نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه

نسبت های مالی یکی از مهم ترین ارکان در تحلیل بنیادی است که با استفاده از آن ها می توان ارزنده بودن یک شرکت را تشخیص داد.

نسبت های مالی چیست و چه کمکی می کند؟

ممکن است برای افرادی که با مباحث اقتصادی و حسابداری آشنایی ندارند، همواره این سوال ایجاد شود که یک حسابدار میزان سرمایه، سود یا زیان یک شرکت را بر چه اساسی محاسبه می کند و برای نشان دادن آن از چه چیزهای کمک می گیرد. و یا رئیس شرکتی که می خواهد از اوضاع و شرایط مالی شرکت خود آگاه شود، باید چه قسمت هایی را بررسی کند و چه اطلاعاتی را از حسابدار خود بخواهد؟ نسبت های مالی در این موارد به کسب و کارها کمک می کند.

در این نسبت های مالی را که ارقام قابل فهمی هستند به شما معرفی می‌کنیم و با انواع آن ها آشنا می‌شویم. پس اگر شما نیز به مباحث حسابداری علاقه‌مند یا نیازمند به آن هستید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

نسبت مالی چیست؟

نسبت های مالی به اعداد و ارقامی گفته می شوند که اطلاعات قابل درکی را از صورت های مالی یک شرکت نشان می دهند. به عبارت دیگر نسبت های مالی حاصل تقسیم اعدادی هستند که برای تفسیر صورت های مالی به کار می روند.
یکی از مواردی که صاحبان شرکت ها قبل از تاسیس و ثبت شرکت به آن توجه می کنند سودده بودن آن کسب و کار است. با استفاده ازنسبت های مالی، وضعیت مالی شرکت ها محاسبه می شود و می توان شرایط پیشرفت یا روند نزولی شرکت را با استفاده از آن ها سنجید.

هدف و کاربرد نسبت های مالی

تحلیل نسبت‌ های مالی با اهداف مختلفی انجام می شود که مهم‌ترین آن ها عبارت هستند از:

• یکی از اهداف تحلیل نسبت های مالی مقایسه عملکرد شرکت با سایر رقبا است. به عبارت ساده‌تر حسابداران با استفاده از ارقام حاصل شده از صورت های مالی و تقسیم آن ها بر یکدیگر می خواهند عملکرد شرکت خود را با سایر رقبا بسنجند تا نقاط قوت و ضعف را مشخص کنند و سعی در بهبود شرایط موجود داشته باشند.
• از دیگر اهداف تحلیل نسبت های مالی بررسی عملکرد شرکت برای تحقق پیشرفت و دست یافتن به اهداف والا است.
• پیش‌بینی وضعیت مالی شرکت در آینده و ترسیم چشم‌اندازی برای آینده را نیز می توان جزو اهداف و کاربردهای نسبت های مالی دانست.

انواع نسبت مالی

بهتر است بدانید نسبت های مالی انواع مختلفی دارند و برای به دست آوردن نتیجه هر بخش باید از نسبت خاصی استفاده کرد. این نسبت ها در یک دسته‌بندی کلی به پنج گروه تقسیم می شوند که هر یک از آن ها نیز خود زیر مجموعه های مختلفی دارد.
انواع نسبت های مالی از قرار زیر هستند:

1- نسبت نقدینگی

توانایی بازپرداخت شرکت را در بدهی های کوتاه مدت خود، نسبت نقدینگی می گویند. بالا بودن این عدد نشان می دهد که شرکت توانایی عمل به تعهدات خود و بازپرداخت بدهی های کوتاه مدت را خواهد داشت.

باید توجه داشته باشید که همواره بالا بودن این نسبت نشانه خوبی نیست. زیرا اگر میزان نسبت نقدینگی بالاتر از میانگین معمول باشد، نشان می دهد که شرکت در جذب سرمایه خارجی عملکرد مثبتی نداشته است.
نسبت نقدینگی خود به انواع مختلف زیر تقسیم می شود که در زیر توضیح می دهیم.

نسبت جاری

یکی از انواع نسبت های نقدینگی که از آن استفاده بالایی می شود و جزو ساده‌‌ترین نسبت های نقدینگی به شمار می آید، نسبت جاری است. نسبت جاری از حاصل تقسیم دارایی های جاری بر بدهی های جاری به دست خواهد آمد.

برای توضیح بیشتر این مساله باید گفت دارایی های جاری دارایی هایی هستند که می توان آن ها را به یکدیگر تبدیل کرد. همچنین این دارایی ها در صورت نیاز می توانند به پول نقد تبدیل شوند.
از سوی دیگر بدهی های جاری بدهی هایی هستند که برای بازپرداخت آن ها کمتر از یک سال زمان نیاز است.

نسبت آنی

محاسبه نسبت آنی در قیاس با نسبت جاری اندکی سخت‌تر است. برای به دست آوردن مقدار نسبت آنی باید مقدار بدهی های جاری را بر دارایی هایی که قدرت نقدشوندگی کمتری دارند تقسیم کرد. این دارایی ها می تواند شامل کالا و موجودی های شرکت باشد.

نسبت وجه نقد

نسبت پول نقد یکی دیگر از انواع نسبت های نقدینگی است که میزان توانایی وجه نقد یک شرکت را به دست می آورد. اگر شرکت ها بخواهند عملکرد مثبتی از خود نشان دهند باید میزان نسبت وجه نقد آن ها در حد قابل قبول باشد.

به عبارت دیگر حتی اگر یک شرکت میزان سوددهی بالایی داشته باشد و میزان دارایی غیر نقد آن عدد بزرگی باشد اما نتواند این دارایی ها را به پول نقد تبدیل کند، عملکرد مالی شرکت زیر سوال خواهد رفت.

برای به دست آوردن این نسبت ابتدا باید حاصل جمع سرمایه‌گذاری های کوتاه مدت و وجه نقد شرکت را محاسبه کرد سپس بدهی های جاری را بر این مقدار به دست آمده تقسیم کنید.

2- نسبت فعالیت

نسبت فعالیت یکی دیگر از نسبت های مهم مالی است که با نام نسبت کارایی نیز شناخته می شود. این نسبت به کمک تحلیل میزان فروش یک شرکت و تاثیری که دارایی ها بر آن خواهند داشت، نشان می دهد که کارایی دارایی ها در چه حدی است.

نسبت فعالیت خود انواع مختلفی دارد که عبارت هستند از:

• دوره وصول مطالبات مجموعه
• دوره واریز طلبکاران
• دوره گردش موجودی اقلام
• دوره گردش اقلام نیم‌ساخته
• درصد تغییر فروش
• دفعات گردش دارایی
• دفعات گردش سرمایه ثابت
• دفعات گردش سرمایه جاری

نسبت فعالیت همچنین نشان‌دهنده سرعت تبدیل دارایی های مختلف به وجه نقد یا فروش است. همچنین این نسبت مشخص می کند که دارایی ها تا چه میزان در فروش نهایی شرکت تاثیر داشته‌اند. این نسبت از روش بررسی میزان فروش و تاثیر دارایی ها بر آن محاسبه می شود.

