وضعیت صعود و نزول بازارها

نمودار 3 - واکنش‌های قیمت به محدوده کلیدی دوّم

افت ارزش افغانی در برابر دالر؛ بهای مواد اولیه و نفت صعود کرد

در حال حاضر، یک دالر امریکایی در بازار‌های افغانستان به بالاتر از ۱۲۵ افغانی تبادله می‌شود که به گفتۀ صرافان نرخ دالر در برابر افغانی با گذشت هر ساعت در تغییر است.

با افزایش نرخ دالر در برابر پول افغانی، دو روز پیش دروازۀ سرای شهرزاده به روی صرافان بسته شد که این اقدام طالبان، واکنش‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشت.

بانک مرکزی افغانستان می‌گوید که تلاش‌هایش را برای ثبات ارزش پول افغانی در برابر دالر آغاز کرده و مقام‌های این بانک در روزهای اخیر، نشست‌های متعددی را با شماری از صرافان، نمایندگان بانک‌ها و تجار افغان برگزار کرده اند.

این بانک روز سه‌شنبه ۱۴ دسمبر (۲۳ قوس) گفت که تلاش‌ها برای جلوگیری از کاهش ارزش پول افغانی در برابر دالر امریکایی جریان دارد و به زودی این وضعیت تغییر خواهد کرد.

برخی از آگاهان مسایل اقتصادی، آینده مبهم سیاسی، افزایش تقاضاها به پول دالر و قاچاق این پول به کشورهای همسایه را از عوامل عمدۀ افت ارزش افغانی در این کشور عنوان می‌کنند.

محمد عیسی رضایی، کارشناس مسایل اقتصادی به صدای امریکا گفت که طالبان تا کنون هیچ اقدام عملی برای جلوگیری از قاچاق پول دالر از افغانستان به کشورهای همسایه به ویژه پاکستان نکرده اند.

آقای رضایی افزود: "اگر وضعیت به همین سمت و سو به پیش‌برود و حکومت طالبان، حالت انفعالی را ادامه دهد، من فکر می‌کنم که وضعیت بدتر خواهد شد. و تاوان این همه را مردم افغانستان خواهند پرداخت."

'دو برابر شدن' نرخ مواد خوراکی

برخی از باشندگان کابل می‌گویند که تمامی قیمت‌های کالاها در بازارهای این شهر و ولایات به گونۀ سرسام‌آور افزایش یافته و ادامۀ این وضعیت، بسیاری مردم را به فقر و گرسنگی سوق خواهد داد.

محمد نوید، یکی از دوکانداران عمده در کابل به صدای امریکا گفت که قیمت بسیاری از مواد اولیه در بازارهای این شهر دو برابر شده و همچنین برخی از دوکان‌داران به همین دلیل، دروازۀ دوکان‌های خود را قفل کرده اند.

آقای نوید افزود که در حال حاضر، یک بوری آرد درجه اول، به حدود ۳۴۰۰ افغانی و یک قطعی روغن کلان به بالاتر از ۳۰۰۰ افغانی به فروش می‌رسد.

پیش از این نرخ این موادهای خوراکی به کمتر از ۲۰۰۰ افغانی در بازارهای کابل بود. برخی از باشندگان کابل می‌گویند که با افزایش نرخ مواد اولیه و سوخت، آنان توان خرید آن را ندارند.

محمد فیصل، از باشندگان کابل که با مسلط شدن طالبان کار دولتی‌اش را از دست داده به صدای امریکا گفت که ادامۀ این وضعیت، مردم را با مشکلات زیادی اقتصادی در فصل زمستان مواجه خواهد کرد.

او افزود: "از چهار ماه به این‌سو بیکار استم و در این مدت هیچ عایدی نداشتم. کار پیدا نمی‌شود و اگر پیدا هم شود پول نسبتاً کافی نمی‌دهند. از دوستانم قرض کردم و تا حال مصارف خانۀ خود را تامین کردم، اما حالا که نرخ‌ها بالا رفته، نه نانی برای خوردن داریم و نه پولی برای خریدن چوپ و ذغال."

همزمان با این، نرخ یک قرض نان در بازارهای کابل از ده افغانی به ۲۰ افغانی افزایش یافته است. غلام‌الدین الله‌دوست، رییس اتحادیه خبازان افغانستان به خبرنگاران گفت که با افزایش قیمت آرد و گاز، آنان ناگزیر شدند تا نرخ نان را دو برابر کنند.

آقای الله‌دوست افزود: "برای جلوگیری از مسدود شدن نان‌وایی‌ها، نان۲۰۰ گرام را به ۱۵ افغانی و ۲۷۰ گرام را به ۲۰ افغانی نرخ‌گذاری کرده‌ایم. اگر نرخ مواد بلند برود، این نرخ تغییر خواهد کرد."

