بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار

ریسک‌های انتشار صکوک

صکوک به‌عنوان یکی از محصولات اوراق بهادار کردن دارایی‌ها، جمع کلمه عربی «صک» و معرب واژه چک در زبان فارسی بوده و نوعی اوراق بهادار اسلامی جایگزین اوراق قرضه است که با درگیرکردن یک دارایی مشخص فیزیکی و به میان آوردن قراردادهایی مانند اجاره و مضاربه منطبق با قانون بانکداری بدون ربا است.

صکوک طبق استاندارد شماره 17 سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی، عبارتست از گواهی‌هایی با ارزش اسمی یکسان که پس از اتمام عملیات پذیره‌نویسی، بیانگر پرداخت مبلغ اسمی مندرج در آن توسط خریدار به ناشر است و دارنده آن، مالک یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها، منافع حاصل از دارایی یا ذی‌نفع یک پروژه یا یک فعالیت سرمایه‌گذاری خاص می‌شود. بر این اساس، صکوک به 14 نوع صکوک اجاره، سلم، استصناع، مرابحه، مشارکت، مضاربه، نماینده سرمایه‌گذاری، مزارعه، مساقات، ارائه خدمات، حق‌الامتیاز، مالکیت دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، مالکیت منافع دارایی‌های موجود و مالکیت منافع دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، طبقه بندی می‌شود. در این مقاله انواع ریسکهای انتشار صکوک معرفی و بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار تشریح شده اند.

ریسک‌های انتشار صکوک
واژه ريسك به عدم قطعيت يا ایجاد تغيير در پی برخی اتفاق ها يا تصميم ها اشاره دارد. در حقیقت ريسك، ناشي از امكان انحراف نسبت به نتيجه مورد انتظار می باشد. امور سرمایه گذاری و رشد اقتصادي بدون پذیرش ريسك امکانپذير نمی باشد. يكي از مفاهيم بنيادي در مباحث سرمايه گذاري و جزء لاينفك فعاليت در بازارهاي مالي، ريسك است.

ریسک در ابزارهاي مالی اسلامی در اثر عوامل گوناگونی مانند تغییر شاخص هاي اقتصادي و مالی نظیر سطح قیمت ها، نرخ ارز و یا مسائل غیراقتصادي و غیرمالی نظیر نیروي انسانی و قوانین ایجاد می شود. ریسک صکوک از ابعاد مختلفی طبقه بندی می شود. در این مقاله ریسک صکوک به دو دسته ریسک مشترک و ریسک اختصاصی طبقه بندی شده است. با توجه به آمارها، اوراق مشارکت، اجاره، مضاربه، استصناع، مرابحه و سلف پرکاربردترین ابزارهاي تأمین مالی اسلامی در جهان هستند. از جمله مهم ترین ریسک هاي مشترك این اوراق می توان به ریسکهای اعتباری، نقدشوندگی، عملیاتی، تورم، بازار، شریعت و عدم جمع آوری وجوه به میزان کافی اشاره داشت.

ریسک اعتباري: عبارتست از خطر ناموفق بودن طرف قرارداد در اجراي به موقع و کامل تعهدات خود، مطابق با مفاد قرارداد. طبق نظر کارشناسان امر، اوراق سلف، بیشترین ریسک اعتباري و اوراق مضاربه و مشارکت کمترین ریسک اعتباری را دارا هستند. ریسک اعتباری در اوراق سلف به دلیل اینکه سرمایه گذار در ابتداي قرارداد، کل مبلغ قرارداد را در اختیار ناشر قرار دهد و کالا یا وجه مورد نظر را بعداً دریافت می کند، بیشترین میزان و در اوراق مشارکت و مضاربه به دلیل اینکه دو طرف قرارداد در سود و زیان شریک هستند، کمترین میزان است.

ریسک نقدشوندگی: عبارتست از سهولت معامله در بازاري خاص. طبق نظر کارشناسان، اوراق سلف، بیشترین و اوراق اجاره و مرابحه کمترین میزان ریسک نقدشوندگی را دارا هستند. ریسک نقدشوندگی در اوراق سلف به دلیل حرمت شرعی خرید و فروش اوراق سلف در بازار ثانویه بیشترین و در اوراق اجاره و مرابحه، به دلیل داشتن سود ثابت و نبود ابهامات شرعی درباره بازار ثانویه این اوراق، کمترین است.

ریسک عملیاتی: عبارت است از ریسک زیان هاي منتظره یا غیرمنتظره ناشی از شکست یا نقص درفرایندها، منابع انسانی، عملکرد نامناسب و فناور. طبق نظر کارشناسان، اوراق مضاربه، بیشترین و اوراق مرابحه کمترین ریسک عملیاتی را دارا هستند. ریسک عملیاتی در اوراق مضاربه به دلیل سود انتظاری این اوراق و اینکه در پایان با توجه به نوع فعالیت اقتصادی و میزان سود حاصله تقسیم می شود، بیشترین و در اوراق مرابحه، به دلیل ساختار ساده و واضح، کمترین میزان است.

ریسک تورم: عبارت است از وضعیتی در اقتصاد که سطح عمومی قیمت ها به طور بی تناسب، مداوم و معمولا به صورت برگشت ناپذیر، افزایش می یابد.طبق نظر کارشناسان امر، ریسک تورم در اوراق مرابحه بیشترین و در اوراق مضاربه کمترین میزان است.