3- نسبت اهرمی

نسبت اهرمی یا نسبت سرمایه نسبتی است. این نسبت، توانایی شرکت را در بازپرداخت بدهی های بلند مدت یا میان مدت نشان می دهد.
این نسبت میزان سرمایه ای را که سهامداران وارد شرکت کرده‌اند و همچنین میزان درآمد شرکت را برای بازپرداخت بدهکاری های طولانی مدت مشخص می کند. به همین دلیل بررسی آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

این نسبت کمک می کند ساختار دارایی و میزان هزینه های شرکت مشخص شود تا برای زمان رکود اقتصادی یا رشد آن، عملکرد شرکت تا حد زیادی قابل پیش‌بینی باشد. بالا بودن سود سرمایه‌گذاری به نسبت هزینه های صرف شده برای آن نشان می دهد که شرکت از منابع مالی خارجی بی‌نیاز است.

نسبت اهرمی خود به چندین زیرمجموعه تقسیم می شود که در حالت کلی به شرح زیر هستند:

نسبت بدهی

نسبت بدهی که نشان‌دهنده تاثیر بدهی های جاری و بلند مدت در تامین سرمایه شرکت است، از حاصل تقسیم مجموع دارایی بر مجموع بدهی به دست می آید. بالا بودن این رقم مشخص می کند که درصد بالایی از سرمایه شرکت از طریق بدهی و منابع مالی خارجی تامین شده است.

نسبت سرمایه ثابت به ارزش خاص

قبل از آشنا شدن با نسبت سرمایه ثابت به ارزش ویژه، باید با تعریف ارزش ویژه آشنا شوید.
ارزش ویژه از حاصل تفریق میزان بدهی های شرکت از دارایی کل به دست می آید. نسبت سرمایه ثابت به ارزش خاص نشان‌دهنده مقدار ارزش ویژه برای خرید سرمایه‎های ثابت شرکت است.

در صورت کمتر بودن مقدار سرمایه ثابت شرکت به ارزش ویژه، می توان این‌طور نتیجه گرفت که درصد پایینی از ارزش های ویژه برای خرید سرمایه شرکت خرج شده است.

اگر ساده‌تر بگوییم پایین بودن این رقم مشخص می کند که مقدار نقدینگی شرکت بالا است و این موضوع یک امتیاز مثبت برای آن محسوب می شود.
برای به دست آوردن نسبت سرمایه ثابت به ارزش ویژه، دارایی ثابت بر ارزش ویژه تقسیم خواهد شد.

نسبت کل بدهی به ارزش خاص

از دیگر انواع نسبت های اهرمی نسبت کل بدهی به ارزش ویژه است. بالا بودناین نسبت را نمی توان خوب دانست و به معنی درصد بالایی از بدهی ها در ساختار دارایی شرکت و به بیان ساده‌تر بالاتر بودن قدرت اعتباردهندگان از سرمایه‌گذاران خواهد بود.
برای به دست آوردن حاصل این نسبت باید بدهی کل را بر ارزش ویژه تقسیم کنید.

نسبت بدهی جاری به ارزش خاص

بالا بودن بدهی های جاری شرکت کاهش میزان نقدینگی آن را در پی خواهد داشت. به همین منظور در صورت بالا بودن میزان این نسبت باید در ساختار دارایی شرکت اصلاحاتی انجام شود.
نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه از طریق تقسیم بدهی جاری بر ارزش ویژه به دست خواهد آمد.

نسبت مالکانه

نسبت مالکانه که یکی از نسبت های اهرمی است، بیانگر درصد سرمایه سهامداران در دارایی شرکت است. هرچه این نسبت عدد بالاتری را نشان دهد، یعنی شرکت به تعهدات مالی خود پایبند است و توانایی بازپرداخت وعده های خود را دارد.
از سوی دیگر پایین بودن این نسبت نشان‌دهنده بالا بودن درصد سرمایه خارجی در شرکت است. با حاصل تقسیم ارزش ویژه بر دارایی کل نسبت مالکانه به دست می آید.

4- نسبت ارزش بازار

از دیگر نسبت های مالی رایج نسبت ارزش بازار است که دیدگاه سهامداران را به آینده شرکت نشان می دهد. این نسبت شامل انواع زیر است:

• نسبت قیمت به سود یا P/E که از حاصل تقسیم قیمت بازار سهام بر سود هر سهم به دست می آید.
• نسبت PEG از حاصل تقسیم نسبت P/E بر نرخ رشد سالانه درآمد به نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه دست خواهد آمد.
• نسبت قیمت به فروش یا P/S حاصل تقسیم قیمت بازار سهام بر کل فروش یک سال اخیر است.
• نسبت قیمت به جریان نقدینگی یا P/CF حاصل کسر قیمت بازار سهام بر جریان وجه نقد هر سهم است.
• نسبت قیمت به ارزش دفتری یا P/BV از حاصل تقسیم قیمت بازار سهام بر ارزش دفتری هر سهم حاصل می شود.

5- نسبت سودآوری

نسبت سودآوری کمک می کند که میزان توانایی شرکت درباره کسب سود مشخص شود. این نسبت نشان از سلامت مالی شرکت است. زیرا سهامداران تمایل دارند در شرکتی سرمایه‌گذاری کنند که احتمال سوددهی آن بالا باشد. از سوی دیگر اعتباردهندگان مایل به همکاری با شرکت هایی هستند که توانایی بازپرداخت اعتبار را از طریق سود حاصل شده دارند.

نسبت سودآوری به چند دسته تقسیم می شود که مهم‌ترین های آن به شرح زیر هستند:

• نسبت حاشیه سود خالص که حاصل تقسیم سود خالص بر فروش خالص است.
• نسبت حاشیه سود ناخالص از کسر سود ناخالص بر فروش خالص به دست می آید.
• نسبت بازده سرمایه‌گذاری نتیجه تقسیم سود خالص بر میانگین کل دارایی ها است.

سخن نهایی

نسبت های مالی اعداد و ارقام مشخصی هستند که حسابداران از صورت های مالی به دست می آوردند و به تفهیم وضعیت مالی شرکت در گذشته، حال یا آینده کمک خواهند کرد.

این نسبت ها انواع مختلفی دارند و به طریق متفاوتی محاسبه می شوند که در این مطلب انواع و روش محاسبه آن ها را توضیح دادیم.

انواع نسبت های مالی بورس و کاربرد آن در تحلیل بنیادی

نسبت های مالی یکی از مهم ترین ارکان در تحلیل بنیادی است که با استفاده از آن ها می توان ارزنده بودن یک شرکت را تشخیص داد.

نسبت های مالی مقادیر عددی و فرمول هایی هستند که با استفاده از آن ها می توانیم بنیاد یک شرکت را بسنجیم. در واقع نسبت های مالی مهمترین ابزار برای تحلیل فاندامنتال (بنیادی) است. این نسبت ها به ما دید بهتری برای مقایسه شرکت ها و یا یک شرکت در زمان های مختلف را می دهد. داده های مالی شرکت ها مهمترین ابزار مورد استفاده در نسبت های مالی هستند و اعداد موجود در این داده ها را با قرار دادن در نسبت های مالی می توانیم به اطلاعات معنادار تبدیل کنیم و با استفاده این اطلاعات موقعیت و ارزش یک شرکت را بسنجیم. نسبت های مالی انواع مختلفی دارند و به ۵ دسته تقسیم می شوند.

