‎شود بلکه به اصل تسهیلات به علاوه سود مربوط است. البته رویه برخی از بانک‎ها این‌گونه است که هم به اصل تسهیلات و هم به سود و هم به وجه التزام سال‌های قبل وجه التزام می‎بندند که این هم درست نیست.

این کارشناس اقتصاد اسلامی بیان کرد: نکته دیگری که به نظر می‌رسد در مصوبه مجلس صحیح نیست و حق با شورای نگهبان است این است که اگر یک مشتری با بانک توافق کند که بانک، تسهیلات جدیدی به مشتری ارائه دهد و در آن تسهیلات جدید، مهلتی به مشتری داده شود، از نظر شرعی در این تسهیلات، بانک حق دارد اصل تسهیلات، سود آن و وجه التزامی که تا آن سال جمع شده، همگی را تجمیع کند و با احتساب سود تسهیلات جدید، تسهیلاتی بپردازد. این هم از نظر شرعی اشکالی ندارد.

نایب‌رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان گفت: این تسهیلات می‎تواند اجاره به شرط تملیک، خرید دِین، سَلَف یا قراردادهای دیگری باشد که در بخشنامه بانک مرکزی آمده است و هیچ کدام هم اشکالی ندارد اما حالا اینکه بانک‎ها در چه مواردی خوب و در چه مواردی بد رفتار می‎کنند موضوع دیگری است، اما اصل موضوع از نظر فقهی اشکالی نخواهد داشت.

دریافت سود مرکب براساس ابلاغ بانک مرکزی، در سال ۹۹ ممنوع شد

کارشناس مسائل حقوقی بانکی می‌گوید بر اساس دستورالعمل امهال مطالبات از ابتدای سال ۱۳۹۹ دریافت هرگونه سودی از وجه التزام و ۶ درصد جریمه حرام و غیرقانونی است و بانک‌ها حق دریافت سود مرکب را ندارند.

یاسر مرادی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا درباره سود مرکب بانکی و راهکارهای قانونی مقابله با آن اظهار داشت: بر اساس دستورالعمل امهال مطالبات که سال گذشته به تصویب شورای فقهی بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار رسیده و توسط بانک مرکزی ابلاغ شده از ابتدای امسال دریافت هرگونه سودی از وجه التزام یعنی سود پس از سررسید و ۶ درصد جریمه حرام و غیرقانونی است و بانکها حق دریافت سود مرکب را ندارند.

وی افزود: یکی از اعتراضات همیشگی به شبکه بانکی، دریافت سود مرکب است؛ بدین معنا که اصل و سود و جرایم تسهیلات یکجا جمع شده و مجددا در قالب تقسیط مجدد بدون تکیه بر بخش واقعی اقتصاد و صرفا به منظور تسویه بدهی مبنای دریافت سود و وجه التزام قرار می گیرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه به اعتقاد شورای نگهبان و استفتای رهبر معظم انقلاب وجه التزام علاوه بر اصل تسهیلات به سود متعلقه حاصله از عقود شرعی به عنوان اصل بدهی هم تعلق می گیرد، گفت: اگر به فرض فردی ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات در قالب عقد مضاربه یکساله با نرخ ۲۰ درصد سود بگیرد، در حالت سود ساده بعد از یکسال، باید ۱۲۰ میلیون تومان به بانک پرداخت کند اما در صورت عدم باز پرداخت، در پایان سال دوم، ۲۶ درصد وجه التزام (مرکب از ۲۰ درصد سود پس از سررسید و ۶ درصد جزیمه) از ۱۲۰ میلیون تومان بدهی به بانک بدهکار خواهد بود که تا اینجای کار تفاوتی بین محاسبه سود ساده قانونی و مرکب وجود ندارد.

وی با بیان اینکه اختلاف در خصوص سود تسهیلات ساده و مرکب در پایان سال سوم رخ می دهد گفت: در صورتی که بخواهیم بابت تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومانی، در پایان سال سوم یا چهارم یا پنجم سود ساده دریافت کنیم، تنها همان ۲۶ درصد بایت ۱۲۰ میلیون تومان بدهی در هر پایان هر سال دریافت خواهد شد. در این حالت ۲۶ درصد وجه التزام ثابت فرض شده و به این رقم سود و وجه التزام دیگری تعلق نمی‌گیرد.

این کارشناس حقوق بانکی ادامه داد: با این حال در حالت سود مرکب در پایان سال سوم، به عنوان وجه التزام ۲۶ درصد سود از حدود ۱۵۱ میلیون تومان دریافت و در پایان سال چهارم ۲۶ درصد از حدود ۱۹۰ میلیون تومان دریافت می شود. این در حالی است که دریافت وجه التزام از وجه التزام حرام است و بانک‌ها باید رقم وجه التزام را در کلیه سالهای پس از سررسید فریز شده و ثابت درنظر بگیرند.