ریسک بازار: عبارتست از ریسک ایجاد شده از ابزارها و دارایی هاي معامله شده در بازار. ، اوراق مضاربه و مشارک به دلیل اینکه بیشترین تأثیر را از ریسک ابزارهاي سرمایه، نرخ بهره و نرخ ارز می گیرند، بیشترین ریسک بازار را دارا هستند و اوراق مرابحه و اجاره با توجه به داشتن سود ثابت و کمترین تأثیر از ریسک هاي نرخ بهره و نرخ ارز، داراي کمترین ریسک بازار هستند.

ریسک شریعت:ریسک شریعت در دو سطح نوع عقد و ماهیت قرارداد ابزار مالی اسلامی و نوع طراحی هر ابزار مالی اسلامی جایگاه دارد. به همین دلیل، اوراق سلف به دلیل برخی ابهامات شرعی بیشترین ریسک شریعت را دارا است و اوراق اجاره و مضاربه، داراي کمترین ریسک شریعت هستند.

ریسک عدم جمع آوري وجوه به میزان کافی: بیشترین ریسک عدم جمع آوري وجوه در اوراق سلف، اجاره و مرابحه است زیرا در این اوراق، بحث پیش خرید یا اجاره مطرح است که بایستی وجوه به میزان کافی جمع آوري شود تا قرارداد را منعقد گردد ولی در اوراق مضاربه و مشارکت که بحث تجارت و شراکت مطرح است و نیازی جمع آوری دقیق مبالغ نمی باشد، کمترین ریسک وجود دارد.

هر یک از صکوک ریسکهای اختصاصی نیز دارند. به عنوان مثال اوراق اجاره دارای 15 نوع ریسک می باشد که به دلیل مفصل بودن مبحث از معرفی آنها در این مقاله اجتناب می شود. ریسکهای اختصاصی اوراق صکوک بطور خلاصه در جدول ذیل نمایش داده می شود:

بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار

به هر محل فیزیکی یا غیر فیزیکی که داخل آن داد و ستد انجام شود، بازارهای سرمایه و مالی گفته می شود.
اوراق بهادار نوعی ابزار مالی محسوب می شود که از ارزش مالی برخوردارند و حقوقی مالی برای مالک خود ایجاد می‌کنند.

در این مقاله به معرفی و بررسی انواع اوراق بهادار خواهیم پرداخت.

به هر محل فیزیکی یا غیر فیزیکی که داخل آن داد و ستد انجام شود، بازارهای سرمایه و مالی گفته می بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار شود. در حقیقت از ساده ترین بازارهای محلی تا بازار سهام و اوراق، همگی بازارهای مالی یا Financial market هستند. همچنین بازارهای مالی شامل بازار پول، بازار اوراق بهادار، بازار مبادلات ارزی، بازار طلا و بازار بورس می شود.

• مفهوم و تفاوت بازار پول و بازار سرمایه:

بازار پول بازاریست که اشخاص حقیقی و حقوقی، شرکت ها و بنگاه های تجاری با استفاده از ابزاری مانند سپرده، وام وثیقه، حواله، برات(سند اقتصادی) و . اموال خود را رد و بدل می کنند و این بازار مقدار و سرعت نقدشوندگی خیلی بالایی دارد. بازار سرمایه بازار بورس اوراق بهادار است.

بازار پول مدت زمان ثابت و مشخصی دارد و قراردادی است، مثلا ممکن است افراد قراردادهای یکساله تا چندساله داشته باشند. در این بازار وثیقه، وام، حواله و برات استفاده می شود. ولی در بازار سرمایه خرید و فروش کوتاه مدت تا بلند مدت است و مدت مشخصی ندارد. ابزار کار در این بازار اوراق بهادار، سهام و انواع آن است.

• بازار مبادلات ارزی:

بازار خرید و فروش ارزهای خارجی و داخلی، مانند بازار فارکس، بازار ارزهای رمز نگار یا دیجیتال

این بازار مانند سهامداریست، در بازر بورس صندوق طلا یا صندوق سکه خرید و فروش می شود. به جای خرید طلا یا سکه در بازار که کارمزد و مالیات و ارزش افزوده بالایی دارد که در واقع در زمان خرید آن نزدیک 17% در ضرر خواهید بود، می توانید با خرید صندوق طلا یا سکه به هر مقدار مورد نیاز، کارمزد کمتری بپردازید.

• انواع صندوق های طلا و سکه:

_ صندوق سکه طلا گوهر

_ عیار (صندوق سکه پشتوانه طلای مفید)

_ زر (صندوق سکه پشتوانه سکه طلای زر)

• اوراق بهادار چیست و انواع آن کدامند؟

اوراق بهادار نوعی ابزار مالی محسوب می شود که از ارزش مالی برخوردارند و حقوقی مالی برای مالک خود ایجاد می‌کنند. که بسته به موقعیت و مالکیت شخص دارنده به چند دسته اوراق بدهی یا اوراق قرضه، اوراق صاحبان سهام مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه یا اوراق مشارکت، مشتقات یا ابزار مشتقه، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک تقسیم می گردد؛ که هر کدام ارزشی مالی برای مالک خود به همراه دارند.

در ذیل توضیح مختصری در مورد هر نوع اوراق بهادار ارائه شده است، برای اطلاعات بیشتر و به وبلاگ بورس کست مراجعه کنید.

_ اوراق بدهی یا اوراق قرضه اوراقیست که شرکت صادر کننده متعهد است در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره‌های مشخص به او پرداخت کند و در نهایت در زمان فرا رسیدن سررسید نیز اصل مبلغ دریافتی تسویه می شود.