دسته بندی نسبت های مالی

نسبت های مالی به ۵ دسته به صورت زیر تقسیم بندی می شود:

نسبت های نقدینگی

نسبت های اهرمی و پوششی

نسبت های فعالیت

نسبت های سودآوری

نسبت های ارزش بازار

نسبت های نقدینگی

پول نقد قویترین ابزار یک شرکت برای شروع فعالیت و ادامه راه است و نسبت های نقدینگی برای سنجش قدرت نقدینگی یک شرکت استفاده می شود. نسبت های نقدینگی در واقع دید وسیع تری به سرمایه گذار برای سرمایه گذاری در یک شرکت می دهد زیرا به ما می گوید که این شرکت در زمان نیاز به پول نقد و تسویه بدهی های جاری چه میزان قدرت نقدینگی دارد. در صورتی که وضعیت مالی یک شرکت نامناسب باشد اولین پالس های آن را می توانیم در نسبت های نقدینگی مشاهده کنیم.

نسبت های نقدینگی به ۳ دسته تقسیم می شوند:

نسبت جاری

یکی از نسبت های مالی در بخش نقدینگی، نسبت جاری است که از تقسیم دارایی های جاری بر بدهی های جاری به دست می آید. این نسبت میزان توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی‌های کوتاه مدت را نشان می دهد.

بدهی‌های جاری / دارایی‌های جاری = نسبت جاری

در نسبت جاری باید نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه عدد بدست آمده نزدیک به ۱ باشد اگر عدد کمتر از ۱ باشد نشان دهنده ضعف قدرت نقدینگی شرکت در پرداخت بدهی های جاری است و در صورتی که شرکت بخواهد امروز تمام بدهی های خود را پرداخت کند نمی تواند و اگر بیشتر از ۱ باشد نشان دهنده توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی ها دارد. اما بالا بودن بیش از حد نسبت جاری هم نشان دهنده درست کنترل نکردن نقدینگی شرکت است و از این موضوع اطلاع می دهد که در شرکت از نقدینگی ها به شکل درستی برای سودآوری استفاده نمی شود و میزان نقدینگی شرکت بسیار بالا است.

نسبت آنی

یکی دیگر از نسبت های مالی مورد استفاده در نسبت های نقدینگی، نسبت آنی نامیده می شود. این نسبت از تقسیم دارایی های جاری (بدون در نظر گرفتن موجودی کالا و پیش پرداخت ها) بر بدهی های جاری بدست می آید. این نسبت در واقع جزئی تر از نسبت جاری به میزان قدرت شرکت در پرداخت بدهی ها نگاه می کند و محطاتانه عمل می کند.

بدهی‌های جاری / (پیش‌پرداختها – موجودی کالا – دارایی‌های جاری)= نسبت آنی

اگر نسبت آنی نزدیک به یک باشد نشان دهنده وضعیت مناسب شرکت در بازپرداخت بدهی های کوتاه مدت است، اگر کمتر از یک باشد نشان از وضعیت نگران کننده و عدم توانایی بازپرداخت سریع بدهی ها را می دهد.

اما بالا بودن عدد نسبت آنی نشان دهنده‌ی دو موضوع است: ۱) نقدینگی بالا در شرکت و یا زیاد از حد بودن میزان مطالبات. ۲) اطمینان خاطر دادن به بستانکاران برای توانایی بازپرداخت بدهی هایشان. که باز هم این دو مورد نشان از ضعف مدیریتی شرکت در استفاده از منابع نقدی است.

نسبت نقدی

نسبت نقدی میزان توانایی شرکت برای پرداخت بدهی ها با پول نقد موجود در شرکت را نشان می دهد.در این نسبت حساب های دریافتنی هم از سرمایه های شرکت برداشته می شود.

بدهی‌های جاری / (وجوه نقد + سرمایه گذاری کوتاه‌مدت)=نسبت نقدی

نسبت های سودآوری

سود یکی از مهمترین ارکان جذب سرمایه گذار است و بیشترین تلاش شرکت ها برای بدست آوردن سود بیشتر است، نسبت های سودآوری یکی از نسبت های مالی است که معیاری برای سنجش قدرت سودآوری یک شرکت مورد استفاده قرار می گیرد.

نسبت های سودآوری به ۵ دسته زیر تقسیم می شود:

نسبت های حاشیه سود ناخالص

نسبت حاشیه سود عملیاتی

نسبت حاشیه سود خالص

نسبت بازده سرمایه گذاری

نسبت بازده حقوق صاحبان سهام

نسبت حاشیه سود ناخالص

نسبت مالی حاشیه سود ناخالص بخشی از نسبت های سودآور است که درصد سود ناخالص یک شرکت از کل فروش محصولاتش را نشان می دهد.

فروش خالص / سود ناخالص = نسبت سود ناخالص

نسبت حاشیه سود خالص

نصبت حاشیه سود خالص یکی از مهترین نسبت های مالی مورد استفاده در سنجش ارزنده بودن یک شرکت بورسی است. و از تقسیم سودخالص(سود پس از کسر مالیات) بر فروش خالص بدست می آید.

فروش خالص / سود پس از کسر مالیات = نسبت سود خالص

نسبت حاشیه سود عملیاتی

نسبت مالی حاشیه سود عملیاتی بیان کننده درصد سود عملیاتی شرکت از کل فروش محصولاتش است.

فروش خالص / سود عملیاتی = نسبت سود عملیاتی

نسبت بازده سرمایه گذاری

نسبت بازده سرمایه گذاری یکی از نسبت نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه های مالی مورد استفاده در تعیین سوداوری شرکت است که میزان بازده دارایی شرکت را نشان می دهد.

کل دارایی‌ها / سود خالص = نسبت بازده سرمایه گذاری

بازده حقوق صاحبان سهام(بازده ویژه)

نسبت بازده حقوق صاحبان سهام که بازده ویژه هم نامیده می شود این نسبت از تقسیم سود خالص به جمع کل حقوق صاحبان سهام بدست می آید.

جمع حقوق صاحبان سهام / سود خالص = نسبت بازده حقوق صاحبان سهام

از تفاضل نسبت بازده سرمایه گذاری با بازده ویزه سوداوری بدهی ها بدست می آید

برای تعیین مفید بودن دریافت وام از تقسیم بازده سرمایه گذاری به بازده ویژه استفاده می شود که آن نسبت سودمندی وام و اعتبار می نامند و هرچه این نسبت بزرگتر از یک باشد دریافت وام را به نفع صاجحبان سهام شرکت می داند.

نسبت های فعالیت

نسبت های فعالیت بخشی از نسبت های مالی است که نشان دهنده کارایی دارایی های شرکت است. درواقع این نسبت ها میزان کارایی مدیران یک شرکت را در به کارگیری داراییها را نشان می دهد.

نسبت های فعالیت به ۷ دسته تقسیم می شود:

نسبت گردش دارایی

دوره وصول مطالبات

دوره گردش عملیات

نسبت کالا به سرمایه در گردش

گردش سرمایه جاری

دوره واریز بستانکاران

نسبت گردش دارایی

نسبت گردش دارایی بخشی از نسبت های فعالیت است که کارایی مدیریت را در اداره­ دارایی­ها جهت ایجاد فروش نشان می دهد. هرچه نتیجه این نسبت بیشتر باشد کارایی بیشتر مدیریت را در بکارگیری دارایی نشان می دهد و هرچه کمتر باشد فروش کم یا سرمایه گذاری بیش از حد شرکت را نشان می دهد.