افزایش نرخ نفت و کرایۀ موتر

همزمان با افزایش بهای مواد اولیه، نرخ تیل و گاز نیز در بازارهای افغانستان به گونۀ بی‌سابقه افزایش یافته است. تنها در یک هفته گذشته در هر لیتر تیل پترول و دیزل از ۲۰ تا ۳۰ افغانی تغییرات آمده است.

در روزهای اخیر که یک لیتر تیل پترول به بالاتر از ۷۰ افغانی در تانگ‌های تیل به فروش می‌رسید، در حال حاضر بهای این مقدار تیل به ۱۰۰ افغانی رسیده است. همچنین یک لیتر تیل دیزل به ۹۳ افغانی رسیده و یک کیلو گاز در دوکان‌های عمده و پرچون کابل به ۱۲۰ تا ۱۳۰ افغانی به فروش می‌رسد.

لطف‌الحق، یکی از باشندگان کابل که در شهر کابل تکسی‌رانی می‌کند به صدای امریکا گفت که با افزایش بهای تیل پترول و دیزل، بسیاری از رانندگان به شمول خودش، مجبور شدند تا کار خود را موقتاً متوقف کنند.

او افزود: "تیل به حد زیاد قیمت شده، با این وضعیت در تکسی کار کردن مشکل است. مردم توان رفت و آمد از طریق تکسی را ندارند، به همین دلیل مجبور شدم که موتر خود را ایستاد کنم تا وضعیت بهبود یابد."

با افزایش بهای تیل و گاز، نرخ کرایه موترهای لینی در شهر کابل دو برابر شده است. برخی از باشندگان کابل می‌گویند که مسیرهای که در گذشته نرخ کرایه آن به ده افغانی بود، حالا به ۲۰ تا ۳۰ افغانی افزایش یافته است.

با مسلط شدن طالبان بر افغانستان، اقتصاد این کشور در پرتگاه سقوط قرار داشته و میلیون‌ها نفر در این کشور با تهدید گرسنگی مواجه اند. با توقف یکبارگی کمک‌های خارجی، بر اساس معلومات ملل متحد، اقتصاد افغانستان ممکن در جریان یک سال، ۲۰ درصد رکود نشان بدهد.

در جریان دو دههٔ گذشته، اقتصاد افغانستان بیشتر بر کمک‌‌های خارجی متکی بود و در حدود ۷۵ درصد بودجهٔ حکومت پیشین را نیز جامعهٔ بین المللی پرداخت می‌کرد.

ملل متحد هشدار داده است که در حدود ۲۳ میلیون نفر که ۵۵ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهد با سطح مفرط گرسنگی و در حدود نه میلیون دیگر با خطر قحطی مواجه است.

واگرایی بازار فلزات ضمن انتظار برای افزایش بیشتر نرخ بهره در آمریکا و اروپا

در پایان معاملات روز دوشنبه ۲۲ آگوست بیشتر فلزات اساسی در بورس لندن نزولی بودند در حالی که سرمایه گذاران نگران افزایش نرخ بهره دلار و یورو و تاثیر منفی آن بر اقتصاد جهان هستند. البته به دلیل کمبود برق و کاهش تولید وضعیت بازار فلزات در چین بهتر بود و بیشتر اعضای این مجموعه صعودی بودند.

روز دوشنبه قرارداد مس در بورس فلزات لندن با ۰.۴۲ درصد نزول به قیمت ۸۰۵۲.۵ دلار در تن بسته شد. حجم معاملات ۱۳ هزار لات و موقعیت های باز ۲۴۴ هزار لات بود. در بورس آتی شانگهای قرارداد مس SHFE 2209 با ۰.۱۹ درصد صعود به قیمت ۶۳ هزار یوان در تن بسته شد.

از نظر تحولات کلان اقتصادی سرمایه گذاران نگران افزایش نرخ بهره در آمریکا و اروپا هستند که می تواند اقتصاد جهان را بیش از پیش ضعیف کند و رکود را به دنبال داشته باشد. بسیاری از مقامات فدرال رزرو بار دیگر تاکید کردند که برای کنترل تورم می بایست سیاست های پولی انقباضی با جدیت ادامه پیدا کند.

در سمت عرضه، قطعی برق تاثیر منفی بر تولید مس چین داشته و در عین حال جریان ورودی مس وارداتی نیز محدود است. فعلا عرضه با کمبود مواجه بوده و این امر از قیمت مس در چین حمایت می کند. پیش بینی می شود سطح پایین موجودی ها در بازار نقدی از پرمیوم های نقدی حمایت کند.

قرارداد آتی آلومینیوم SHFE 2209 وضعیت صعود و نزول بازارها در بورس شانگهای روز دوشنبه با ۰.۱۶ درصد نزول به قیمت ۱۸۵۵۰ یوان در تن بسته شد. در بورس فلزات لندن نیز آلومینیوم نزولی بود و با ۰.۲۱ درصد نزول به ۲۳۸۸.۵ دلار در تن رسید.