_ سهام یا اوراق حقوق صاحبان سهام یکی از مهمترین و متداول‌ترین انواع اوراق بهادار است و بیشتر حجم معاملات در بازار بورس به سهام تعلق دارد. این اوراق ریسک بیشتری نسبت به اوراق بدهی دارد ولی از طرفی بازدهی بیشتری نیز برای سرمایه گذار به دنبال خواهد داشت. سهام انواع مختلفی دارد، از جمله:

سهام عادی که در بازار بورس تهران خرید و فروش می شود.

سهام ممتاز نوعی سهم است که سود مشخصی دارد.

سهام جایزه در زمان افزایش سرمایه شرکت به سرمایه گذار تعلق می گیرد که به صورت سهام اسمی در نظر گرفته می شود.

حق تقدم نیز سهامی به قیمت ارزش اسمی است که در زمان افزایش سرمایه شرکت به سرمایه گذاران پیشین پیشنهاد داده می شود.

برای آشنایی با میزان ریسک پذیری کلیک کنید.

_ اوراق مشتقه به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار دارایی دیگر در بازاری که معاملات آن بر اساس یک کالای فیزیکی یا دارایی پایه صورت می‌پذیرد کاربرد دارد و به طور کلی چهار نوع اوراق بهادار مشتقه اصلی داریم:

قراردادهای اختیار معامله

_ اوراق مشارکت بازدهی تضمین شده ای دارند و بنابراین هیچ گونه ریسکی را متوجه سهامدار نمی کند، در حقیقت اوراق مشارکت اوراقیست که بیانگر مشارکت دارنده آن در یک طرح است و سود اوراق مشارکتی که در کشور منتشر می شود توسط بانک ها و موسسات مالی معتبر و یا دولت تضمین می شود، بنابراین خریدار این اوراق اطمینان دارد که در سررسید های مشخص سود تعهد شده را دریافت می کند.

مشاوران بورس کست با بهره گیری از آخرین دانش روز بازارهای سرمایه به صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری آماده پاسخ گویی به سوالات شما هستند تا شما دوستان بتوانید به راحتی در هر زمان از هرکجا و با هر دستگاهی به سود مورد نظر خود برسید.

جزئیات طرح فروش اوراق سکه/ مردم نگران تحویل سکه‌های پیش فروشی نباشند

تفاهم سه جانبه بانک مرکزی، بورس کالا و کارگزاری بانک ملی برای انتشار عرضه اوراق سلف استاندارد سکه‌های پیش فروش شده در حالی به امضا رسیده که بزودی سکه های پیش فروشی در قالب اوراق، امکان معامله در بورس را پیدا خواهند کرد.

به گزارش ایسنا، این اتفاق در حالی رقم خواهد خورد که به اعتقاد کارشناسان و صاحب نظران اجرای این طرح می‌تواند ضمن ایجاد تعادل در بازار سکه، موجب افزایش نقدشوندگی سرمایه‌های خریداران سکه‌های پیش فروش شده، شود. ضمن اینکه بانک مرکزی نیز به کمک این طرح می‌تواند به طور کامل به تعهدات خود عمل کرده و ریسک‌های ناشی از نگهداری و تقلب را برای خریداران سکه فیزیکی به حداقل برساند. چرا که با این روش خریدار سکه می‌تواند پیش از موعد تحویل، سکه خود را بدون نگرانی بابت نگهداری آن به راحتی بفروشد و یا در زمان سررسید، سکه خود را با ارایه گواهی سلف استاندارد سکه از خزانه دریافت کند.

در همین ارتباط، مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک ملی ایران در گفت‌وگو با ایسنا، پیرامون جزئیات اجرای این تفاهم نامه در بستر بورس کالا اظهار کرد: این طرح در حالی به کمک بانک مرکزی و با استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا به اجرا در می آید که سکه های پیش فروش شده توسط بانک مرکزی به صورت اوراق سلف استاندارد در بازار بورس قابلیت معامله پیدا کرده و براساس عرضه و تقاضا می تواند خرید و فروش شود.

محمدحسن ابراهیمی سرو علیا افزود: در این طرح، خریدار سکه‌های پیش فروش شده در زمان سررسید می‌تواند با مراجعه به شعب بانک ملی سکه خود را تحویل گرفته و یا پیش از موعد تحویل، اوراق سلف استاندارد آن را در بازار بورس کالا معامله کند.

وی قابلیت معامله ثانویه این اوراق را یک مزیت مهم اجرای این طرح دانست و گفت: به کمک بستر معاملاتی بورس کالا می‌تواند این اوراق را پیش از سررسید معامله کرد و افرادی که از بانک مرکزی سکه پیش خرید کرده بودند می توانند قبل از فرارسیدن موعد تحویل، سکه خود را در قالب این اوراق به فروش رسانده و دارایی خود را نقد کنند.

وی ادامه داد: به کمک راه‌اندازی معاملات ثانویه برای سکه های پیش فروشی در بورس کالا، می‌توان بازار سکه را به سمت نقدشوندگی بیشتر پیش برد. بطوریکه آخرین فردی که این اوراق را در زمان سررسید در اختیار دارد می‌تواند با مراجعه به شعب بانک ملی سکه خود را تحویل بگیرد.