جمع دارایی­ها/ فروش خالص = نسبت گردش دارایی­ها

نسبت دوره وصول مطالبات

در نسبت های مالی نسبتی وجود دارد که برای ارزیابی سیاست های اعتباری یک شرکت استفاده می شود که آن را نسبت دوره وصول مطالبات می نامند. این نسبت نشان دهنده اسن است که در یک شرکت چند روز طول می کشد تا مطالبات حاصل از فروش محصول بدست شرکت برسد و وصول شود.

دفعات گردش مطالبات/۳۶۰= دوره وصول مطالبات

متوسط مطالبات/ فروش سالیانه (نسیه)= دفعات گردش مطالبات(۱)

دوره گردش کالا

نسبت مالی دوره گردش کالا نشان دهنده مدت زمانی است که طول می کشد تا کالا در یک شرکت به فروش برسد.

بهای تمام شده کالای فروش رفته/۳۶۰×متوسط موجودی کالا= دوره گردش کالا

دوره گردش عملیات

نسبت دوره گردش عملیات در واقع توانایی مالی یک شرکت را از دید سرمایه گذاری در کالا نشان می دهد یعنی نتیجه این نسبت هر چه بزرگتر باشد نشلن دهنده بالا بودن حجم کالا در برابر وضع مالی شرکت است.

سرمایه در گردش / موجودی کالا = نسبت کالا به سرمایه در گردش

گردش سرمایه جاری

یکی از نسبت های مالی در تعیین نسبت های فعالیت گردش سرمایه جاری است که نشان دهنده چگونگی قرارگیری سرمایه در گردش شرکت در مسیر فروش است و نتیجه این نسبت نشان می دهدکه آیا مقدار سرمایه در گردش کافی و متناسب با حجم فروش و فعالیت شرکت است یا نه؟

سرمایه در گردش / فروش خالص = گردش سرمایه جاری

نسبت های اهرمی یا ساختار سرمایه

نسبت های اهرمی بخشی از نسبت های مالی است که بر روی بخش بدهی های شرکت تمرکز دارد و برای سنجش سطح بدهی های کوتاه و بلندمدت شرکت استفاده می شود.

نسبت های اهرمی به ۳ دسته تقسیم می شود:

نسبت تسهیلا به سرمایه

نسبت بدهی

نسبت بدهی بخشی از نسبت های اهرمی است که توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه و بلندمدت نسبت به کل دارایی‌های موجود را نشان می دهد.

نسبت بدهی = مجموع بدهی‌ها / مجموع دارایی‌ها

نسبت تسهیلات به سرمایه

نسبت های تسهیلات سرمایه درواقع نسبت مالی است که میزان اتکای شرکت به استقراض از بانک و حقوق صاحبان سهام برای تامین مالی خود را نشان می دهد.

نسبت تسهیلات به سرمایه = مجموع تسهیلات / مجموع تسهیلات + حقوق صاحبان سهام

نسبت پوشش بهره

در نسبت های پوششی نسبتی وجود دارد که نشان‌ دهنده توان شرکت در پرداخت هزینه‌های مالی مثلا بهره وام­‌های دریافتنی از محل سود عملیاتی است.

نسبت پوشش بهره = سود عملیاتی/ هزینه‌های مالی

نسبت مالکانه

نسبت‌ مالکانه بخشی از نسبت های پوششی است که درصدی از دارایی‌های شرکت را که از طریق سرمایه سهامداران تامین شده است را نشان می‌دهد.

جمع کل دارایی‌ها / جمع حقوق صاحبان سهام = نسبت مالکانه

نکته:

جمع نسبت بدهی و نسبت مالکانه در هر شرکت، برابر با یک خواهد بود.

نسبت های ارزش بازار

نسبت های ارزش بازار بخشی از نسبت های مالی است که تحلیلگر از آن برای سنجش عملکرد گذشته و پیش‌ بینی روند آتی شرکت استفاده می کند

نسبت های ارزش بازار به دسته های زیر تقسیم می شوند:

نسبت ارزش دفتری

نسبت قیمت به درآمد(P/E)

نسبت قیمت به فروش (P/S)

نسبت قیمت به جریان نقدینگی (P/CF)

نسبت ارزش دفتری

نسبت ارزش دفتری در نسبت های مالی نشان دهنده ارزش ثبت‌ شده خالص دارایی‌ها بر مبنای هر سهم از سهام عادی هستند.

نسبت ارزش دفتری= قیمت بازار هر سهم از سهام عادی * تعداد سهام در دست سهامداران عادی / حقوق صاحبان سهام

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

نسبت (P/E) درواقع دیدگاه تحلیلگر بازار را نسبت به سودآوری آینده شرکت تعیین می‌کند و از تقسیم قیمت بازار هر سهم عادی در یک دوره زمانی خاص و سود سالانه آن به دست می‌آید.

نسبت قیمت به درآمد= قیمت بازار هر سهم از سهام عادی / سود هر سهم از سهام عادی

نسبت قیمت به فروش (P/S)

نسبت (P/S) نشان می دهد که برای هر یک ریال فروش سالانه شرکت چقدر هزینه می کند.

نسبت قیمت به فروش= قیمت بازار هر سهم از سهام عادی / کل فروش ۱۲ ماه اخیر شرکت

قیمت به جریان نقدینگی (P/CF)

نسبت قیمت به جریان نقدینگی سنجشی برای پیش ­بینی بازده سهام است نسبت قیمت به جریان نقدینگی، مواردی از قبیل استهلاک، تخفیف درآمد و مواردی از نقدینگی را که توسط کسب و کار ایجاد شده حذف می‌کند.

P/ CF = قیمت بازار هر سهم از سهام عادی / جریان نقدی هر سهم

جریان نقدی هر سهم = سود هر سهم + (استهلاک دارایی‌های مشهود و نامشهود / تعداد سهام شرکت)

نسبت PEG

این نسبت راهی برای تعیین ارزش سود هر سهم تا زمانی که نرخ رشد سود سهام شرکت در نظر گرفته شود مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نسبت در اصل بر پایه نسبت P/E و چشم‌انداز رشد یک سهم است. محاسبه آن اینگونه است که نسبت P/E را به نرخ رشد سالانه درآمد بر مبنای ارزش ۵ سال آینده تقسیم می‌کنیم. اگر نتیجه کمتر از یک باشد بیانگر آن است که بازار به‌طور کامل چشم‌اندازی در خصوص این سهم ندارد.

PEG = (قیمت بازار هر سهم از سهام عادی / سود هر سهم از سهام عادی) / نرخ رشد سالانه درآمد

نسبت مالی در سال 1400

محاسبه و بررسی نسبت مالی شرکت ها و ادارات یکی از مهم ‌ترین و اصلی ‌ترین وظایف حسابداران است.استفاده از نسبت های مالی یکی از رایج ترین روش ها برای تحلیل صورت های مالی در میان حسابداران می باشد.در مقاله نسبت مالی در سال 1400 از راشا مشاوران راستن به معرفی و بررسی نسبت مالی و انواع ان می پردازیم.با ما همراه باشید.

نسبت مالی چیست؟

نسبت‌ مالی مقادیر عددی است که از صورت‌های مالی یک شرکت استخراج می‌شود.نسبت های مالی هر شرکت که از صورت هایی همچون ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدینگی،استفاده بسیاری در مواردی همچون آنالیزهای مقداری و ارزیابی نقدینگی، رشد، حاشیه سود، سودآوری، نرخ بازگشت، ارزش‌گذاری و غیره دارند.همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد،یکی از متداول‌ترین راه‌هابرای تحلیل صورت مالی، محاسبه و بررسی نسبت های مالی می باشد.این نسبت‌ها دارای انواع مختلفی می باشند که هر کدام یکی از جنبه های مالی شرکت را بررسی می کنند.