آتی سرب در لندن افت زیادی داشت و با ۲ درصد نزول در ۲۰۰۷ دلار در تن بسته شد. سرب SHFE 2209 با رشد جزئی ۰.۰۷ درصدی به ۱۵۰۵۰ یوان در تن رسید. روی در بورس فلزات لندن با ۱.۳۶ درصد صعود به ۳۵۳۸ دلار در تن و آتی روی SHFE 2209 در بورس شانگهای با ۱.۱۵ درصد افزایش قیمت به ۲۵۴۱۵ یوان در تن رسید.

بهبود قیمت فلزات اساسی در بورس آتی شانگهای

با توجه به کمبود برق در چین و سهمیه بندی مصرف برق برای تولیدکنندگان فلزات اساسی، نگرانی از کمبود عرضه باعث شد که فلزات اساسی در این کشور فرصتی برای صعود پیدا کنند. البته باید توجه داشت که کمبود برق و سهمیه بندی آن به کاهش تقاضا در صنایع پایین دستی نیز منجر می شود. در بورس لندن فلزات اساسی روند واحدی نداشتند. سرمایه گذاران منتظر اعلام آمار مربوط به عملکرد اقتصادی و تصمیم درباره میزان افزایش نرخ بهره دلار در ماه سپتامبر هستند.

روز جمعه در بورس فلزات لندن قرارداد مس به قیمت ۸۰۷۱ دلار در تن باز شد و پس از نزول تا کف ۸۰۲۷ دلار نهایتا موفق شد با ۰.۶۹ درصد صعود به ۸۰۸۶.۵ دلار برسد. در بورس آتی شانگهای آتی مس SHFE 2209 با ۱.۱۴ درصد صعود در ۶۲۹۶۰ یوان در تن بسته شد.

هفته گذشته جزئیات نشست ماه ژوئیه فدرال رزرو آمریکا منتشر شد و نشان داد که آنها هم درباره تداوم روند افزایش سریع نرخ بهره و تبعات آن نگران هستند. البته هنوز بر لزوم افزایش نرخ بهره تاکید می شود اما در آینده می بایست سرعت این فرایند کاهش پیدا کرده و نهایتا متوقف شود. انتظار می رود آمار و اطلاعات مهم اقتصادی از جمله تورم آمریکا برای ماه آگوست، آمار اشتغال این کشور در ماه آگوست و سخنرانی رئیس فدرال رزرو در نشست سالانه بانک های مرکزی جهان در جکسون هول ( ۲۶ آگوست) بر روند بازارهای جهانی تاثیرگذار باشد.

از نظر بنیادی، به دلیل تداوم گرمای شدید هوا در چین، سهمیه بندی برق تاثیر منفی بر تولید کارخانجات ذوب مس داشته است. شانگهای متالز مارکت برآورد می کند که تولید کارخانجات ذوب در هوبی، آنهوی، جیانگسو و ژجیان در ماه آگوست بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تن کاهش پیدا کند.

آلومینیوم در بورس فلزات لندن با ۰.۴۸ درصد نزول به ۲۳۹۳.۵ دلار رسید. در بورس آتی شانگهای آلومینیوم با ۰.۵۷ درصد صعود بسته شد. آتی سرب و روی در لندن به ترتیب ۰.۸۷ و ۰.۰۱ درصد نزولی بود. در بورس آتی شانگهای قرارداد سرب با ۰.۲۳ درصد صعود به ۱۵۰۲۰ یوان در تن رسید. آتی روی در شانگهای با ۱.۲۱ درصد صعود در ۲۵۱۶۰ یوان در تن بسته شد.

فراز و فرود شاخص‌ها و بازارهای بورس تهران

در بورس اوراق بهادار تهران، ارزش و حجم کل معاملات در هفته منتهی به ۱۲ اَمرداد ماه، نسبت به هفته منتهی به ۵ اَمرداد ماه کاهشی شد. همچنین، در این هفته شاخص هم وزن و شاخص کل روند کاهشی داشتند.

بررسی معاملات بازار سهام در هفته منتهی به ۱۲ اَمرداد ۱۴۰۱، حکایت از آن دارد که ارزش کل معاملات این بازار در این هفته نسبت به هفته گذشته با ۲۳ درصد کاهش، از ۲۰۷ هزار و ۴۵۷ میلیارد ریال به ۱۶۰ هزار و ۴۷۹ میلیارد ریال رسید. همچنین، حجم کل معاملات این بازار از ۲۶ میلیارد و ۶۳۹ میلیون سهم در هفته گذشته به ۲۳ میلیارد و ۵۰۷ میلیون سهم رسید که کاهش ۱۱.۸ درصدی را نشان می‌دهد.