هیچ نگرانی بابت تحویل سکه نیست

مدیرعامل این شرکت کارگزاری در خصوص نگرانی‌های ایجاد شده در خصوص تحویل سکه‌های پیش فروش شده، گفت: مردم از بابت تحویل سکه‌های خریداری شده خود نگران نباشند و هر شخصی که دارنده گواهی سکه باشد می تواند با ارایه آن سکه خود را در سررسید از بانک دریافت کند. بطوریکه می‌توان این اطمینان خاطر را به مردم ارایه کرد که حق آنها برای تحویل سکه های پیش فروش شده کاملا محفوظ است و آنها می توانند به این طرح اعتماد کنند.

ابراهیمی سرو علیا ادامه داد: به عنوان مثال فردی که سکه پیش فروش شده برای سررسید پایان تیرماه را خریداری کرده، در زمان سررسید هم می تواند سکه خود را تحویل بگیرد و هم می تواند با نگهداری اوراق منتشر شده، سکه خود را تا زمانی که بخواهد در بانک نگهداری کند.

وی در خاتمه سخنان خود با بیان اینکه انتشار اوراق مذکور در قالب اوراق سلف استاندارد خواهد بود، در خصوص اثرات اجرای این طرح بر روند قیمت ها و عرضه و تقاضا در بازار سکه نقدی گفت: اجرای چنین طرحی در بورس کالا قطعا می‌تواند در روند قیمت‌ها در بازار نقدی سکه اثر گذار بوده و به ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا کمک کند. ضمن اینکه به کمک ظرفیت های موجود در بورس کالا می توان به افزایش نقدشوندگی در بازار این کالای سرمایه ای کمک کرد.

معرفی سایت TSETMC (سایت مدیریت فناوری بورس تهران)

مهم ترین سایت در حوزه بازار سرمایه سایت TSETMC است. این نام که برگرفته از عبارت Tehran Securities Exchange Technology Management Co می‌باشد، معرف سایت مدیریت فناوری بورس تهران است. این سایت دیده بان بازار بورس است که زیرنظر سازمان بورس و اوراق بهادار تهران فعالیت میکند.

هدف سایت TSETMC اطلاع رسانی لحظه‌ای و با کیفیت به سرمایه‌گذاران و کلیه فعالان بازار سرمایه است.

در ساعاتی که بازار معاملات باز است تمامی اطلاعات سایت ثانیه به ثانیه به‌روزرسانی می‌شود.

در این سایت هر نماد بورسی یک صفحه دارد که اطلاعات قیمتی، معاملاتی، بازده هر سهم و نمودار قیمت آن را نمایش میدهد.

ما در مقاله پیش‌رو به توضیح کامل بخش های این سایت می پردازیم.

خانه

به محض ورود به سایت TSETMC شما وارد صفحه‌ای به عنوان خانه سایت می‌شوید.

دراین صفحه شما دو بخش بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران را مشاهده میکنید. نخست بخش شاخص های منتخب است. در این بخش شما اطلاعات شاخص های مهم از جمله شاخص کل، شاخص قیمت، شاخص هم وزن و… را میبینید. اطلاعاتی مثل مقدار، تغییر، درصد تغییر، بیشترین و کمترین مقدار تغییر هر شاخص در یک روز کاری بازار.

هردو بخش بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران اطلاعات نمادهای پر تراکنش هر روز را نشان میدهد. اطلاعاتی از قبیل قیمت پایانی، قیمت آخرین معامله، درصد تغییر قیمت در یک روز.

در سمت راست هر دو بخش چکیده‌ای از اطلاعات مهم یک روز کاری بازار، وضعیت بازار( باز یا بسته بودن)، شاخص ها و اطلاعات نمادهایی که در آن روز بیشترین تاثیر را در بازار داشته‌اند نشان داده شده است.

بورس اوراق بهادار تهران

بخش بورس اوراق بهادار تهران خود از چند زبانه تشکیل شده است.

اولین زبانه همان بخش در یک نگاه است که اطلاعاتی مثل وضعیت بازار، شاخص کل، اطلاعات قیمت، حجم معاملات، اطلاعات نماد های پرتراکنش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس (که به طور رسمی در بورس پذیرفته شده‌اند) را نمایش میدهد.

زبانه های دیگر اطلاعات شاخص ها (شاخص کل، هم وزن، آزاد شناور، شاخص صنعت و…) اوراق مشتقه، اوراق بدهی و اختیار معامله را از لحاظ ارزش بازار، قیمت پایانی، قیمت معامله، حجم معاملات نشان میدهند.

در زبانه قیمت ها چند نمونه از نمادهایی که بیشترین افزایش و کاهش قیمت را طی یک روز معاملاتی پشت سر گذاشته اند میبینیم. زبانه عرضه و تقاضا نمادها با بیشترین عرضه و تقاضا در یک روز معاملاتی نشان داده می‌دهد. در زبانه نمادهای مشمول تعلیق هم نام این نمادها و اختصاری از دلیل تعلیق آن ها را مشاهده میکنید.

فرابورس

بخش فرابورس سایت TSETMC شامل زبانه هایی شبیه به بخش بورس و زبانه هایی مربوط به بازار پایه و شرکت های کوچک و متوسط است.

فرابورس، بورس انرژی، بورس کالا سه مورد از دیگر بازار های بورس فعال در ایران هستند. اگر با این بازارها آشنا نیستید، مقاله انواع بورس در ایران را مطالعه کنید.