انواع مختلف نسبت مالی

1. نسبت‌های نقدینگی
2. نسبت‌های اهرمی و پوششی
3. نسبت‌های فعالیت
4. نسبت‌های سودآوری
5. نسبت‌های ارزش بازار

1.نسبت‌ مالی نقدینگی

نقدینگی به معنی توانایی شرکت در جوابگویی به تعهدات کوتاه مدت خود می باشد.

نسبت نقدینگی برای اجرای فعالیت‌های واحد تجاری ضروری است.مخصوصا زمانی که شرکت دچار مشکلاتی همچون رکود اقتصادی و یا زیان‌های ناشی از آن و فزایش ناگهانی در قیمتِ مواد اولیه و یا قطعات مورد استفاده شرکت باشد.در این شرایط در صورتی که شرکت از نقدینگی کافی نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه برخوردار نباشد،مشکلات مالی بسیاری به وجود خواهد آمد.

انواع نسبت هایی که در این گروه قرار می گیرند عبارتند از:

2.نسبت‌ مالی فعالیت

نسبت فعالیت نشان می دهد که دارایی های شرکت با چه سرعتی به فروش رسیده یا نقد می شود.به عبارت دیگر این نسبت نشان دهنده توانایی مدیران در بکارگیری دارایی ها برای فعالیت نهایی شرکت می باشد.مهم‌ترین عملکرد این نسبت ها مرتبط ساختن اقلام ترازنامه با صورت سود نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه و زیان می باشد.

یکی از نکات مهم در رابطه با این نسبت ها این است که اقلام ترازنامه در لحظه محاسبه می‌شوند.ولی اقلام سود و زیان در یک دوره زمانی خاص محاسبه می شوند.این موضوع اغلب در محاسبه و تحلیل این نسبت،نظر گرفته نمی‌شود.

انواع نسبت‌هایی که در این گروه قرار می گیرند عبارتند از:

1. دوره گردش موجودی کالا
2. دوره وصول مطالبات
3. دوره گردش مواد و کالای نیم ساخته
4. دوره واریز بستانکاران
5. دفعات گردش سرمایه جاری
6. دفعات گردش سرمایه ثابت
7. دفعات گردش دارایی
8. درصد تغییر فروش

3.نسبت‌ مالی اهرمی

نسبت های اهرمی یکی دیگر از انواع نسبت های مالی می باشد.نسبت اهرمی یا توانایی بازپرداخت بدهی،به معنی قدرت جوابگویی مؤسسه بـه بدهی‌های بلندمدت خـود.

تحلیـل این نسبت تاکید بر ساختار بلند مدت مالی و عملیاتی شرکت یا موسسه دارد.یکی از مواردی که در تحلیل این نسبت مورد توجه قرار می گیرد،میزان بدهی های بلند مدت موسسه در ساختار سرمایه ان می باشد.همچنین سود آوری شرکت نیز باید در این این بررسی ها مورد توجه قرار گیرد.زیرا تا زمانی کهک شرکت سود آور نباشد،قادر به بازپرداخت بدهی های خود نخواهد بود.

نسبت‌های اهرمی عبارتند از:

1. نسبت بدهی
2. نسبت بدهی به ارزش ویژه
3. نسبت پوشش هزینه بهره

4.نسبت‌ مالی سودآوری

نسبت سود آوری یکی دیگر از نسبت های مالی می باشد.بر اساس نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه نتایج این نسبت،در رابطه با میزان موفقیت مالی و سود دهی شرکت تصمیم گیری خواهد شد.بدییهی است که هیچ سرمایه گذاری علاقه ایی به مشاکت با شرکت هایی که سودآوری و درآمد زایی پایینی دارند،نخواهد داشت.

نسبت های سود آوری عبارتند از:

1. حاشیه سود ناخالص
2. حاشیه سود خالص
3. بازده سرمایه‌گذاری

5.نسبت‌ مالی مربوط به ارزش بازار سهام

نسبت های ارزش بازار سهام گروه دیگری از نسبت‌های مالی می باشند.این نسبت قیمت بازار سهام شـرکت را بـه سود عایدی و یا ارزش دفتری این سهام ارتباط می‌دهد.به علاوه ارتباط میان قیمت سهام را با سود سهامِ پرداختی را برای سهامداران روشن می‌سازد.

نسبت‌های ارزش بازار سهام شامل موارد زیر است:

1. درآمد هر سهم
2. نسبت قیمت به درآمد هر سهم
3. ارزش دفتری هر سهم
4. نسبت‌های سود سهام

اهداف تحلیل نسبت‌ مالی

1.پیگیری عملکرد شرکت

تعیین نسبت‌ های مالی و همچنین پیگیری تغیید مقادیر آن در هر دوره،موجب یافتن راه ها و سرنخ هایی برای پیشرفت شرکت می شود.به عنوان مثال افزایش نرخ بدهی نسبت به میزان دارایی نشان دهنده این است که شرکت تحت فشار بدهی بوده و ممکن است باعث ورشکستگی شرکت شود

2.امکان مقایسه عملکرد شرکت

مقایسه عملکرد شرکت کمک می کند تا یک سرمایه گذار تشخیص دهد که کدام شرکت برای افزایش سود آوری استفاده بهینه ای از دارایی اش داشته.

استفاده‌ کنندگان نسبت های مالی چند دسته هستند؟

استفاده‌ کنندگان خارجی

این گروه شامل تحلیلگران مالی، سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی، اعتباردهندگان، رقبا، مقامات مالیاتی، مقامات نظارتی و ناظران صنعت می‌شود.

استفاده‌ کنندگان داخل

این گروه شامل مدیر تیم، کارمندان و مالکان می‌شود.

جمع بندی

یکی از وظایف اصلی حسابداران که وجود آن برای هر شرکت یا سازمانی ضروری می باشد،محاسبه نسبت های مالی است.نسبت های مالی دارای انواع مختلفی می باشند.ما در این مقاله به معرفی این مهم و بررسی انواع آن پرداختیم.در انتها امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.

راشا مشاوران راستین

شرکت راشا مشاوران راستین،مجموعه ای است که سال هاست در زمینه حسابداری و مالی و خدمات مالیاتی در ایران فعالیت می کند.این شرکت با به کارگیری تیمی مجرب و کاربلد آماده ارائه خدمات حسابداری،مالی و مالیاتی به شما همراهان گرامی می باشد.جهت دریافت اطالاعات بیشتر و دریافت خدمات با کارشناسان شرکت راشا مشاوران راستین تماس حاصل فرمایید.

آشنایی کامل با ترازنامه ی شرکت ها

ترازنامه که اخیرا با نام صورت وضعیت مالی شناخته می‌شود، یکی از گزارش‌های صورت‌های مالی یک شرکت است که در آن وضعیت بدهی‌ها و دارایی‌های شرکت و تفاوت مقدار این دو گزارش می‌شود.

همانطور که گفته شد، در گذشته، این گزارش به اسم ترازنامه در صورت های مالی آورده می‌شد ولی به تازگی، اسم آن به صورت وضعیت مالی تغییر پیدا کرده است. تفاوت حالت جدید و قدیم این گزارش در نحوه نوشتن و جدول‌بندی آن است و هیچ تفاوت دیگری باهم ندارند.