مسئول شبکه اطلاع رسانی و مشاوره حقوق بانکی درباره اینکه حالت دوم درباره سود مرکب چه زمانی به وقوع می‌پیوندد؟، اظهار داشت: حالت دوم زمانی رخ می‌دهد که بانک‌ها تسهیلات اخذ شده را تجمیع و تقسیط می‌کنند. بدین معنا که کل بدهی مشتری اعم از اصل و سود و وجه التزام را بدون تکیه بر بخش واقعی اقتصاد و داشتن موضوع فعالیت مشخص و صرفا با موضوع و هدف تسویه دیون سابق در قالب تسهیلات جدیدی به فرد تسهیلات گیرنده پرداخت می کنند که اینجا نیز حالت دوم ربح مرکب رخ می‌دهد.

وی در خصوص اینکه آیا اعطای تسهیلات به منظور تسویه تسهیلات قبلی اشکالی شرعی دارد یا نه؟، خاطرنشان کرد: در صورتی که بانک تسهیلاتی صوری و غیر واقعی مبتنی بر بخش غیرواقعی اقتصاد بدهد، از مصادیق ربای جاهلی و حرام است؛ با این حال در صورتی که تسهیلات گیرنده توان بازپرداخت اقساط خود را نداشته باشد، بانک می‌تواند در قالب پرداخت تسهیلات واقعی با موضوع مشخص به وی کمک کند مثلا محصولات تولیدی آن را به طور سلف پیش خرید یا چک‌ها و اسناد وی را خرید دین کرده و به میزان نیاز در قالب تسهیلات جدید به وی پرداخت کند و در این زمان می تواند بخشی از منابع تسهیلات جدید را با دیون سابق مشتری تهاتر کند.

وی درخصوص نحوه امهال مطالبات در سال ۹۹ و تجمیع اصل تسهیلات، سود و وجه التزام با یکدیگر و تسویه آن با پرداخت تسهیلات جدید توضیح داد: بر اساس تصمیم شورای فقهی بانک مرکزی و دستورالعمل ابلاغی امهال مطالبات، وجه التزام(مرکب از سود پس از سررسید و ۶ درصد جریمه) باید تحت هر شرایطی فریز شود و هیچ امکانی برای دریافت سود از وجه التزام وجود ندارد.

مرادی تاکید کرد: وجه التزام بر اساس دستورالعمل ابلاغی بانک مرکزی باید در قالب تقسیط بدون سود یا دریافت نقدی تعیین تکلیف شود و سیاست فعلی بانک مرکزی و شورای فقهی آن است که بانک‌ها امکان امهال و دریافت سود از وجه التزام را ندارند.

فرمول محاسبه سود بانكی را برای فعالیت های بانکی یاد بگیریم

فرمول محاسبه سود بانکی برای سپرده‌های کوتاه‌مدت (روزشمار) و بلندمت متفاوت است. روزانه افراد زیادی به بانک‌ها مراجعه نموده و ارقام متفاوتی از وجوه نقد را نزد بانک‌ها به امانت می‌سپارند.

فرمول محاسبه سود بانکی به چه صورت است؟

فرمول محاسبه سود بانکی برای سپرده‌های قرض‌الحسنه که صرفا به منظور حفظ اصل پول به بانک سپرده می‌شوند نیاز نیست. برخی به منظور افزایش ثروت از طریق مشارکت در قراردادهای مضاربه بانکی، سپرده‌گذاری شده و بانک و سپرده‌گذار در میزان سود عایدی شریک خواهند بود.

تعیین سود و محاسبه

درصد مشارکت مالی سپرده‌گذار و نیز مدت این سپرده‌گذاری، در تعیین سود حاصله اثر مستقیم دارد. افراد می‌توانند وجوه نقد خود را جهت بهره‌مندی از قراردادهای مضاربه‌ای در دو سود مرکب را چطور محاسبه کنیم؟ قالب کوتاه‌مدت (روزشمار) و بلندمدت در بانک به امانت بسپارند. ازآنجاکه نرخ‌های مصوب بانک مرکزی جهت سود ارائه‌شده از سوی بانک‌ها به صورت درصد در نظر گرفته می‌شود و نه عدد مشخصی؛ نحوه محاسبه سود سپرده‌ها کمی متفاوت از آن چیزی است که شخص تصور می‌کند.