بازار پایه خود از سه بخش زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده است. فرق بین این بازارها در دامنه نوسان آن هاست. براساس آخرین تغییرات مصوب از سوی سازمان بورس دامنه نوسان قیمت در نمادهای تابلو زرد بازار پایه فرابورس ایران مثبت ۳ درصد و منفی ۲ درصد ، در تابلوی نارنجی، دامنه نوسان انجام معاملات مثبت و منفی ۲ درصد و در تابلوی قرمز، مثبت و منفی ۱ درصد است

زبانه‌ی شرکت های کوچک و متوسط به دو بخش رشد و دانش بنیان دسته بندی می‌شود که در هر کدام اطلاعات نماد های پربیننده نمایش داده شده است.

بورس انرژی

بورس انرژی بازار حامل های انرژی از نوع نفت، گاز، برق و سایر حامل ها و مشتقات آن ها است. در زبانه های مختلف این بخش اطلاعات بازار فیزیکی، بازار برق، بازار سایر اوراق بهادار، سلف استاندارد و سامانه مظنه‌یابی را مشاهده میکنید.

در بخش سلف استاندارد میتوانید اطلاعات قیمتی و معاملاتی سلف های موازی را ببینید.

سامانه مظنه‌یابی سامانه‌ای برای مضنه‌یابی عرضه های پیش‌رو و عرضه های تازه انجام شده است.

شبکه کدال

کدال یکی از مهم‌ترین سایت های اطلاع رسانی در حوزه مالی است. نام این سایت برگرفته از عبارت Comprehensive Database Of All Listed Companies بوده و معرف بانک اطلاعاتی همه جانبه شرکت ها است. هدف اصلی این سایت شفاف سازی از طریق انتشار اطلاعیه های منتشر شده از سوی شرکت ها است. این سایت زیرنظر سازمان بورس اوراق بهادارفعالیت میکند. در سایت TSETMC بخشی به عنوان شبکه کدال نام‌گذاری شده که اطلاعیه های منتشره در سایت کدال را بازنشر میکند. اطلاعیه هایی مثل صورت های مالی، گزارش فعالیت هیات مدیره، تصمیمات مجمع عمومی و…

با مطالعه مقاله کدال چشم بورس میتوانید این سایت را بهتر بشناسید. در این مقاله بخش های مختلف کدال را آموزش داده‌ایم و شما را برای پیدا کردن اطلاعیه ها راهنمایی میکنیم.

صندوق های سرمایه‌گذاری

صندوق سرمایه‌گذاری یک نهاد مالی است که با هدف جمع‌آوری سرمایه های خرد و سرمایه‌گذاری در قالب سبدی از اوراق بهادار فعالیت میکند. در بخش صندوق های سرمایه‌گذاری سایت TSETMC نام صندوق ها، اطلاعات صندوق ها از قبیل مدیر، ضامن نقدشوندگی، بازدهی (ماهانه، سه ماهه، شش ماهه، سالانه) را میبینیم. صندوق ها بر اساس انواع آن ها به درامد ثابت، سهامی، مختلط، بازارگردانی، جسورانه، طلا، زمین و ساختمان ، پروژه و اختصاصی بازارگردانی دسته‌بندی می‌شوند. (البته توجه داشته باشید که بهترین منبع برای مقایسه صندوق ها سایت فیپ ایران است)

بورس کالا

در بخش بورس کالا زبانه های سلف استاندارد، صندوق های کالایی، گواهی سپرده کالایی، قراردادهای اختیار معامله و معاملات بازار فیزیکی همگی با حجم، ارزش، قیمت روز، قیمت پایانی و اعلانات نمایش داده شده است.

بر نوار بالایی سایت TSETMC آیکون های مختلفی قرار گرفته که یکی از مهم ترین آن ها نمایش فهرست است. به کمک این بخش شما میتوانید اطلاعات جزیی‌تر درباره روند بازار به دست بیاورید. دسترسی به دیده بان بازار، امکان مقایسه شرکت ها با یکدیگر، امکان مقایسه شرکت های هم گروه، بررسی تغییرات در سهام سهامداران عمده، همگی از جمله امکانات این بخش هستند.

آیکون Languages به استفاده کنندگان سایت این امکان را میدهد تا اطلاعات را به زبان های مختلف مطالعه کنند.

گفتیم که هر نماد در سایت TSETMC یک صفحه مختص به خود دارد. هر صفحه از زبانه های مختلف تشکیل شده که به شما این امکان را میدهد تا درباره نماد مورد نظر خود اطلاعات جامع به دست آورید. اطلاعات بنیادی در خصوص هر سهم مثل ترازنامه، سود و زیان، DPS ،EPS، سهامدارن و…

در بخش جست و جو شما میتوانید با وارد کردن نام نماد بورسی موردنظر خود وارد صفحه آن نماد بشوید و اطلاعات آن را بررسی کنید.

از دیگر امکانات سایت TSETMC انتشار اخبار و تازه های بازار سرمایه و تولید محتوای آموزشی در این حوزه است.

یکی دیگر از آیکون های مهم نقشه بازار است. در این نقشه نمادها بر حسب صنعت به گروه های مختلف دسته‌بندی شده‌اند. نمادهایی که روند قیمت آن ها طی یک روز معاملاتی رشد کرده با رنگ سبز و نمادهایی که افت قیمت داشته‌اند با رنگ قرمز نشان داده شده‌اند. نقشه بازار شمای کلی از وضعیت یک روزه بازار را به کمک تصویر به شما نشان میدهد.