بخش های مختلف ترازنامه

• دارایی‌های شرکت
• بدهی‌های شرکت
• حقوق مالکانه

در گذشته ترازنامه به شکل زیر طراحی می‌شد که در سمت راست ترازنامه، دارایی‌های شرکت و در سمت چپ ترازنامه، بدهی‌ها و حقوق مالکانه نوشته می‌شد. اخیرا، در صورت وضعیت مالی، همه این‌ها زیر هم و در یک جدول نوشته می‌شوند. ولی تفسیر تیترهای موجود در این گزارش با گذشته نفاوتی ندارد. در تصاویر زیر می‌توانید نمونه‌ای از ترازنامه و صورت وضعیت مالی را مشاهده نمایید.

همانطور که مشاهده می‌کنید، این دو گزارش یکسان هستند و فقط نحوه نمایش اطلاعات باهم متفاوت است.

یکی دیگر از تفاوت‌های صورت وضعیت مالی و ترازنامه این است که در ترازنامه هرچه یک مورد بالاتر نوشته شود، نقدشوندگی بیشتری دارد و در صورت وضعیت مالی این مسأله برعکس است، یعنی هرچه یک مورد پایین‌تر نوشته شود، به معنی نقد شوندگی بالای آن است. در عکس زیر مشخص است که نحوه لیست بندی اطلاعات در ترازنامه و صورت وضعیت مالی برعکس هم می‌باشد.

در این مقاله وقتی از ترازنامه صحبت می‌کنیم، منظورمان هر دو گزارش است. اکنون که تفاوت‌های جزئی این دو را بررسی کرده‌ایم، وقت آن رسیده است تا بخش‌های مختلف ترازنامه را توضیح دهیم.

انواع دارایی ها در ترازنامه چیست؟

دارایی‌ها را می‌توان نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه از نگاه‌های مختلف دسته بندی کرد. دارایی‌ها در ترازنامه بر اساس میزان نقدشوندگی، به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند:

• دارایی های جاری
• داریی های غیر جاری

دارایی‌های جاری ترازنامه

به شکلی از دارایی گفته می‌شود که نقدشوندگی بالایی دارد. این دارایی‌ها در ترازنامه به ترتیب، از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• موجودی نقد
• سرمایه گذاری کوتاه مدت
• دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌ها
• موجودی مواد و کالا
• سفارشات و پیش پرداخت‌ها

از بین موارد بالا، موجودی نقد شرکت، پولی است که در حساب بانکی شرکت سپرده گذاری شده است و بالاترین نقد شوندگی را دارد.

سرمایه گذاری کوتاه مدت شرکت، می‌تواند در سهام یا اوراق بهادار دیگر یا موارد این‌چنینی باشد که با وجودی که این موارد، نقد شوندگی بالایی دارند، اما میزان نقدشوندگی این مورد از موجودی نقد حساب بانکی شرکت، کمتر است.

دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌ها هم به زبان ساده نشان دهنده طلب‌های شرکت از بدهکارانش است. در واقع، شرکت‌ها مواد اولیه خود را به شکل نقد نمی‌خرند و محصولات خود را هم به صورت نقدی نمی‌فروشند و معمولا بیشتر این معاملات به شکل اعتباری (مثل پرداخت چک) انجام می‌شود. دریافتنی‌های تجاری به طلب‌های شرکت گفته می‌شود که حاصل از فروش محصولاتش به صورت اعتباری به مشتریان است و سایر دریافتنی‌ها، طلب‌های دیگر شرکت است.

موجودی مواد و کالای یک شرکت هم با اینکه نقد شوندگی پایینی دارند اما باز هم جزء دارایی‌های شرکت محسوب می‌شوند. این مورد، در واقع شامل محصولات شرکت است که در انبار هستند و هنوز فروش نرفته‌اند و شامل مواد اولیه‌ای که هنوز استفاده نشده‌اند، می‌شود.

و مورد آخر، سفارشات و پیش پرداخت‌ها هم شامل پیش پرداخت‌هایی است که مشتریان شرکت، برای خرید محصولات شرکت پرداخت کرده‌ و سفارش تولید محصولات را داده‌اند.

دارایی غیرجاری ترازنامه

به شکلی از دارایی گفته می‌شود که مدت زمان طولانی نیاز است تا بتوان این دارایی‌ها را تبدیل به وجه نقد کرد. در واقع این نوع دارایی نسبت به دارایی جاری، نقدشوندگی بسیار پایینی دارد. این دارایی‌ها در ترازنامه به ترتیب از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• دریافتنی‌های بلند مدت
• سرمایه گذاری‌های بلند مدت
• سرمایه گذاری در املاک
• دارایی‌های نامشهود
• دارایی‌های ثابت مشهود

دریافتنی‌های بلند مدت به طلب‌های شرکت از بدهکاران گفته می‌شود که نقد شوندگی کمتری به نسبت دریافتنی‌های تجاری شرکت دارد.

سرمایه گذاری‌های بلند مدت شرکت هم می‌تواند سپرده گذاری بلند مدتی بانکی یا سرمایه گذاری در یکی از بازارهای مالی باشد.

سرمایه گذاری در املاک هم همانطور که از اسمش مشخص است، به سرمایه گذاری‌های یک شرکت در املاک گفته می‌شود. این نوع از سرمایه گذاری معمولا استفاده عملیاتی ندارد. یعنی وقتی شرکت یک زمین را به دید سرمایه گذاری خریده است و در آن زمین خط تولید جدید یا ساختمان اداری و. احداث نمی‌کند.

دارایی ثابت نامشهود، به شکلی از دارایی گفته می‌شود که قابل مشاهده نیست، اما ارزشمند است. این دارایی می‌تواند شامل سرقفلی، حق استفاده، تولید یک محصول یا حق اختراع و. باشد.

دارایی ثابت مشهود هم به شکلی از دارایی گفته می‌شود که قابل مشاهده است. مثل ساختمان اداری شرکت، خط تولید و دستگاه‌های آن، زمینی که کارخانه شرکت در آن احداث شده است و. .

انواع بدهی‌ها در ترازنامه چیست؟

بدهی در دنیای مالی و اقتصاد با مفهوم بدهی که ممکن است در ذهنمان باشد، تفاوت دارد. بدهی در ذهن عموم مردم نکته‌ای منفی است و به معنی این است که یک فرد از یک فرد دیگر پولی قرض گرفته و به او بدهکار شده است. مثلا در ذهن عموم مردم، وامی که از بانک گرفته شده است، جزء بدهی‌ها دسته بندی نمی‌شود. اما در دنیای شرکت‌ها، بدهی انواع مختلفی دارد. بدهی لزوما نکته‌ای منفی نیست و اتفاقا اگر این بدهی‌ها در محل مناسبی مصرف شده باشند، می‌تواند برای آینده شرکت مناسب باشد. به عنوان مثال، اگر یک شرکت برای ایجاد یک خط تولید جدید وام گرفته باشد، این بدهی، بدهی خوبی است اما اگر برای تسویه یک بدهی دیگر، وام جدیدی (بدهی جدید) ایجاد کرده باشد، می تواند نکته‌ای منفی باشد. در صورت وضعیت مالی شرکت، بدهی نیز همانند دارایی به دو دسته تقسیم می شود:

• بدهی‌های جاری
• بدهی‌های غیرجاری

بدهی های جاری ترازنامه

به شکلی از بدهی گفته می‌شود که موعد تسویه آن، نزدیک (معمولا کمتر از یک سال) باشد. یعنی بدهی‌های جاری یک شرکت، باید به زودی از طریق دارایی‌های آن یا ایجاد بدهی جدید (مثل وام گرفتن از بانک) تسویه شود. این بدهی‌ها در ترازنامه به ترتیب از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• پرداختنی‌های تجاری
• پرداختنی‌های غیرتجاری
• مالیات پرداختنی
• سود سهام پرداختنی
• تسهیلات مالی
• ذخایر
• پیش دریافت‌های جاری

پرداختنی‌های تجاری، آن دسته از بدهی های شرکت است که به فعالیت آن شرکت مربوط است، مثل پولی که باید برای خرید اعتباری مواد اولیه پرداخت کند.