فرمول محاسبه سود بانکی برای سپرده‌های روزشمار (کوتاه‌مدت)

سود بانکی برای سپرده‌های کوتاه‌مدت (روزشمار) بر اساس مبلغ سپرده در طول ۱ ماه محاسبه می‌شود؛ بنابراین عوامل تأثیرگذار بر مبلغ نهایی سود سپرده کوتاه‌مدت؛ مبلغ سپرده،‌ تعداد روزهای ۱ ماه و نرخ مصوب سود سپرده خواهد بود.

فرمول محاسبه

با این توضیحات فرمول محاسبه سود بانکی در سپرده‌هایی از نوع کوتاه‌مدت (روزشمار) به قرار زیر است:

(مدت به روز) × (نرخ سود) × (مبلغ سپرده‌گذاری) ÷ ۳۶۵ روز سال= سود سپرده‌های کوتاه‌مدت (روزشمار)

مثال برای فرمول محاسبه

برای روشن شدن این فرمول محاسبه سود بانکی؛ کافی است مثالی ارائه شود؛ فرض کنید مبلغ سپرده‌گذاری‌ شده در حساب کوتاه‌مدت معادل ۱۰ میلیون تومان است، و نرخ سود روزشمار مصوب این حساب همان ۱۵% بانک مرکزی است؛ چنانچه این ۱۰ میلیون تومان کمترین میزان مانده روزانه در حساب سپرده باشد، همین عدد در پایان ۳۰ روز برای ماه سی روزه و ۳۱ روز برای ماه سی و یک روزه ضرب خواهد شد و عدد نهایی که معادل ۳۰۰ میلیون یا ۳۱۰ میلیون است در عدد ۱۵% که نرخ سود مصوب بانکی است؛ ضرب خواهد شد.

جایگذاری اعداد در فرمول

عدد حاصل از این محاسبه معادل ۴۵ میلیون است که آن را بر ۳۶۵ روز سال تقسیم نموده و عدد نهایی که ۱۲۳۰۰۰ است معادل سود یک ماه ۳۰ روزه با نرخ سود مصوب ۱۵% خواهد بود.

عدد ۴۶۵ میلیون ریال را نیز تقسیم بر ۳۶۵ نموده و مبلغ ۱۲۷٫۳۹۷ به دست خواهد آمده که این عدد معادل سود یک ماه ۳۱ روزه با نرخ سود مصوب ۱۵% خواهد بود.

۳۰ × %۱۵ × ۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ÷ ۳۶۵= ۱۲۳٫۰۰۰

۳۱ × %۱۵ × ۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ÷ ۳۶۵= ۱۲۷٫۳۹۷

فرمول محاسبه سود بانکی برای سپرده‌های بلندمدت (یک ساله)

سپرده‌هایی که بر اساس قرارداد برای بیش از ۱ سال در بانک سپرده‌گذاری می‌شوند در شمار سپرده‌های بلندمدت هستند. فرمول محاسبه سود سپرده‌های بلندمدت متفاوت با فرمول محاسبه سود بانکی سپرده‌های کوتاه‌مدت یا روزشمار است.

سپرده بلند مدت و محاسبه سود

در قراردادهای منعقده سپرده‌های بلندمدت؛ ابتدا بر اساس فرمول محاسبه سود بانکی، سود سپرده برای یک سال محاسبه می‌شود و سپس مبلغ نهایی تقسیم بر عدد ۱۲ می‌شود. عدد ۱۲ مربوط به ۱۲ ماه سال است که مبلغ سود ماهیانه از طریق این فرمول محاسبه می‌گردد.

نرخ سود × مبلغ سپرده = سود سپرده یک ساله

سود سپرده یک ساله ÷ ۱۲= سود سپرده ماهانه

مثال برای سپرده بلند مدت

برای روشن شدن مبالغ سود یک ساله کافی است مثالی عنوان شود؛ فرض کنید مبلغ ۱۰ میلیون تومان در قالب سپرده بلند‌مدت نزد بانک سپرده‌اید؛ و نرخ سود مصوب بانکی برای این سپرده معادل ۱۵%‌ است. حاصل‌ضرب این دو عدد در یکدیگر عددی معادل ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ است؛ این مبلغ سود سالانه سپرده یک ساله است؛ برای به دست آوردن سود ماهانه کافی است این عدد را بر ۱۲ تقسیم نموده و عدد نهایی که معادل ۱۲۵٫۰۰۰ تومان است؛ سود ماهانه سپرده بلندمدت یک ساله خواهد بود.

%۱۵ × ۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰ = ۱٫۵۰۰٫۰۰۰

۱٫۵۰۰٫۰۰۰ ÷ ۱۲= ۱۲۵٫۰۰۰

به یاد داشتن سه فاکتور مهم محاسبه

همانطور که مشاهده می‌شود فرمول محاسبه سود بانکی، چندان هم پیچیده نیست؛ کافی است به سه فاکتور توجه شود: مبلغ سپرده، نرخ سود مصوب، نوع سپرده (بلندمدت یا کوتاه‌مدت روزشمار). در صورت وارد نمودن اطلاعات فوق در فرمول محاسبه سود بانکی می‌توان به راحتی به مبلغ دقیق سود بانکی سپرده‌های مختلف دست یافت.