اوراق سلف نفتی چیست؟

در حالی که ابهامات زیادی پیرامون انتشار اوراق سلف نفتی وجود داشت که مانع از انتشار آن در دی ماه شد اما با مذاکرات مختلف این اوراق در جلسه هفته گذشته هیات پذیرش بورس انرژی در چهارمین بورس کشور پذیرفته شد تا شاید زمینه انتشار آن در آینده نزدیک فراهم شود.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پس از گذشت حدود یک سال از وعده عرضه اوراق سلف نفتی توسط وزارت نفت، با وعده مسئولان نفتی و بورسی قرار شد این اوراق در دی ماه امسال توسط بانک سپه منتشر شود اما ابهامات زیادی پیرامون انتشار این اوراق وجود داشت که مانع از عرضه در دی ماه شد.

در حالی که ابهاماتی همچون فروش اوراق قبل از سررسید و تضعیف پول ملی با نوسانات نرخ ارزو نیز سود این اوراق وجود داشت که با برگزاری جلسات مختلف توسط مسئولان بورس و شرکت نفت، گویا تمام ابهامات این اوراق برطرف شد و در دومین جلسه هیات پذیرش بورس انرژی اوراق سلف نفتی مورد پذیرش قرار گرفت و فروش دلاری و ریالی نفت به مردم یک گام به گام های آخر خود نزدیک شد.

انتشار اوراق به صورت دلاری و ریالی

در این خصوص محمودرضا خواجه نصیر- مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس – در گفت‌وگو با ایسنا به جزئیات پذیرش این اوراق اشاره کرد و گفت: اوراق سلف نفتی در جلسه اخیر هیات پذیرش به دو صورت دلاری و ریالی مورد پذیرش قرار گرفت به طوری که این اوراق با سود حداقل ۸۰ درصدی در قرارداد ریالی و سود حداقل ۳۰ درصدی در قرارداد دلاری منتشر می شود.

وی زمان سررسید این اوراق را پایان سال ۹۴ دانست و ضمن بیان اینکه این اوراق با دارایی پایه نفت خام سنگین ایران منتشر می شود، عنوان کرد: با پذیرش اوراق سلف نفتی قرار است در مرحله اول ۵۰۰ میلیون دلار اوراق از طریق شبکه کارگزاری و بانک سپه منتشر شود.

این مسئول سازمان بورس با بیان اینکه زمان انتشار این اوراق توسط شرکت ملی نفت اعلام می‌شود، خاطرنشان کرد: این اوراق در طول دوره یعنی بین زمان عرضه اولیه و سررسید نهایی در قالب بازارگردانی مبادله می‌شود و مجموعه تامین سرمایه امید و بانک سپه این کار را انجام می‌دهند.

هدف از انتشار اوراق

خواجه نصیر امکان اختیار فروش تبعی و تسویه نقدی در زمان سر رسید را از ویژگی‌های این اوراق دانست وعنوان کرد: هدف از انتشار این اوراق این است که بخشی از نقدینگی دلاری که در پی نوسانات دلار ایجاد شده است از مردم جذب شده و به سمت تولید هدایت شود.

وی توضیح داد: همه مردم می‌توانند این اوراق را خریداری کنند به طوری که هر قرارداد یک بشکه خواهد بود و خرید آن سقفی ندارد همچنین قیمت گذاری این اوراق نیز بر اساس قیمت روز نفت در زمان سر رسید طراحی شده است.

این مسئول سازمان بورس با بیان اینکه امیدنامه این اوراق به زودی از سوی بورس انرژی منتشر می‌شود، خاطرنشان کرد: بورس آمادگی انتشار این اوراق را دارد و پنج روز بعد از تعیین زمان توسط شرکت نفت، اوراق سلف نفتی منتشر می‌شود.

نحوه فروش قبل از سررسید اوراق

همچنین شاپور محمدی – مدیر عامل بورس انرژی – در مورد جزئیات انتشار و فروش اوراق قبل از سررسید به ایسنا گفت: این اوراق دارای سررسید در سال ۹۴ است ولی اگر مردم بخواهند قبل از سررسید این اوراق را به وجه نقد تبدیل کنند، باید آن را در بورس انرژی عرضه کنند تا به وجه نقد مورد نیاز خود دست پیدا کنند. البته اگر مردم نتوانند این اوراق را به خریدارانی که در بازار حضور دارند، بفروشند بازارگردان این اوراق یعنی شرکت تامین سرمایه امید اوراق را از مردم خریداری کرده تا مشکلی در نقدشوندگی این اوراق به وجود نیاید.

او گفت:بازدهی حداقلی به صورت ریالی حدود ۸۰ درصد و بازده دلاری حدود ۳۰ درصد طی سه سال برای این اوراق در نظر گرفته شده است و ریسک نقدشوندگی متوجه این اوراق نیست.

وی همچنین توضیح داد: اگر قیمت جهانی نفت بالاتر از حد اعلامی باشد، مردم می توانند به بازده بیشتری دست یابند یا اینکه در بازار از طریق فروش این اوراق به اشخاص دیگر، در صورتی که قیمت نفت بالاتر باشد، بازده بالاتری را کسب کنند.

محمدی خاطرنشان کرد: بنابراین در سود کوتاه مدت این اوراق اندکی کمتر از ۱۰ درصد دلاری یا ۲۰ درصدی که به عنوان بازده سالانه این اوراق در نظر گرفته شده است، محقق خواهد شد. زیرا تامین سرمایه امید به عنوان بازارگردانی که وارد فعالیت می‌شود، باید دارای یک درآمدی برای این کار باشد، در نتیجه نرخ بازخرید توسط بازارگردان، اندکی پایین تر از بازده واقعی است.