پرداختنی‌های غیرتجاری سایر بدهی‌های شرکت است که ربطی به عملیات شرکت ندارد.

مالیات پرداختنی نیز، مالیاتی است که شرکت باید برای فعالیت‌های خود به دولت پرداخت کند و به آن بدهکار است.

سود سهام پرداختنی همان DPS است که مجمع عمومی شرکت تصویب می‌کند چه میزانی از سودی که شرکت در سال به ازای هر سهم ساخته (EPS)، بین سهامداران تقسیم شود.

تسهیلات مالی نیز، میزان بدهی کوتاه مدتی شرکت به بانک‌ها می‌باشد.

ذخایر نوعی از بدهی است که نقدشوندگی بسیار پایینی دارد.

پیش دریافت‌های تجاری هم همان پولی است که شرکت از مشتریان گرفته است و به ازای آن باید مواد و محصول تولید کند.

بدهی های غیر جاری ترازنامه

در مقابل بدهی جاری، بدهی غیر جاری قرار دارد که سررسید این بدهی‌ها نزدیک نیست و عموما بیشتر از یک سال زمان برای تسویه آن‌ها وجود دارد. این بدهی‌ها در ترازنامه به ترتیب از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• پرداختنی‌های بلند مدت
• پیش دریافت‌های غیرتجاری
• تسهیلات مالی بلند مدت
• ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان

پرداختنی‌های بلند مدت، بدهی‌های بلند مدتی شرکت است.

پیش دریافت‌های غیرتجاری هم، بدهی‌های شرکت است که ارتباطی با فعالیت شرکت ندارد.

تسهیلات مالی بلند مدت، وامی است که شرکت دریافت کرده، اما سررسید آن بلند مدت است.

ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان نیز مربوط به بحث بازنشستگی کارکنان و مزایای آنان می‌شود.

حقوق مالکانه در ترازنامه چیست؟

حقوق مالکانه سومین و آخرین بخش ترازنامه است. نام دیگر این بخش، حقوق صاحبان سهام یا ارزش ویژه است. به زبان ساده این بخش یعنی اگر یک شرکت تمامی بدهی‌های خود را با استفاده از دارایی‌هایش تسویه کند، چه مقدار پول به طور خالص برای مالکان شرکت (یا همان صاحبان سهام) باقی می‌ماند. پس به اختلاف دارایی‌ها و بدهی‌های یک شرکت، حقوق مالکانه آن شرکت می‌گوییم.

بخش های مختلف حقوق مالکانه

• سرمایه
• افزایش (یا کاهش) سرمایه در جریان
• صرف (یا کسر) سهام
• سهام خزانه
• اندوخته قانونی
• سایر اندوخته‌ها
• مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های نگهداری شده برای فروش
• مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها
• تفاوت تسعیر ناشی از تبدیل به واحد پول گزارشگری
• اندوخته تسعیر ارز دارایی ها و بدهی های شرکت‌های دولتی
• سود (یا زیان) انباشته

سرمایه شرکت، میزان سرمایه ثبت شده شرکت است. این میزان در سربرگ گزارش صورت‌های مالی و مقابل اسم شرکت هم نوشته می‌شود. سرمایه شرکت برابر است با تعداد سهام یک شرکت ضرب در قیمت اسمی (1000 ریال).

افزایش (یا کاهش) سرمایه در جریان، به میزانی از سرمایه شرکت می‌گویند که در پروسه افزایش سرمایه است و قرار است به زودی به سرمایه شرکت (مورد بالایی) اضافه شود (یا در صورت کاهش سرمایه از آن کم شود) اما هنوز پروسه قانونی این کار تمام نشده است.

صرف (یا کسر) سهام، به تفاوت ارزش اسمی هر سهم (1000 ریال) و قیمت آن سهم در بازار صرف سهام گفته می‌شود. صرف سهام یکی از راه‌های افزایش سرمایه شرکت است.

سهام خزانه، به سهامی از شرکت می‌گویند که توسط همان شرکت خریداری شده است. یعنی مثلا شرکت ملی مس ایران (با نماد فملی) سهام خود را خریداری کند.

اندوخته قانونی: براساس قانون، شرکت‌ها موظف هستند که به اندازه 10% از سرمایه ثبتی خودشان را در حسابی به اسم اندوخته قانونی ذخیره کنند. برخی از شرکت‌ها این مبلغ را ذخیره کرده‌اند و برخی دیگر در حال ذخیره سازی آن هستند. به عنوان مثال اگر سرمایه ثبتی شرکتی 1000 میلیارد باشد، باید 100 میلیارد اندوخته قانونی داشته باشد. ممکن است که این شرکت در گذشته، این اندوخته را جمع کرده باشد و میزان این اندوخته در ترازنامه، 100 میلیارد گزارش شود، یا ممکن است این اندوخته مثلا 90 میلیارد باشد و درنتیجه شرکت همچنان، موظف است تا بخشی از درآمد خود را ذخیره کند.

سایر اندوخته ها نیز به اندوخته های شرکت جدای از اندوخته قانونی، اطلاق می شود.

مازاد تجدید ارزیابی دارایی های نگهداری شده برای فروش، مربوط به این مسأله است که شرکت بخشی از دارایی‌های خود را برای سرمایه گذاری خریداری می‌کند و قصد فروش آن را دارد. بنا به دلایل مختلف، ممکن است قیمت این دارایی در طول زمان افزایش پیدا کرده باشد. مثلا یک قطعه زمینی که در دهه هفتاد 100 میلیون تومان ارزش داشته است، امروزه ممکن است چندین برابر، قیمت گذاری شود.

مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، همانند مورد بالا است ولی با این تفاوت که شرکت از این دسته از دارایی‌ها استفاده عملیاتی می‌کند. یعنی مثلا قیمت دستگاهی که با آن محصولاتش را تولید می‌کند چه مقداری افزایش پیدا کرده است یا قیمت ساختمان اداری شرکت چقدر افزایش داشته است.

برخی از شرکت‌ها ممکن است درآمدی غیر از ریال ایران داشته باشند. تفاوت تسعیر، ناشی از تبدیل به واحد پول گزارشگری و تفاوت تبدیل یک واحد پولی به ریال است.

اندوخته تسعیر ارز دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌های دولتی نیز مثل مورد بالایی است. این مورد به شرکت‌های دولتی که از دولت، طلب غیر ریالی دارند (مثل بانک‌هایی که از بانک مرکزی طلب یورویی دارند) یا شرکت‌هایی که بدهی غیر ریالی به دولت دارند (مثل بانک‌هایی که بدهی یورویی به بانک مرکزی دارند) مربوط است.