نرم افزار محاسبه سود بانکی

با به‌روز شدن امکانات و خدمات بانکی، سایت‌ها و برنامه‌های نرم‌افزاری بانک‌ها اقدام به تهیه بخش‌هایی جهت محاسبه سود بانکی نموده‌اند.در این برنامه‌ها چند فیلد برای وارد نمودن اطلاعات مختلف در نظر گرفته شده که اشخاص می‌توانند با ورود اطلاعات خود در این فیلدها،‌ به راحتی فرمول محاسبه سود بانکی خود را بدون مراجعه به بانک یا حتی ماشین‌حساب،‌ اعمال نمایند. در این فیلدها می‌توان مبالغ متنوعی را وارد نمود یا نرخ‌ های مختلف مصوب برای سود بانکی به صورت پیش‌فرض در نظر گرفته شده است.

ارائه چند مثال دیگر برای تفهیم بهتر فرمول محاسبه سود بانکی

در نرم‌افزارهای متنوعی که برای محاسبه انواع سود بانکی طراحی شده، آیتم‌های مختلفی به راحتی قابل محاسبه است؛ سود روزانه، سود ماهانه، سود سه ماه، سود شش ماه،‌ سود نه ماه و سود یک سال.

مبلغ ۱۰ میلیون تومان

محاسبه سود بانکی با مبلغ ۱۰ میلیون تومان و سود مصوب ۲۰%؛ سود روزانه: ۵۴۷۹ تومان، سود ماهانه: ۱۶۴٫۳۸۳ تومان، سود سه ماه: ۴۹۳٫۱۵۰ تومان، سود شش ماه: ۹۸۶٫۳۰۱ تومان، سود نه ماه: ۱٫۱۰۹٫۵۸۹ و سود یک سال: ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان است.

مبلغ ۲۰ میلیون تومان

محاسبه سود بانکی با مبلغ ۲۰ میلیون تومان و سود مصوب ۱۵%: سود روزانه: ۸٫۲۱۹ تومان، سود ماهانه: ۲۴۶٫۵۷۵ تومان، سود سه ماه: ۷۳۹٫۷۳۶ تومان، سود شش ماه: ۱٫۴۷۹٫۴۵۲ تومان، سود نه ماه: ۲٫۲۱۹٫۱۷۸ و سود یک سال: ۳٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان است.

محاسبه سود تسهیلات

محاسبه سود بانکی صرفا محدود به سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت نمی‌شود؛ بلکه تسهیلات و وام‌های اعطایی از سوی بانک‌ها نیز اغلب به همراه سود یا درصدی برای کارمزد ارائه می‌شوند. لازم است با توجه به درصد سود مصوب برای انواع تسهیلات و وام‌های اعطایی از سوی بانک‌ها نسبت به دریافت وام اقدام نمود. بسیاری از طرح‌های تسهیلاتی به دلیل درصد بالای سودهایی که بر آنها اعمال می‌شوند با شکست مواجه می‌شوند زیرا جامعه هدف این طرح‌ها توان پرداخت اقساط بازپرداخت این وام‌ها را ندارند.

فرمول محاسبه سود تسهیلات

فرمول محاسبه سود بانکی تسهیلات و وام‌های بانکی، مقداری پیچیده‌تر از سود سپرده‌های بانکی است؛ در تصویر زیر؛ دو نوع فرمول جهت محاسبه سود تسهیلات به روش قدیم و جدید ارائه می‌شود:

فرمول قدیمی:

فرمول جدید:

چگونه سود را محاسبه کنیم؟

قبل از وام گرفتن حساب، کتاب اقساط ماهیانه در ذهن، کلیدی و مهم ترین حرکت به رفتن یا نرفتن به سوی وام گرفتن می تواند باشد. اما چگونه محاسبه کنیم؟ نمی شود هر روز رفت بانک؛با کارشناس ایده ها، ایاب و ذهاب و هزینه های زندگی را با وی در میان گذاشت تا برایتان آنقدر مبلغ اقساط و نرخ وام ذهنیتان را حساب کند تا تصمیمتان نهایی شود. یا زمانی که وام گرفته اید می خواهید خیالتان از درصد واقعی نرخ بهره بانک راحت شود باید چه کار کنید؟ بهترین کار نوشتن مبلغ، تعداد اقساط به ماه یا سال با نرخ بهره می باشد تا با کمک خودتان مبلغ حقیقی برای یک حرکت مالی در آینده را تخمین بزنید.