تفاوت سلف نفتی با اوراق مشارکت

مدیرعامل بورس انرژی به تفاوت اساسی این اوراق با اوراق مشارکت اشاره و تصریح کرد: اوراق سلف نفتی دارای اختیار فروش تبعی است و خریدار این اوراق در فروش آن مختار است که در سررسید به شرکت نفت بفروشد یا از طریق بازار به دیگران بفروشد، که همین آپشن، این اوراق را متمایز می کند، چون بازده این اوراق می تواند بیشتر از بازده تعیین شده یا اوراق مشارکت باشد.

وی تاکید کرد: اما این بازده اضافی یک بازده احتمالی است و قطعی و معین نیست، بلکه ممکن است در همان سطح اعلام شده باقی بماند که بستگی به شرایط بازار جهانی نفت دارد.

محمدی در پاسخ به این سوال که وزارت نفت چه سطحی را تضمین کرده که سود اوراق سلف نفتی را پرداخت کند، گفت: ۱.۸ برابر قیمت ریالی و ۱.۳ قیمت دلاری تضمین شده است. یعنی کسی که ۱۰۰ هزار تومان از این اوراق را خریدای می کند، وزارت نفت تضمین کرده در سررسید ۱۸۰ هزار تومان خریداری کند و اگر کسی ۱۰۰ دلار از این اوراق را بخرد، در سررسید ۱۳۰ دلار مبلغ خرید است.

محمدی ادامه داد: البته در سلف موازی استاندارد که یک محصول مالی ایرانی است، ویژگی هایی وجود دارد از جمله اینکه افراد می توانند این اوراق را قبل از سررسید بارها خرید و فروش کنند و این کاری است که توسط سازمان بورس و وزارت نفت طراحی شده است و به عنوان ابزاری جذاب در آینده در بورس انرژی معامله می شود.

وی همچنین اظهار کرد: مبنای قیمت نفتی که در سلف نفتی مورد محاسبه قرار می گیرد، قیمت نفت عمان و دبی است که در امیدنامه تهیه شده به وسیله تامین سرمایه امید و وزارت نفت تصریح شده و در اعلامیه های عرضه هم مبنای محاسبه، قید خواهد شد.

اوراق سلف نفتی چیست ؟

به گزارش ایسنا،در تعریف قرارداد سلف نفت باید گفت که سلف نفتی قراردادی است که بر اساس آن شرکت ملی نفت ایران یا شرکت‌های تابعه، مقدار معینی نفت خام را بر اساس مشخصات قرارداد سلف، در برابر بهای نقد، به فروش می‌رساند تا در سررسید مشخص به خریدار تحویل دهد.

به این ترتیب با هماهنگی وزارت نفت،بانک مرکزی و بازار سرمایه قرار است برای اولین بار در کشور اوراق سلف نفتی به میزان یک میلیون بشکه و حداکثر ۵ میلیون بشکه نفت خام به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار به صورت ریالی و ارزی (بر مبنای واحد پولی دلار) منتشر شود.

این اوراق یکی از جذاب‌ترین و پرسودترین اوراق بهادار کشور مبتنی بر دارایی واقعی نفت و مرتبط با احکام اسلامی بوده که قرار است توسط شرکت ملی نفت ایران و متعهد پذیره نویسی و بازارگردانی تامین بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار سرمایه امید منتشر شده و به طور همزمان در شعب منتخب بانک سپه و شبکه کارگزاری عرضه شود.

سف نفتی بر اساس قرارداد سلف موازی استاندارد نفت بوده و بسیار جذاب است زیرا در آن سود بین دوره پرداخت نمی‌شود و مشابه حسابهای بلندمدت بانکی است با این تفاوت که قبل از سررسید امکان فروش آن وجود دارد این در حالی است که نقدشوندگی آن برای سرمایه گذار از طریق فعالیت بازارگردانی لحاظ می‌شود.

هر سند این اوراق صد دلار بوده و قرار است در دو نماد دلاری و ریالی منتشر شود و در هر صورتی که خریداری شود شرکت ملی نفت در زمان سررسید به سرمایه گذاران حق اختیار فروش می دهد.

منابع حاصل از فروش این اوراق قرار است در پروژه‌های پارس جنوبی و میادین مشترک نفتی صرف شده و سرمایه گذاری به صورت ریالی و پوشش ریسک سرمایه‌گذاری در صورت افزایش نرخ دلار، سرمایه‌گذاری در نفت به عنوان یک کالای استراتژیک و تضمین حداقل سود اوراق مشارکت توسط وزارت نفت از مزایای ریالی این اوراق است.

گواهی سلف نفت نیز سندی مشتمل بر مجموع دارایی خریدار از قراردادهای سلف است، این گواهی در طول دوره معاملاتی مبنای انجام معاملات و پس از پایان آن دوره، مبنای تسویه نقدی یا تحویل فیزیکی قرارداد سلف خواهد بود.

خریدار سلف نفت می‌تواند قبل از سررسید، بر اساس قرارداد سلف دیگری، مقدار معینی نفت خام به صورت کلی فی‌الذمه به خریدار جدید بفروشد و او را به شرکت ملی نفت ایران جهت دریافت نفت خام یا تسویه نقدی حواله دهد. به این قرارداد سلف موازی می‌گویند، چند نکته در سلف موازی مورد توجه است.