می‌دانیم شرکت‌ها سالانه به ازای هر سهم مقداری سود تولید می‌کنند و بخشی از آن را با تصویب مجمع خود بین سهامداران تقسیم می کنند. باقیمانده این مبلغ از سود که بین سهامداران تقسیم نشده است، در یک حساب، سپرده گذاری می‌شود. در صورتی که شرکت سود دهی نداشته باشد نیز، زیانی که هر ساله شرکت به ازای هر سهم ایجاد کرده است، روی هم جمع می‌شود. به مجموع این سودها یا زیان‌ها، سود (یا زیان) انباشته می‌گوییم. شرکت می‌تواند از طریق سود انباشته خود، درصورتی که نیاز به سرمایه جدید داشته باشد، افزایش سرمایه دهد.

تعریف معادله حسابداری و ارتباط با ترازنامه

به صورت ریاضی فرمول زیر همیشه باید در ترازنامه برقرار باشد:

جمع بدهی‌ها + جمع حقوق مالکانه = جمع دارایی‌ها

به فرمول بالا، معادله حسابداری می‌گوییم. به عنوان مثال اگر جمع دارایی های شرکت برابر 900/000/000 میلیون ریال و جمع بدهی های آن برابر 300/000/000 میلیون ریال باشد، بر اساس معادله حسابداری، جمع حقوق مالکانه شرکت باید برابر با 600/000/000 میلیون ریال باشد.

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم ترازنامه ی یک شرکت و اصطلاحات به کار رفته در آن به طور کامل آشنا شدیم. بررسی ترازنامه در کنار دیگر ابزارها یک ابزار کاربردی مهم برای تحلیل بنیادی شرکت ها است. به عنوان مثال، هنگام مقایسه ی ترازنامه ی دو شرکت، شرکتی که درصد بیشتری از دارایی هایش را حقوق مالکانه تشکیل می دهد، امتیاز بیشتری دریافت می کند. البته این مورد تنها یک مورد از انواع راه های مختلف مقایسه ی بین دو شرکت از دیدگاه بنیادی می باشد و سایر عوامل نیز باید مدنظر قرار گیرند.

نسبت اهرمی چیست؟

شاخص نسبت اهرمی یا leverage Ratio، یکی از شاخص‌های اندازه‌گیری در بازارهای اقتصادی است که به بررسی میزان بدهی یک شرکت یا توانایی آن برای انجام تعهدات مالی خود می‌پردازد. مقوله نسبت اهرمی بسیار مهم است؛ زیرا شرکت‌ها برای تأمین بودجه عملیاتی خود به ترکیبی از میزان موجودی در حساب (equity) و بدهی متکی هستند و دانستن میزان بدهی یک شرکت در ارزیابی اینکه آیا می‌تواند بدهی‌های خود را در زمان سررسید پرداخت کند یا نه مفید است.

شاخص اهرمی حاوی چه اطلاعاتی است؟

میدانید که بدهی بیش‌ازحد می‌تواند برای یک شرکت و سرمایه‌گذاران آن خطرناک باشد؛ با این حال اگر نحوه فعالیت یک شرکت به‌گونه‌ای باشد که نرخ بازدهی بالاتری از نرخ بهره وام‌های آن ایجاد کند، آنگاه می‌توان به آینده شرکت امیدوار بود. افزایش میزان بدهی کنترل‌نشده می‌تواند به کاهش اعتبار و یا ورشکست از آن منجر شود.

از طرف دیگر، اگر نرخ بدهی شرکت بیش‌ازاندازه کم باشد، احتمالاً نشانه فعالیت غلط مجموعه یا ناتوانی آن خواهد بود. نسبت اهرمی با نشان‌دادن نسبت بدهی به دارایی‌ها یا پول نقد، این سطح از ریسک را ارزیابی می‌کند.

یک نسبت اهرمی ممکن است برای اندازه‌گیری ترکیبی از هزینه‌های اجرایی شرکت استفاده شده تا مشخص شود چگونه تغییر در خروجی (فعالیت نهایی شرکت) بر درآمد آن تأثیر می‌گذارد. هزینه‌های ثابت و متغیر دو نوع هزینه عملیاتی هستند که با توجه به شرکت و صنعت، ترکیب آن‌ها متفاوت خواهد بود.

انواع شاخص اهرمی

۱- اهرم مالی

نسبت اهرم مالی به میزان تعهد یا بدهی که یک شرکت برای تأمین مالی عملیات تجاری خود استفاده کرده یا خواهد کرد، اشاره دارد. استفاده از وجوه قرض گرفته‌شده، به‌جای وجوه سهام می‌تواند بازده حقوق صاحبان سهام و سود هر سهم را بهبود بخشد، مشروط بر اینکه افزایش سود شرکت بیشتر از سود پرداختی وام‌ها باشد. استفاده بیش‌ازحد از منابع مالی می‌تواند به نکول و ورشکستگی منجر شود. در ادامه به رایج‌ترین نسبت‌های اهرمی مالی اشاره می‌کنیم.

۲- اهرم عملیاتی

نسبت اهرم عملیاتی به درصد یا نسبت هزینه‌های ثابت به هزینه‌های متغیر اشاره دارد. شرکتی که دارای اهرم عملیاتی بالایی است، بخش زیادی از هزینه‌های ثابت را در عملیات خود متحمل می‌شود و یک شرکت سرمایه‌بر است. تغییرات کوچک در حجم فروش به تغییر زیادی در سود و بازگشت سرمایه منجر می‌شود. زمانی که هزینه‌های ثابت با استفاده از درآمد شرکت پوشش داده نشود، شرایط شرکت، شرایط خوبی نخواهد بود.

نمونه‌ای از یک کسب و کار سرمایه‌بر، شرکت خودروسازی است. اگر نسبت هزینه‌های ثابت به درآمد بالا باشد (بیش از ۵۰ درصد)، شرکت دارای اهرم عملیاتی قابل‌توجهی است. اگر نسبت هزینه‌های ثابت به درآمد پایین باشد (کمتر از ۲۰ درصد)، شرکت دارای اهرم عملیاتی کمی است.

۳- اهرم ترکیبی

نسبت اهرم ترکیبی، ترکیبی از اهرم عملیاتی و اهرم مالی است.

انواع نسبت‌های اهرمی مالی

چندین نسبت اهرمی مختلف وجود دارد که توسط تحلیلگران بازار، سرمایه‌گذاران یا وام‌دهندگان استفاده می‌شود. برخی از مواردی که در مقایسه با بدهی در نظر گرفته می‌شوند، عبارت‌اند از: کل دارایی‌ها، کل حقوق صاحبان سهام، هزینه‌های عملیاتی و درآمد. در ادامه ۵ مورد از متداول‌ترین نسبت‌های اهرمی آورده شده است:

نسبت بدهی به دارایی = کل دارایی‌ها/ کل بدهی

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام = کل حقوق صاحبان سهام/ کل بدهی

نسبت بدهی به سرمایه = (کل بدهی + کل حقوق صاحبان سهام)/ بدهی امروز

نسبت بدهی به EBITDA = سود قبل از استهلاک و استهلاک مالیات بر بهره (EBITDA) / کل بدهی