در این اوراق شرکت ملی نفت ایران با اعطای گواهی سلف، به خریدار سلف نفت اجازه می‌دهد در صورتی که قبل از سررسید اقدام به فروش سلف موازی نفت کرد، می‌تواند با تحویل گواهی سلف، خریدار جدید را جهت تحویل نفت خام یا تسویه نقدی به شرکت ملی نفت ایران حواله دهد.

مدیریت ریسک گواهی‌های سلف موازی نفت

دارندگان اوراق سلف در سررسید می‌توانند با تحویل گواهی سلف، نفت خام دریافت کنند کما اینکه می‌توانند با فروش نفت خام به شرکت ملی نفت ایران به قیمت روز، تسویه نقدی کنند؛ در سررسید ممکن است قیمت نفت خیلی نوسان داشته باشد و این باعث ریسک بالا برای دارندگان اوراق شود.

برای پوشش این ریسک می‌توان از قراردادهای اختیار معامله استفاده کرد؛ به این صورت که شرکت نفت در کنار قرارداد اصلی فروش سلف نفت، حق اختیار فروش نفت در سررسید به قیمت معین، به خریدار سلف می‌فروشد و در مقابل حق اختیار خرید به قیمت معین در سررسید از خریدار سلف می‌خرد.خریدار سلف نیز زمانی که به قرارداد سلف موازی اقدام به فروش سلف می‌کند این دو حق و تعهد را به خریدار جدید سلف منتقل می‌کند.

حق اختیار خرید و فروش

حق اختیار فروش، قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی شرکت ملی نفت ایران به خریدار داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار فروش مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد، در تاریخ سررسید به خریدار داده می‌شود.این حق اختیار قابلیت خرید و فروش مستقل ندارد و منحصرا با اجازه شرکت ملی نفت ایران در قرار داد سلف موازی به خریدار جدید منتقل می‌شود.

حق اختیار خرید نیز قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی خریدار به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار خرید مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد در تاریخ سررسید به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود.

تسویه سلف نفت

بر اساس اعلام مشاور عرضه اوراق سلف نفتی و بعد از انجام بررسی های لازم قرار است عرضه نفت خام به مردم در قالب این اوراق در معاملات دلاری با تعیین سود حداقل ۳۰ درصدی به صورت ۳ ساله بر اساس قیمت نفت و بازخرید قبل از سررسید به بازارگردان با سود روز شمار ۷ درصد و در معاملات ریالی با سود حداقل ۸۰ درصدی و بر اساس قیمت نفت ضربدر ارز مبادله ای و بازخرید قبل از سررسید به بازارگردان با سود روز شمار ۲۰ درصد صورت گیرد.

در سررسید گواهی‌های سلف چند حالت ممکن است رخ دهد و متناسب آن چند گزینه برای بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار تسویه نقدی یا فیزیکی قابل تصور است.به طوری که اگر در سررسید، قیمت نفت خام پایین‌تر از ۱۴۰ دلار است، در این فرض دارنده گواهی سلف ترجیح می‌دهد به جای تسویه فیزیکی از حق اختیار فروش خود استفاده کرده و هر بشکه نفت خام را به ۱۴۰ دلار به بانی (شرکت ملی نفت ایران) بفروشد و تسویه نقدی کند.

اگر در سررسید، قیمت نفت خام بالاتر از ۱۴۰ و پایین‌تر از ۱۶۰ دلار است، در این فرض دارنده گواهی سلف می‌تواند تقاضای تسویه فیزیکی نفت کند.اما اگر در سررسید، قیمت نفت خام بالاتر از ۱۴۰ و پایین‌تر از ۱۶۰ دلار است، در این فرض دارنده گواهی سلف می‌تواند با فروش نفت خام به قیمت روز با بانی (شرکت ملی نفت ایران) تسویه نقدی کند.

اگر در سررسید، قیمت نفت خام بالاتر از ۱۶۰ دلار است، در این فرض بانی (شرکت ملی نفت) ترجیح می‌دهد به جای تسویه فیزیکی از حق اختیار خرید خود استفاده کرده و هر بشکه نفت خام را به ۱۶۰ دلار از دارندگان گواهی سلف خریداری کرده و تسویه نقدی کند.

سازمان بورس و اوراق بهادار حق دارد برای احراز شرط قدرت بر تسلیم، تنها به شرکت ملی نفت ایران (یا شرکت‌های تابعه) و به کسانی که گواهی سلف نفت دارند اجازه فروش سلف موازی نفت دهد.

به گزارش ایسنا،در حالی اوراق سلف نفتی در دی ماه امسال به دلیل نوسانات نرخ بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار ارز و ترس از تلاطم بیشتر در بازار ارز مجال عرضه پیدا نکرده بود که اکنون با پذیرش این اوراق در بورس انرژی تمامی بسترها و اقدامات لازم از سوی سازمان بورس برای انتشار آن انجام شده است و باید دید که وزارت نفت و بانک مرکزی به چه توافقی در انتشار این اوراق می رسند و این اوراق را چه زمانی منتشر می کنند و آیا وزات نفت تمایلی به عرضه این اوراق در بازار را دارد و با توجه به نوسانات دلار این نفت را به صورت دلاری و ریالی به مردم عرضه می کند یا اینکه همانند اسفند سال گذشته از عرضه آن منصرف شده و به سراغ اوراق مشارکت می رود؟